ผลของโปรแกรมการจัดการด้านสุขภาพต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยโรคข้อเข่าเสื่อม

บทคัดย่อ

การศึกษาเป็นการวิจัยแบบกึ่งทดลอง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการจัดการด้านสุขภาพต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยโรคข้อเข่าเสื่อม แผนกผู้ป่วยนอกออร์โธปิดิกส์ คณะแพทยศาสตร์วชิรพยาบาล มหาวิทยาลัยนวมินทราธิราช กรุงเทพมหานคร คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างที่มีคุณสมบัติตามเกณฑ์ จำนวน 70 คน แบ่งเป็นกลุ่มควบคุมและกลุ่มทดลองกลุ่มละ 35 คน โดยกลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมส่งเสริมสมรรถนะแห่งตนด้านข้อมูลสุขภาพ จำนวน 12 สัปดาห์ ประกอบด้วย 4 กิจกรรม คือ กิจกรรมที่ 1 การสร้างสัมพันธภาพ กิจกรรมที่ 2 การให้ความรู้โรคข้อเข่าเสื่อมและการจัดการด้านสุขภาพด้วยตนเอง กิจกรรมที่ 3 การบริหารกล้ามเนื้อต้นขา และกิจกรรมที่ 4 การติดตามให้คำปรึกษารายบุคคลแบบอัตถิภาวะนิยม กลุ่มควบคุมจะได้รับการดูแลตามปกติ เครื่องมือที่ใช้มี 4 ส่วน คือ 1) แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล 2) แบบประเมินความรู้เกี่ยวกับโรคเข่าเสื่อม 3) แบบประเมินความรุนแรงของโรคข้อเข่าเสื่อม และ 4) แบบวัดคุณภาพชีวิต วิเคราะห์หาค่าความเชื่อมั่นของแบบวัดความรู้เกี่ยวกับโรคเข่าเสื่อมด้วย KR-20 เท่ากับ 0.86 แบบประเมินความรุนแรงของโรคข้อเข่าเสื่อมและแบบประเมินคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยโรคข้อเข่าเสื่อมด้วยสัมประสิทธ์แอลฟ่าครอนบาค ได้ค่าเท่ากับ 0.92 และ 0.90 ตามลำดับ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และทดสอบที
ผลการวิจัย พบว่าภายหลังการทดลอง กลุ่มทดลอง มีคะแนนเฉลี่ยความรู้เกี่ยวกับโรคข้อเข่าเสื่อมการจัดการสุขภาพด้วยตนเอง และคุณภาพชีวิต สูงกว่าก่อนการทดลองและสูงกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.001) ส่วนอาการรุนแรงของโรค กลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยอาการรุนแรงของโรค ต่ำกว่าก่อนการทดลองและต่ำกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.001) จากการศึกษาแสดงให้เห็นว่า โปรแกรมการจัดการสุขภาพนี้ ทำให้ผู้ป่วยข้อเข่าเสื่อมสามารถจัดการภาวะสุขภาพได้ด้วยตนเอง ส่งผลใหมี้คุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น