ฤทธิ์ของสารสกัดหยาบจากลูกหม่อนและเยื่อหุ้มเมล็ดของฟักข้าวในการยับยั้งการสร้างโปรตีน Interleukin 1β และ Interleukin 6

บทคัดย่อ

การอักเสบเป็นการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกันที่ถูกกระตุ้นด้วยสิ่งแปลกปลอมต่างๆ เช่น เชื้อแบคทีเรีย หรือไวรัส เป็นต้น เมื่อเกิดการอักเสบ ร่างกายจะเกิดการตอบโดยการหลั่งสารไซโตไคน์ (cytokine) ได้แก่ tumor necrosis factor α (TNFα), Interleukine 6 (IL6), Interleukine1β (IL1β) และ Interleukine 8 (IL8) เป็นต้น จากเซลล์ต่าง ๆ ของระบบภูมิภูมิคุ้มกัน และกระตุ้นให้เซลล์เกิดการตอบสนองต่อกระบวนการอักเสบ ผ่านการทำงานของ NF-kB ซึ่งเป็น nuclear transcription factor ที่สามารถควบคุมการแสดงออกของยีนหลายชนิดซึ่งล้วนก่อให้เกิดกระบวนการอักเสบทั้งสิ้น การศึกษาครั้งนี้เป็นการศึกษาองค์ประกอบทางพฤกษเคมีของสารสกัดจากลูกหม่อนและเยื่อหุ้มเมล็ดฟักข้าว ได้แก่ สารฟีนอลิกทั้งหมด และสารฟลาโวนอยด์ โดยใช้วิธี folin-ciocalteu spectrometric method และ aluminium chloride colorimetry และศึกษาฤทธิ์ในการยับยั้งการหลั่งโปรตีน interleukin 1β (IL1β) และ interleukin 6 (IL6) ในเซลล์เพาะเลี้ยงมะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด U9T7 ผลการทดลองพบว่า สารสกัดที่มีปริมาณสารประกอบฟีนอลิก และสารประกอบฟลาโวนอยด์ สูงสุดคือ สารสกัดจากเยื่อหุ้มเมล็ดฟักข้าวสกัดที่ด้วย แอบโซลูทเอทานอลต่อเอทิลอะซิเตทในอัตราส่วน 6:4 (300.11±610.65 ไมโครกรัมสมมูลกรดแกลิกต่อสารสกัดหยาบ 1 มิลลิกรัม และ 4.68±0.62 ไมโครกรัมเควอร์ซิตินต่อสารสกัด 1 มิลลิกรัมน้ำหนักแห้ง ตามลำดับ) ผลการทดสอบฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระที่ทดสอบด้วยวิธี DPPH พบว่า สารสกัดจากเยื่อหุ้มเมล็ดฟักข้าวที่สกัดด้วยตัวทำละลายทั้ง 2 ชนิด มีประสิทธิภาพในการต้านอนุมูลอิสระใกล้เคียงกันคือ มีค่า IC50 เท่ากับ 0.32±0.02 และ 0.37±0.01 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร ตามลำดับ ในขณะที่การทดสอบด้วยวิธี FRAP พบว่า สารสกัดจากเยื่อหุ้มเมล็ดฟักข้าวสกัดด้วยแอบโซลูทเอทานอลต่อเอทิลอะซิเตท มีค่าที่ดีที่สุดคือ 333.39±6.123 ไมโครกรัมสมมูลกรดแอสคอร์บิคต่อสารสกัด 1 มิลลิกรัมน้ำหนักแห้ง เมื่อทำการทดสอบกับเซลล์เพาะเลี้ยง U9T7 ที่ถูกกระตุ้นให้ตอบสนองต่อการอักเสบ พบว่าทั้งสารสกัดจากฟักข้าวและลูกหม่อน มีแนวโน้มในการยับยั้งการหลั่งของโปรตีน IL1β อย่างไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ (p value>0.05) แต่พบว่าสารสกัดจากเยื่อหุ้มเมล็ดฟักข้าวทั้ง 2 ตัวทำละลายสามารถยับยั้งการแสดงออกของโปรตีน IL6 ได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p value<0.05) จากการศึกษาในครั้งนี้แสดงให้เห็นว่าสารสกัดทั้งจากฟักข้าวและลูกหม่อนสามารถช่วยยับยั้งกระบวนการอักเสบได้ ซึ่งอาจจะมีประโยชน์ในการช่วยชะลอการอักเสบในผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง เช่น โรคเบาหวาน ซึ่งจะช่วยลดความรุนแรงของโรคได้