การใช้ยาโคลิสตินร่วมกับยาปฏิชีวนะอื่นสำหรับการรักษาโรคติดเชื้อแบคทีเรียแกรมลบดื้อยาหลายขนาน

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาประสิทธิผลและความปลอดภัยของการใช้ยาโคลิสตินร่วมกับยาปฏิชีวนะอื่นในผู้ป่วยติดเชื้อแบคทีเรียดื้อยาหลายขนาน วิธีการ: การศึกษาเชิงพรรณนาแบบติดตามไปข้างหน้าครั้งนี้ทำในผู้ป่วยอายุ 18 ปีขึ้นไปที่ได้รับยา colistin ร่วมกับยาปฏิชีวนะชนิดอื่น และมีผลเพาะเชื้อพบแบคทีเรียแกรมลบดื้อยาหลายขนาน ณ หอผู้ป่วยอายุรกรรมโรงพยาบาลมหาสารคาม ผู้วิจัยประเมินประสิทธิผลของยาจากอัตราการตายจากทุกสาเหตุและระยะเวลาในการรักษาตัวในโรงพยาบาล และประเมินความปลอดภัยจากอัตราการเกิดอาการไม่พึงประสงค์จากยา (adverse drug reaction: ADR) ผลการวิจัย: ผู้เข้าร่วมการศึกษาจำนวน 69 คน เป็นเพศชาย 43 คน (ร้อยละ 62.3) อายุเฉลี่ย 60.16+17.02 ปี โดย 51 คนมีโรคร่วม (ร้อยละ 73.9) เป็นโรคเบาหวานมากที่สุด (ร้อยละ 37.2) คะแนนความรุนแรง APACHE II เฉลี่ย 12.00±5.49 คะแนน ผู้ป่วยส่วนใหญ่ใช้เครื่องช่วยหายใจจำนวน 62 คน (ร้อยละ 89.9) โรคติดเชื้อที่พบมากที่สุดคือปอดอักเสบ (ร้อยละ 66.7) ผู้ป่วยส่วนใหญ่ติดเชื้อดื้อยาหนึ่งใน 3 ชนิดได้แก่ Acinetobacter baumannii, Pseudomonas aeruginosa และ Klebsiella pneumoniae (ร้อยละ 65.2, 20.3 และ 7.2 ตามลำดับ) มีผู้ป่วยเสียชีวิต 23 คน (ร้อยละ 33.3) ระยะเวลาการรักษาเฉลี่ย 37.52+45.48 วัน ยาที่ใช้ร่วมกับ colistin มากที่สุดคือ meropenem รองลงมาคือ  cefoperazone/sulbactam (ร้อยละ 58.0 และ 21.7  ตามลำดับ) ผู้ที่ได้ยา meropenem หรือ cefoperazone/sulbactam ร่วมด้วย มีการตายร้อยละ 35.0 และ 33.3 ตามลำดับ ไม่พบความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติของอัตราการตายในผู้ป่วยที่ได้รับยาแต่ละชนิด (P=0.526) การศึกษาพบ ADR ในผู้ป่วย 14 คน (ร้อยละ 20.3)  โดยเกิดพิษต่อไต 13 คน และแพ้ยา 1 คน และไม่พบความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติของอัตราการเกิด ADR ในผู้ป่วยที่ได้รับยาแต่ละชนิด (P=0.064) สรุป: ยาที่ผู้ป่วยได้รับร่วมกับ colistin มากที่สุด คือ meropenem และ cefoperazone/sulbactam การศึกษาไม่พบความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติสำหรับอัตราการตายและการเกิด ADR ทั้งนี้ ADR ที่เกิดมากที่สุดคือพิษต่อไตซึ่งคล้ายกับที่พบในการศึกษาส่วนใหญ่