การใช้ยาพรีโทแมนิดสำหรับรักษาวัณโรคดื้อยาหลายขนาน

บทคัดย่อ

การรักษาวัณโรคดื้อยาหลายขนานในอดีตจำเป็นต้องใช้ยาฉีดในกลุ่ม aminoglycosides (ได้แก่ยา amikacin และ streptomycin) แต่เนื่องจากผู้ป่วยอาจเกิดปัญหาจากผลข้างเคียงของยาโดยเฉพาะอย่างยิ่งการสูญเสียการได้ยิน ผู้ป่วยบางรายไม่สามารถทนต่อการใช้ยาฉีดได้ และไม่สะดวกในการบริหารยา จึงส่งผลต่อความร่วมมือในการใช้ยาของผู้ป่วยลดลงและลดความสำเร็จในการรักษาวัณโรคดื้อยา ในช่วงเวลา 3-5 ปีที่ผ่านมาจึงมีการพัฒนายาต้านวัณโรคชนิดใหม่ในยารูปแบบยาเม็ดทั้งหมดเพื่อให้ง่ายต่อการบริหารยา ได้แก่ยา bedaquiline ซึ่งเป็นยาพัฒนาในรุ่นแรก และถูกใช้กันแพร่หลายมากขึ้นในปัจจุบัน หลังจากนั้นมีการพัฒนายาใหม่รุ่นที่ 2 ได้แก่ delamanid และ pretomanid ซึ่งเป็นยาในกลุ่ม nitroimidazooxazine antimycobacterial drug ใช้เป็นตัวยาร่วมในการรักษาวัณโรคดื้อยา จากการศึกษาของ NIX-TB trial การใช้ยา pretomanid เป็นตัวร่วมในการรักษาวัณโรคดื้อยาร่วมกับยา bedaquiline และ linezolid พบความสำเร็จในการรักษาวัณโรคดื้อยาหลายขนานสูงถึงร้อยละ 90 องค์การอนามัยโลกจึงได้ประกาศให้สูตรยาดังกล่าวเป็นสูตรยาที่ใช้รักษาวัณโรคดื้อยาหลายขนานแบบระยะสั้นที่ทุกตัวเป็นยารับประทานหรือ BPaL regimen สูตรใหม่ล่าสุด ทั้งนี้ตัวยา pretomanid เป็นตัวยาใหม่ที่เพิ่งขึ้นทะเบียนในประเทศไทยในปี พ.ศ. 2565 บทความนี้จึงทบทวนข้อมูลยาในด้านประสิทธิภาพ ความปลอดภัย รวมถึงข้อควรระมัดระวังในการใช้ยาเพื่อให้ผู้อ่านสามารถนำไปประยุกต์ใช้กับผู้ป่วยวัณโรคดื้อยาหลายขนานในโรงพยาบาลได้อย่างเหมาะสม