ผลของการให้บริบาลทางเภสัชกรรมแก่ผู้ป่วยที่บ้านต่อการจัดการปัญหาเกี่ยวกับยา ในผู้ป่วยเบาหวานที่ใช้ยาฉีดอินซูลินชนิดปากกาในอำเภอเขาฉกรรจ์ จังหวัดสระแก้ว

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อประเมินผลของการให้การบริบาลทางเภสัชกรรมแก่ผู้ป่วยที่บ้านต่อการจัดการปัญหาเกี่ยวกับยา ความรู้และทักษะในการใช้อินซูลินชนิดปากกาของผู้ป่วยหรือผู้ดูแล และผลการรักษาทางคลินิก วิธีการ: การวิจัยนี้เป็นการศึกษาแบบกลุ่มเดียวที่วัดผลก่อนและหลังการให้บริบาลทางเภสัชกรรมอย่างน้อย 3 เดือนแก่ผู้ป่วยที่บ้านทั้งหมดที่ได้รับยาฉีดอินซูลินชนิดปากกาที่มีค่า HbA1c>7 mg% หรือเข้ารับการรักษาด้วยภาวะน้ำตาลในเลือดสูงหรือต่ำ ที่แผนกฉุกเฉินของโรงพยาบาลเขาฉกรรจ์ การศึกษารวบรวมและประเมินข้อมูลจากการประเมิน INHOMESSS และการจัดการปัญหาเกี่ยวกับยาตามแนวทางของ Pharmaceutical Care Network Europe (PCNE) ผลการวิจัย: ผู้ป่วยเข้าร่วมการศึกษาจำนวน 31 คน มีอายุเฉลี่ย 62.65±12.22 ปี จากการประเมิน INHOMESSS พบปัญหาด้านยาในผู้ป่วยทุกราย รองลงมาคือด้านโภชนาการ (ร้อยละ 80.65) จากการประเมินด้วย PCNE พบปัญหาเกี่ยวกับการใช้ยา 99 ครั้ง เป็นปัญหาด้านประสิทธิภาพการรักษามากที่สุด (ร้อยละ 82.82) การประเมินระบุสาเหตุของปัญหาที่พบได้ 190 ครั้ง สาเหตุที่พบมากที่สุดจากตัวผู้ป่วยเอง (ร้อยละ 52.11) ในวิธีการแก้ไขปัญหาที่ใช้ 246 ครั้ง ส่วนใหญ่แก้ไขที่ผู้ป่วยหรือผู้ดูแล (ร้อยละ 63.82) การประเมินหลังการให้การบริบาลทางเภสัชกรรมแก่ผู้ป่วยที่บ้าน พบว่า ปัญหาร้อยละ 58.59 ได้รับการแก้ไขได้ทั้งหมด อีกร้อยละ 35.35 แก้ไขได้บางส่วน ความรู้ในการใช้ยาฉีดอินซูลินมีคะแนนเพิ่มขึ้นจาก 4.81±2.07 เป็น 7.77±2.17 จากคะแนนเต็ม 10 (P<0.001) ด้านทักษะการใช้ยาฉีดอินซูลิน มีคะแนนเพิ่มขึ้นจาก 14.42±3.16 เป็น 16.77±2.32 จากคะแนนเต็ม 20 (P<0.001) ระดับน้ำตาลในเลือดหลังอดอาหารลดลงจาก 207.16±66.62 mg/dl เป็น 162.19±39.27 mg/dl (P=0.001) และค่า HbA1c ลดลงจาก 9.29±1.91 mg% เป็น 7.82±1.96 mg% (P<0.001) สรุป: การให้การบริบาลทางเภสัชกรรมที่บ้านในผู้ป่วยที่ใช้ยาฉีดอินซูลินชนิดปากกา สามารถแก้ปัญหาเกี่ยวกับการใช้ยาได้ โดยผู้ป่วยมีความรู้และทักษะของการใช้อินซูลินชนิดปากกาเพิ่มขึ้น สอดคล้องกับผลการรักษาทางคลินิกที่พบค่าระดับน้ำตาลในเลือดหลังอดอาหารและ HbA1c ที่ลดลง