ผลของโปรแกรมโภชนศึกษาต่อภาวะซีดในเด็กวัย 9-12 เดือน ของผู้ปกครอง ในพื้นที่เขตชนบทของจังหวัดชายแดนไทย-กัมพูชา

บทคัดย่อ

ภาวะซีดจากการขาดธาตุเหล็ก เป็นปัญหาที่สำคัญโดยเฉพาะในเด็กเล็ก และส่งกระทบต่อการเจริญเติบโต ซึ่งการดูแลเลี้ยงดูของผู้ปกครองเป็นส่วนสำคัญที่ทำให้เด็กเล็กมีพัฒนาการเหมาะสมตามวัย และป้องกันการเกิดภาวะซีดได้ การศึกษานี้เป็นการวิจัยเชิงกึ่งทดลองแบบสองกลุ่มวัดผลก่อนและหลังการทดลอง เพื่อประเมินผลของโปรแกรมโภชนศึกษาต่อภาวะซีดในเด็กวัย 9-12 เดือน ของผู้ปกครองในพื้นที่เขตชนบทของจังหวัดชายแดนไทย-กัมพูชา กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้ปกครองของเด็กวัย 9-12 เดือนที่มีภาวะซีด และมีอายุ 20 ปีขึ้นไป ตลอดจนอาศัยอยู่ในเขตพื้นที่ตำบลสระขวัญ อำเภอเมืองสระแก้ว จังหวัดสระแก้ว กลุ่มตัวอย่างจำนวน 70 คน แบ่งเป็นกลุ่มทดลอง (n=35) และกลุ่มควบคุม (n= 35) โดยใช้การสุ่มตัวอย่างแบบหลายขั้นตอน กลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมโภชนศึกษาต่อภาวะซีดในเด็กวัย 9-12 เดือน จำนวน 12 สัปดาห์ สองสัปดาห์ต่อครั้ง รวมกิจกรรมทั้งหมด 7 ครั้ง กลุ่มควบคุมได้รับคู่มือโภชนศึกษาต่อภาวะซีดในเด็กวัย 9-12 เดือน เก็บรวบรวมข้อมูลระหว่าง มกราคม ถึง เมษายน 2567 จำนวน 2 ครั้ง ได้แก่ ก่อนการทดลอง และหลังการทดลองโดยใช้แบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา สถิติ Independent t-test และสถิติ Paired t-test ผลการวิจัยพบว่า ภายหลังการทดลอง ค่าเฉลี่ยของคะแนนความรู้เกี่ยวกับเรื่องโภชนศึกษาต่อภาวะซีด (Mean diff.= 3.54) ทัศนคติเกี่ยวกับเรื่องโภชนศึกษาต่อภาวะซีด (Mean diff.= 7.06) และพฤติกรรมการเลี้ยงดูเกี่ยวกับโภชนศึกษา (Mean diff.= 5.14) มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติระหว่างกลุ่มทดลอง และกลุ่มควบคุม (p-value< 0.001) นอกจากเมื่อพิจารณาภายในกลุ่มทดลอง พบว่า คะแนนเฉลี่ยของความรู้เกี่ยวกับเรื่องโภชนศึกษาต่อภาวะซีด (Mean diff.= -2.83) ทัศนคติเกี่ยวกับเรื่องโภชนศึกษาต่อภาวะซีด (Mean diff.= -6.43)  และพฤติกรรมการเลี้ยงดูเกี่ยวกับโภชนศึกษา (Mean diff.= -5.34) เพิ่มขึ้นกว่าก่อนการทดลองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value<0.001) ผลจากการศึกษาแสดงให้เห็นว่า โปรแกรมนี้สามารถเสริมสร้างความรู้ ทัศนคติ และปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการดูแลเด็ก 9-12 เดือน เกี่ยวกับภาวะซีดของผู้ปกครอง ตลอดจนนำไปใช้สร้างแนวทาง หรือคู่มือการดูแลสุขภาพเด็กอายุ 9-12 เดือน โดยเฉพาะด้านการป้องกัน และรักษาภาวะซีด