ความรอบรู้ด้านสุขภาพเกี่ยวกับศาสตร์การแพทย์แผนจีนและการจัดการความผิดปกติ ระบบโครงร่างและกล้ามเนื้อ ในกลุ่มเกษตรกรชาติพันธุ์ ตำบลผาช้างน้อย อำเภอปง จังหวัดพะเยา
คำสำคัญ:
ความรอบรู้ด้านสุขภาพ, ความผิดปกติทางระบบโครงร่างและกล้ามเนื้อ, แพทย์แผนจีน, เกษตรกรกลุ่มชาติพันธุ์บทคัดย่อ
การศึกษานี้เป็นงานวิจัยเชิงสำรวจ เพื่อศึกษาความรอบรู้ด้านสุขภาพเกี่ยวกับศาสตร์การแพทย์แผนจีนกับการจัดการความผิดปกติระบบโครงร่างและกล้ามเนื้อ ของกลุ่มเกษตรกรชาติพันธุ์ ในตำบลผาช้างน้อย อำเภอปง จังหวัดพะเยา กลุ่มตัวอย่างคือเกษตรกรกลุ่มชาติพันธุ์ ในตำบลผาช้างน้อย อำเภอปง จังหวัดพะเยา จำนวน 375 ราย ศึกษาในช่วงเดือนตุลาคม ถึง ธันวาคม พ.ศ.2565 เก็บรวบรวมข้อมูลจากแบบสัมภาษณ์ความรอบรู้ด้านสุขภาพเกี่ยวกับศาสตร์การแพทย์แผนจีน ประกอบด้วย ด้านการเข้าถึงข้อมูลข่าวสารด้านสุขภาพและบริการสุขภาพ ด้านทักษะทางปัญญา ด้านทักษะการสื่อสารเพื่อสุขภาพ ด้านทักษะการตัดสินใจ ด้านทักษะการจัดการตนเอง ด้านการรู้เท่าทันสื่อ และตัวแปรตามการจัดการความผิดปกติทางระบบโครงร่างและกล้ามเนื้อ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสถิติเชิงอนุมาน ได้แก่ สัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์เพียร์สัน
ผลการศึกษา พบว่า เกษตรกรกลุ่มชาติพันธุ์ ในตำบลผาช้างน้อย อำเภอปง จังหวัดพะเยา มีระดับความรอบรู้ด้านสุขภาพเกี่ยวกับศาสตร์การแพทย์แผนจีนโดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง มีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 22.34 (S.D.=10.11) และผลการศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านสุขภาพเกี่ยวกับศาสตร์การแพทย์แผนจีนกับการจัดการความผิดปกติระบบโครงร่างและกล้ามเนื้อ พบว่า ความรอบรู้ด้านสุขภาพเกี่ยวกับศาสตร์การแพทย์แผนจีนมีความสัมพันธ์อย่างไม่มีนัยสำคัญทางสถิติกับการจัดการความผิดปกติทางระบบโครงร่างและกล้ามเนื้อโดยรวม (p>0.05) ผลการศึกษานี้สามารถนำไปใช้เป็นข้อมูลพื้นฐาน ในการวางแผนดูแลสุขภาพของกลุ่มเกษตรกรชาติพันธุ์ ในตำบลผาช้างน้อย อำเภอปง จังหวัดพะเยา และส่งเสริมพฤติกรรมการดูแลสุขภาพ เพื่อป้องกันความเสี่ยงต่อการเกิดความผิดปกติทางระบบโครงร่างและกล้ามเนื้อ
เอกสารอ้างอิง
กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. (2561). แนวคิดหลักการขององค์กรรอบรู้ด้านสุขภาพ. ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2566, จาก https://mwi.anamai.moph.go.th/web-upload/migrated/files/mwi/n1139_a5a9caa9ec03f3d810c1f83cb7da874e_article_20180924133139.pdf
กฤชกันทร สุวรรณพันธุ์, & เสาวลักษณ์ ศรีดาเกษ. (2562). ความรอบรู้ด้านสุขภาพของเกษตรกรผู้ปลูกสับปะรด ในเขตสุขภาพที่ 8. วารสารวิจัยและพัฒนาระบบสุขภาพ, 12(1), 150-157.
เกา จิงจิง, &, อิมธิรา อ่อนคำ. (2564). วิถีชีวิตของกลุ่มชาติพันธุ์ม้ง: กรณีศึกษาบ้านแม่สาใหม่ ตำบลโป่งแยง อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่. วารสารศิลปะศาสตร์ปริทัศน์, 16(1), 27-43.
ประกาศิต ทอนช่วย. (2563). ปัจจัยเสี่ยงทางการยศาสตร์ต่ออาการผิดปกติทางระบบโครงร่างและกล้ามเนื้อจากการปลูกข้าวโพดของเกษตรกรกลุ่มชาติพันธุ์ จังหวัดเชียงราย. วารสารสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 7 ขอนแก่น, 27(1), 27-33.
วรรณา สนองเดช. (2561). การจัดการกลุ่มอาการผิดปกติกล้ามเนื้อและโครงกระดูกในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพระดับตำบล. วารสารพยาบาลสาธารณสุข, 32(1), 189-207.
ศรัณย์ พงศ์ภาณุมาพร, ศุภะลักษณ์ ฟักคํา,ธัญญะ พรหมศรม & สรรใจ แสงวิเชียร.(2565). ผลของการนวดไทยแบบราชสำนักและนวดแผนจีน (ทุยหนา) เพื่อบรรเทาอาการปวดหลังส่วนล่างและปัจจัยส่งเสริมการเข้ารับบริการที่คลินิกการแพทย์แผนไทย-จีน. วารสารหมอยาไทยวิจัย, 8(1)ม 33-43.
ศูนย์วิจัยนวัตกรรมแรงงาน กองเศรษฐกิจการแรงงาน สำนักงานปลัดกระทรวงแรงงาน. (2566). สถิติแรงงานรายเดือนมีนาคม 2566. ค้นเมื่อ 28 มิถุนายน 2566, จาก https://www.mol.go.th/wp-content/uploads/sites/2/2023/05/สถิติแรงงานเดือนมีนาคม-2566.pdf
ศูนย์อนามัยกลุ่มชาติพันธุ์ ชายขอบ และแรงงานข้ามชาติ กรมอนามัย. (2562). ประชากรกลุ่มชาติพันธุ์ ในตำบลผาช้างน้อย. ค้นเมื่อ 5 มิถุนายน 2566, จาก https://hhdclampang.anamai.moph.go.th:8080/hhdcdashboard/frontend/web/ethnics/default/mooban?tb=560605
ศูนย์อนามัยกลุ่มชาติพันธุ์ ชายขอบและแรงงานข้ามชาติ. (2566). มาตรการและแผนการดำเนินงาน เพื่อขับเคลื่อนการดำเนินงานตัวชี้วัดที่ 3.25 ร้อยละของประชาชนกลุ่มเปราะบาง กลุ่มด้อยโอกาสของสังคม และแรงงานข้ามชาติ เข้าถึงบริการส่งเสริมสุขภาพ และอนามัยสิ่งแวดล้อม. ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2566, จาก https://hhdc.anamai.moph.go.th/th/pa2566-3-25/download?id=93336&mid=36854&mkey=m_document&lang=th&did=33897
สกุลกร ยาไทย. (2562). กลุ่มชาติพันธุ์ในประเทศไทย. ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน). ค้นเมื่อ 22 มิถุนายน 2566, จาก https://www.sac.or.th/databases/ethnic-groups/ethnicGroups/85
สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดพะเยา งานมหกรรมชาติพันธุ์ล้านนาตะวันออก. [ม.ป.ป.]. ชาติพันธุ์ในพะเยา. ค้นเมื่อ 22 มิถุนายน 2566, จาก http://www.clm.up.ac.th/project/local_database/uploadpdf/100.pdf
สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2564). แผนพัฒนาภาคเหนือ พ.ศ.2560-2565 ฉบับทบทวน และร่างกรอบแผนพัฒนาภาค พ.ศ. 2566-2570. ค้นเมื่อ 25 มิถุนายน 2566, จาก https://www.nesdc.go.th/ewt_dl_link.php?nid=11684&filename=index
สำนักโรคจากการประกอบอาชีพและสิ่งแวดล้อม กองควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. (2561). รายงานโรคและภัยสุขภาพจากการประกอบอาชีพและสิ่งแวดล้อม ปี 2561. กรุงเทพฯ: อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์.
สุนิสา ชายเกลี้ยง. (2564). การประเมินความเสี่ยงทางอาชีวอนามัยต่อความผิดปกติทางระบบกระดูกโครงร่างและกล้ามเนื้อจากการสัมผัสปัจจัยทางการยศาสตร์ในการทำงานของเกษตรกรปลูกยางพารา. วารสารวิจัยสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 14(2). 32-44.
องค์การบริหารส่วนตำบลผาช้างน้อย. (2562ก). ฐานข้อมูลภูมิปัญญาท้องถิ่น องค์การบริหารส่วนตำบลผาช้างน้อย อำเภอปง จังหวัดพะเยา. ค้นเมื่อ 22 มิถุนายน 2566, จาก https://www.phachangnoilocal.go.th/post/00000031493129c2cfd7344245c6ac7d467b9a1f4.pdf
องค์การบริหารส่วนตำบลผาช้างน้อย. (2562ข). ที่ตั้งและอาณาเขต. ค้นเมื่อ 20 มิถุนายน 2566, ค้นจาก https://www.phachangnoilocal.go.th/tambon/general
Best, J. W. (1997). Research in education. New York: Prentice-Hall.
Lee, N. W., Kim, G. H., Heo, I., Kim, K. W., Ha, I. H., Lee, J. H., et al. (2017). Chuna (or Tuina) Manual Therapy for Musculoskeletal Disorders: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, e8218139.
Lei, L., Ming, Y., & Yao, Y. (2007). Talk about connotation of public’s attainment of TCM. Journal of Changchun University of Traditional Chinese Medicine, 6(23), 6-7.
Nutbeam D. (2008). The evolving concept of health literacy. Social Science & Medicine, 67(12), 2072-2078.
Xueyan, Z. (2020). Study on the Correlation between TCM Health Literacy and HRQoL of Residents in Jiangxi Province. Master’s thesis, Jiangxi University of Traditional Chinese Medicine, Jiangxi.
Yamane, T. (1973). Statistics: an introductory analysis. New York: Harper & Row.
Yao, Y. (2011). The national literacy theory of traditional Chinese medicine and public demand survey research. Changchun University of Traditional Chinese Medicine, 5, 3-4.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
