ผลของกลไกการเฝ้าระวังผลิตภัณฑ์เสริมอาหารและ เครื่องสำอางที่ไม่เหมาะสมที่จำหน่ายในถนนคนเดินลำพูน

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อประเมินผลของการเฝ้าระวังผลิตภัณฑ์เสริมอาหารและเครื่องสำอางที่ไม่เหมาะสมที่จำหน่ายในถนนคนเดินลำพูน (การเฝ้าระวังฯ)  วิธีการ: การศึกษากึ่งทดลองครั้งนี้พัฒนากลไกการเฝ้าระวังฯ ได้แก่ 1. การคัดกรองผลิตภัณฑ์เสริมอาหารและเครื่องสำอาง (food supplement and cosmetics: FSC) ที่จำหน่ายโดยใช้โปรแกรม Google Sheets 2. การตรวจ FSC โดยเครือข่ายภาคประชาชน 3. การให้ความรู้เกี่ยวกับอันตรายจาก FSC การตรวจ FSC โดยใช้แอพลิเคชั่นไลน์ @FDAThai แก่ผู้ประกอบการจำหน่าย FSC ทุกรายรวม 8 ราย และ 4. การให้ความรู้ในการคุ้มครองตนเองในการบริโภค FSC ให้กับนักเรียนระดับมัธยมศึกษาและอนุปริญญา จำนวน 77 คน การศึกษาเปรียบเทียบความชุกของ FSC ที่ไม่เหมาะสมที่มีการจำหน่าย ความรู้และพฤติกรรมการจำหน่าย FSC ของผู้ประกอบการในถนนคนเดินในช่วงก่อนและหลังใช้กลไกเฝ้าระวังฯ เป็นเวลา 1 เดือน ทั้งยังเปรียบเทียบความรอบรู้ด้านผลิตภัณฑ์สุขภาพและการคุ้มครองตนเองในการบริโภคผลิตภัณฑ์สุขภาพก่อนและหลังจากทำกิจกรรมในวันเดียวกันในกลุ่มนักเรียนฯ ผลการวิจัย: หลังจากการใช้กลไกเฝ้าระวังฯ สามารถลดจำนวนของผลิตภัณฑ์ที่ไม่เหมาะสมจากร้อยละ 5.1  (40/780 รายการ) เป็นร้อยละ 0.5 (3/607 รายการ) (P<0.001)  ความรู้เกี่ยวกับ FSC ของผู้ประกอบการเพิ่มขึ้นจาก 11.38±0.92 เป็น 13.25±1.16 คะแนน (P<0.01) และมีพฤติกรรมการตรวจสอบเลขสารบบอาหาร หรือเลขจดแจ้งเครื่องสำอางเพิ่มขึ้นจาก 2 ร้าน (ร้อยละ 25) เป็น 8 ร้าน (ร้อยละ 100) (P=0.031) นอกจากนี้กลไกการเฝ้าระวังฯ ยังช่วยเพิ่มความรอบรู้ด้านผลิตภัณฑ์สุขภาพในด้านการเข้าถึงข้อมูล ด้านความรู้ความเข้าใจ การสื่อสารเกี่ยวกับ FSC และการจัดการตนเองเกี่ยวกับ FSC อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P<0.05) และคะแนนการคุ้มครองตนเองในการบริโภคผลิตภัณฑ์สุขภาพในกลุ่มนักเรียนฯ เพิ่มขึ้น จาก 1.74±1.07 เป็น 3.82±0.48 (P<0.01) สรุป: กลไกเฝ้าระวังที่ได้จัดทำขึ้นสามารถลด FSC ที่ไม่ปลอดภัยที่จำหน่ายในถนนคนเดินลำพูนได้ โดยผ่านการใช้การใช้เทคโนโลยีอย่างง่าย เช่น Google Sheets ที่ช่วยคัดกรอง FSC ที่จำหน่าย ทั้งนี้เมื่อร่วมกับการทำงานผ่านเครือข่ายภาคประชาชนในการให้ความรู้แก่ผู้ประกอบการและผู้บริโภคทำให้กลไกเฝ้าระวังมีความเข้มแข็งและมีประสิทธิภาพที่เพิ่มมากยิ่งขึ้น