บทบาทของ Cladribine ในการรักษาโรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง ในระยะกำเริบที่มีการดำเนินโรครุนแรง

บทคัดย่อ

โรคปลอกประสาทเสื่อมแข็งหรือ multiple sclerosis เป็นโรคที่เกิดจากเม็ดเลือดขาวชนิด B-lymphocyte และ T-lymphocyte ทำลาย myelin sheath ซึ่งทำให้การนำกระแสประสาทช้าลงและทำให้อวัยวะต่าง ๆ ทำงานผิดปกติ  วิธีการรักษาเพื่อปรับเปลี่ยนการดำเนินโรค (disease-modifying therapy) เพื่อชะลอการดำเนินโรคและทำให้โรคมีระยะสงบยาวนานขึ้นจึงถูกนำมาใช้ โดยเลือกใช้ยาที่มีประสิทธิภาพในการลดเม็ดเลือดขาวชนิดดังกล่าวได้นานเป็นหลัก ปัจจุบัน แนวคิดการใช้ยาระยะสั้นแต่สามารถลดเม็ดเลือดขาวชนิดที่ก่อโรคได้นาน (immune reconstitution therapy) กำลังเป็นที่สนใจ cladribine จัดเป็นยาในกลุ่มนี้ และมีการนำมาใช้ในประเทศไทย บทความนี้จึงได้ทบทวนวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องกับ cladribine การศึกษาด้านประสิทธิภาพและความปลอดภัยทั้งการทดลองทางคลินิกในระยะที่สามและการศึกษาในสภาพของการรักษาจริง ให้ผลการศึกษาที่สอดคล้องกัน คือ ผู้ป่วยที่ได้รับยา cladribine มีระยะโรคสงบยาวนานขึ้น รอยโรคที่เกิดใหม่ในระบบประสาทมีน้อยกว่ากลุ่มที่ได้รับยาหลอก อาการไม่พึงประสงค์ที่ควรระวัง คือ ทำให้เม็ดเลือดขาวต่ำและเพิ่มโอกาสติดเชื้อมากขึ้น ดังนั้นจึงมีข้อห้ามใช้ในกลุ่มผู้ป่วยกลุ่มที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่องและกลุ่มผู้ป่วยที่มีการติดเชื้อ ขนาดยาที่แนะนำคือ 3.5 มิลลิกรัมต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม โดยแบ่งให้ 2 รอบการรักษาและห่างกัน 1 ปี แต่ละรอบการรักษาควรได้ยา 1.75 มิลลิกรัมต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม โดยแบ่งให้ 2 สัปดาห์ ก่อนให้ยาในรอบการรักษาที่ 2 ควรมีการตรวจวัดจำนวนเม็ดเลือดขาวก่อนเพื่อป้องกันอาการไม่พึงประสงค์ที่รุนแรง