การพัฒนาและวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงสำรวจของเครื่องมือประเมิน ความคิดเห็นของสหสาขาวิชาชีพต่อแผนพัฒนาระบบบริการสุขภาพ สาขาการพัฒนาระบบบริการให้มีการใช้ยาสมเหตุผลภายใต้แบบจำลองซิปป์

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อพัฒนาและวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงสำรวจของเครื่องมือประเมินความคิดเห็นของสหสาขาวิชาชีพต่อแผนพัฒนาระบบบริการสุขภาพ สาขาการพัฒนาระบบบริการให้มีการใช้ยาสมเหตุผล ภายใต้ตัวแปรซึ่งพัฒนาจากนิยามเชิงปฏิบัติการตามแบบจำลองซิปป์ กรณีศึกษาเขตสุขภาพที่ 10 ประเทศไทย วิธีการวิจัย: เป็นการวิจัยเชิงปริมาณที่ใช้วิธีการวิจัยเชิงสำรวจร่วมกับการวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงสำรวจของเครื่องมือ การสกัดองค์ประกอบใช้เทคนิคการวิเคราะห์องค์ประกอบสำคัญและหมุนแกนองค์ประกอบแบบมุมแหลมด้วยวิธีโปรแมกซ์ โดยกำหนดให้มี 4 องค์ประกอบตามมิติของแบบจำลองซิปป์ ผลการวิจัย มีผู้ตอบแบบสอบถาม 375 คน ส่วนใหญ่เป็นเภสัชกร (ร้อยละ 46.90) พยาบาล (ร้อยละ 30.10) และแพทย์ (ร้อยละ 22.90) ภายหลังการสกัดปัจจัยจากตัวแปรสังเกตได้ตั้งต้น 67 ตัว คงเหลือตัวแปร 66 ตัว ใน 4 องค์ประกอบ ค่าน้ำหนักองค์ประกอบของตัวแปร 0.36 - 0.83  ทุกองค์ประกอบมีค่าไอเกนมากกว่า 1 องค์ประกอบทั้ง 4 มิติ ได้แก่ บริบท ปัจจัยนำเข้า กระบวนการ และผลผลิต มิติด้านกระบวนการมีค่าร้อยละความแปรปรวนสูงสุดเป็นร้อยละ 44.81 แสดงถึงการเป็นองค์ประกอบที่มีความสำคัญสูงสุด รองลงมาคือมิติด้านผลผลิต ปัจจัยนำเข้า และบริบท (เป็นร้อยละ 5.56, 4.29 และ 4.03 ตามลำดับ) ทุกองค์ประกอบสามารถร่วมกันอธิบายถึงความแปรปรวนของแบบประเมินได้ถึงร้อยละ 58.69 ทั้งนี้ ภายหลังการจัดกลุ่มตัวแปรตามองค์ประกอบ เครื่องมือนี้ยังคงมีความเที่ยงในระดับสูง โดยค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบาคในแต่ละมิติ ได้แก่ บริบท ปัจจัยนำเข้า กระบวนการ และผลผลิต เป็น 0.90, 0.95, 0.97 และ 0.95 ตามลำดับ สรุป เครื่องมือประเมินความคิดเห็นของสหสาขาวิชาชีพต่อแผนพัฒนาระบบบริการสุขภาพสาขาการพัฒนาระบบบริการให้มีการใช้ยาสมเหตุผลฉบับนี้ เป็นเครื่องมือประเมินฉบับแรกของประเทศ ที่ได้รับการพัฒนาและตรวจสอบว่ามีความตรงเชิงโครงสร้างและมีความเที่ยงในระดับสูง สามารถเป็นเครื่องมือมาตรฐานที่ใช้ในการประเมินและมีความสอดคล้องกับสภาพของการปฏิบัติจริง