ปัจจัยที่มีผลต่อการปฏิบัติตามข้อกำหนดวิธีปฏิบัติทางเภสัชกรรมชุมชนตาม หลักบันไดขั้นที่ 2 ของร้านขายยาแผนปัจจุบันในเขตกรุงเทพมหานคร

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อหาปัจจัยที่มีผลต่อการปฏิบัติตามข้อกำหนดวิธีปฏิบัติทางเภสัชกรรมชุมชน (GPP) ตามหลักบันไดขั้นที่ 2 ของร้านยาในกรุงเทพมหานคร วิธีการ: งานวิจัยเชิงสำรวจครั้งนี้เก็บข้อมูลจากเจ้าของร้านยาหรือเภสัชกรประจำร้าน 108 แห่งที่เลือกมาโดยวิธีแบบตามความสะดวกโดยใช้แบบสอบถามออนไลน์ หรือแบบสอบถามทางไปรษณีย์ หรือการสัมภาษณ์ทางโทรศัพท์ ในช่วงธันวาคม 2563 – กุมภาพันธ์ 2564 แบบสอบถามที่ใช้สร้างโดยผู้วิจัยเพื่อสำรวจข้อมูลทั่วไปของร้านยาและประเมินความยากในการปฏิบัติตามข้อกำหนด GPP ขั้นที่ 2 โดยแบ่งออกเป็น 4 ด้านได้แก่ ด้านสถานที่ ด้านอุปกรณ์ ด้านบุคลากร และด้านวิธีปฏิบัติทางเภสัชกรรมชุมชน ผลการวิจัย: ตัวอย่างร้อยละ 44.44 เป็นเจ้าของร้านที่เป็นเภสัชกร ร้านส่วนใหญ่เป็นร้านที่ติดถนนใหญ่ (ร้อยละ 39.8) มีคู่แข่งน้อยกว่าหรือเท่ากับ 2 ร้าน (ร้อยละ 63.9) เปิดดำเนินการน้อยกว่า 3 ปี (ร้อยละ 49.1) มีพื้นที่มากกว่า 45 ตารางเมตร (ร้อยละ 35.2) เวลาทำการ 7 วัน (ร้อยละ 69.4) เปิดไม่เกิน 12 ชั่วโมงต่อวัน (ร้อยละ 63.9) มียอดขายต่อเดือน 200,000 – 500,000 บาท (ร้อยละ 37.0) เงินทุนสำหรับใช้ในการปรับปรุงร้านเพื่อให้ผ่านเกณฑ์น้อยกว่า 50,000 บาท (ร้อยละ 31.5) ตัวอย่างส่วนใหญ่ผ่านการประเมิน GPP แบบเต็มขั้นแล้ว (ร้อยละ 77.8)  ร้านยาสามารถปฏิบัติตามเกณฑ์ทั้ง 4 ด้านได้ง่าย (คะแนนเฉลี่ย = 1.33 ± 0.57 โดย 3 = ปฏิบัติได้ยากมากและ 1 = ปฏิบัติได้ง่าย) จำนวนคู่แข่ง สถานะการผ่านการประเมิน GPP ของร้านยา จำนวนปีที่เปิดดำเนินการ และเงินทุนสำหรับใช้ในการปรับปรุงร้านเพื่อให้ผ่านเกณฑ์ สามารถทำนายความสามารถในการปฏิบัติตามข้อกำหนด GPP ขั้นที่ 2 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P = 0.002, 0.012, 0.015 และ 0.007 ตามลำดับ) สรุป: การสนับสนุนให้ร้านยาสามารถปฏิบัติตามข้อกำหนด GPP ขั้นที่ 2 ควรให้ความสำคัญกับร้านที่มีคู่แข่งมากกว่า 2 ร้านขึ้นไป ร้านที่ต้องรับการประเมิน GPP ขั้นที่ 2 ร้านยาที่เปิดดำเนินการ มากกว่า 7 ปีขึ้นไป และร้านที่ต้องใช้เงินทุนสำหรับใช้ในการปรับปรุงร้านเพื่อให้ผ่านเกณฑ์มากกว่า 200,000 บาท