รูปแบบของการสั่งใช้ยาเมทฟอร์มินในผู้ป่วยโรคเบาหวาน ชนิดที่ 2 ที่มีอัตราการกรองของไตต่าง ๆ

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษารูปแบบของการสั่งใช้ยาเมทฟอร์มินในผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่มีอัตราการกรองของไตต่าง ๆ วิธีการ: การศึกษานี้เป็นการวิจัยแบบย้อนหลังเชิงพรรณาในผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ได้รับยาเมทฟอร์มิน ระหว่างวันที่ 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2560 ถึงวันที่ 30 มิถุนายน พ.ศ. 2562 ณ โรงพยาบาลลาดยาว  จังหวัดนครสวรรค์ การศึกษาเก็บข้อมูลดังนี้ เพศ อายุ โรคร่วม ระดับ creatinine, estimated glomerular filtration rate (eGFR), ระดับน้ำตาลในเลือดหลังอดอาหาร และ hemoglobin A1c ขนาดยาเมทฟอร์มินที่ผู้ป่วยได้รับต่อวัน และการเกิดภาวะแลคติกเอซิโดซิส จำนวนครั้งของการนัดตรวจติดตามที่มีการสั่งใช้ยาเมทฟอร์มินร่วมกับการตรวจค่า eGFR  มีทั้งหมด 5,480 ครั้งของการนัดตรวจติดตามในผู้ป่วย 2,115 ราย ผลการวิจัย: การสั่งใช้ยาเมทฟอร์มินอย่างเหมาะสมกับการทำงานของไตคิดเป็นร้อยละ 87.01 ของจำนวนครั้งในการนัดตรวจติดตามทั้งหมด เมื่อผู้ป่วยมีค่า eGFR ≥ 90 mL/min/1.73m² (chronic kidney disease หรือ CKD stage 1 ซึ่งแนะนำให้ขนาดยาไม่เกิน 2,550 mg/day) พบว่า มีการสั่งใช้ยาในขนาดที่เหมาะสมร้อยละ 87.96  เมื่อผู้ป่วยมีค่า eGFR ระหว่าง 60-<90  mL/min/1.73m² (CKD stage 2 ซึ่งแนะนำให้ขนาดยาไม่เกิน 2,550 mg/day) มีการสั่งใช้ขนาดยาที่เหมาะสมร้อยละ 92.44 เมื่อผู้ป่วยมีค่า eGFR ระหว่าง 45-<60  mL/min/1.73m² (CKD stage 3a ซึ่งแนะนำให้ขนาดยาไม่เกิน 2,000 mg/day) มีการสั่งใช้ยาในขนาดที่เหมาะสมร้อยละ 86.62  เมื่อผู้ป่วยมีค่า eGFR ระหว่าง 30-<45  mL/min/1.73m² (CKD stage 3b ซึ่งแนะนำให้ขนาดยาไม่เกิน 1,000 mg/day) มีการสั่งใช้ยาในขนาดที่เหมาะสมร้อยละ 64.79 เมื่อผู้ป่วยมีค่า eGFR ระหว่าง 15-<30  mL/min/1.73m² (CKD stage 4 ซึ่งไม่แนะนำให้ผู้ป่วยใช้ยานี้ซึ่งเป็นข้อห้ามใช้) พบว่า ยังมีการใช้ยาเมทฟอร์มินในผู้ป่วยกลุ่มนี้ เมื่อผู้ป่วยมีค่า eGFR <15 mL/min/1.73m² (CKD stage 5 ซึ่งไม่แนะนำให้ผู้ป่วยใช้ยาเพราะเป็นข้อห้ามใช้) พบว่าไม่มีการสั่งใช้ยานี้ในผู้ป่วยกลุ่มนี้ทั้ง 5 ราย (เหมาะสมร้อยละ 100.00)  การศึกษานี้พบผู้ป่วยที่มีภาวะแลคติกเอซิโดซิสจำนวน  1 รายใน 1 ครั้งของการนัดตรวจติดตาม สรุป: ควรมีการปรับขนาดยาเมทฟอร์มินให้กับผู้ป่วยที่มีการทำงานของไตเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม