การทดสอบแบบวัดความร่วมมือในการใช้ยาสำหรับคนไทยในผู้ป่วยจิตเภท
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
วัตถุประสงค์: เพื่อทดสอบแบบวัดความร่วมมือในการใช้ยาสำหรับคนไทย (Medication Adherence Scale for Thais หรือ MAST) ในผู้ป่วยโรคจิตเภทและหาเกณฑ์ประเมินความร่วมมือในการใช้ยา (medication adherence: MA) ที่เพียงพอ วิธีการ: ผู้ร่วมการวิจัย คือ ผู้ป่วยนอกที่เป็นโรคจิตเภท 119 รายในโรงพยาบาลสวนสราญรมย์ที่ได้รับยารักษาโรคจิตเภทอย่างน้อย 6 เดือน ผู้วิจัยเก็บข้อมูลในเดือนที่ 0 ด้วยการสัมภาษณ์โดยใช้แบบวัด MAST แบบวัด MA ของผู้ป่วยจิตเภทของสาธุพร พุฒขาว แบบวัดคุณภาพชีวิตโรคจิตเภท (Schizophrenia Quality Of Life Scale หรือ SQLS) และแบบประเมินอาการทางจิต Brief Psychiatric Rating Scale (BPRS) ตลอดจนวัด MA ด้วยการนับเม็ดยา ในเดือนที่ 3 ของการวิจัย ผู้วิจัยประเมินตัวอย่างด้วย BPRS การนับเม็ดยา และแบบวัด Marlowe-Crowne Social Desirability Scale หรือ MCSDS ที่บ่งบอกบุคลิกภาพของตัวอย่างในเรื่องการตอบสนองตามความคาดหวังของบุคคลอื่น ส่วนในเดือนที่ 6 ผู้วิจัยประเมินตัวอย่างด้วย MAST, BPRS การนับเม็ดยา และ SQLS การศึกษาใช้เทคนิคโค้ง ROC (receiver operator characteristics) เพื่อประเมินคุณสมบัติในการวัดของ MAST ผลการวิจัย: การวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงสำรวจของ MAST ซึ่งวัดในเดือนที่ 0 และ 6 พบว่า แบบวัดมีเพียงองค์ประกอบเดียว Cronbach’s Alpha ของ MAST ในเดือนที่ 0 และ 6 เท่ากับ 0.84 และ 0.85 ตามลำดับ สัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ (r) ของ MAST ในเดือนที่ 0 และ 6 มีค่า 0.88 (P<0.001) ความตรงตามเกณฑ์สัมพันธ์ประเมินจากค่า r ระหว่าง MAST ในเดือนที่ 0 กับ MA จากการนับเม็ดยาในเดือนที่ 0, 3 และ 6 ซึ่งมีค่า 0.75, 0.72 และ 0.73 ตามลำดับ (P<0.001) ค่า r ระหว่าง MAST ในเดือนที่ 0 และระดับ MA จากแบบวัดของสาธุพร พุฒขาว (วัดในเดือนที่ 0) เท่ากับ 0.64 (P<0.001) ความตรงตามโครงสร้างระบุได้จากค่า r ระหว่างคะแนนของ MAST ในเดือนที่ 0 กับคุณภาพชีวิตที่วัดโดย SQLS ในเดือนที่ 0 และ 6 มีค่าระหว่าง -0.27 ถึง -0.43 (คะแนน SQLS ที่มากหมายถึงคุณภาพชีวิตที่ไม่ดี) (P<0.003) ค่า r ระหว่างคะแนนของ MAST ในเดือนที่ 0 กับ BPRS ในเดือนที่ 0, 3 และ 6 มีค่าระหว่าง -0.19 ถึง -0.45 (คะแนน BPRS ที่มากหมายถึงอาการทางจิตที่มาก) (P<0.037) MAST ในเดือนที่ 0 และ 6 และ MCSDS มีค่า r เท่ากับ 0.28 และ 0.30 ตามลำดับ (P<0.002) แสดงว่า ผู้ป่วยที่มีบุคลิกที่ทำตามความคาดหวังของผู้อื่นสูง จะรายงานว่าตนเองใช้ยาตามสั่งสูงด้วย เมื่อใช้ MA จากการนับเม็ดยาในเดือนที่ 0 และ 6 เป็นเกณฑ์ พื้นที่ใต้โค้ง ROC เท่ากับ 0.86, และ 0.88 ตามลำดับ จุดตัดคะแนนที่เหมาะสม คือ 36 (จากคะแนนเต็ม 40) แบบวัด MAST มีความไวและความจำเพาะ คือ ร้อยละ 73.91-80.00 และ 72.92-77.88 ตามลำดับ ความถูกต้องในการทำนายโดยรวม คือ ร้อยละ 73.11-78.15 ค่าพยากรณ์บวกและค่าพยากรณ์ลบ คือ ร้อยละ 34.29-39.53 และร้อยละ 92.11-96.43 ตามลำดับ ค่า positive likelihood ratio และ negative likelihood ratio อยู่ในช่วง 2.73-3.62 และ 0.26-0.36 ตามลำดับ สรุป: ในผู้ป่วยจิตเภท แบบวัด MAST มีความตรง ความเที่ยง ความไว และความจำเพาะที่ดี จึงสามารถใช้แบบวัดนี้ในการประเมิน MA ในผู้ป่วยโรคนี้ได้
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ผลการวิจัยและความคิดเห็นที่ปรากฏในบทความถือเป็นความคิดเห็นและอยู่ในความรับผิดชอบของผู้นิพนธ์ มิใช่ความเห็นหรือความรับผิดชอบของกองบรรณาธิการ หรือคณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ทั้งนี้ไม่รวมความผิดพลาดอันเกิดจากการพิมพ์ บทความที่ได้รับการเผยแพร่โดยวารสารเภสัชกรรมไทยถือเป็นสิทธิ์ของวารสารฯ
References
Institute of health Metrics and Evaluation. Global health data exchange [online]. 2019 [cited Sep 18, 2020]. Available from: ghdx.healthdata.org/gbd-resul ts-tool?params=gbd-api-2019-permalink/27a7644e8ad28e739382d31 e77589dd7
World Health Organization. Schizophrenia [online]. 2022 [cited Mar 20, 2022]. Available from: www.who. int/news-room/fact-sheets/detail/schizophrenia.
ThaiPBS. Director General of the Department of Mental Health revealed schizophrenia could be cured--There are more than 400,000 Thai patients [online]. 2016 [cited Mar 20, 2022]. Available from: news.thaipbs.or.th/content/ 252292.
Laursen TM, Nordentoft M, Mortensen PB. Excess early mortality in schizophrenia. Annu Rev Clin Psychol 2014; 10, 425-38.
Wiwekwan Y. Mental health and caring behaviors of caregivers of schizophrenic patients [master thesis]. Bangkok; Mahidol University; 2000.
Almond S, Knapp M, Francois C, Toumi M, Brugha T. Relapse in schizophrenia: costs, clinical outcomes and quality of life. Br J Psychiatry. 2004; 184: 346-51.
Stithyudhakarn S. Relapse in persons with chronic schizophrenia: Situation and prevention. Journal of Nursing Science Chulalongkorn University 2016; 28: 1-15
Staring A, Van M, Mulder L. Schizophrenia and antipsychotic medication–better adherence, better outcomes? Schizophr Res 2013; 151: 296-7.
Gaebal W, Riesbeck M, Wilmsdoff M, Burn T, Derk E, Kahn R, Rossler W, Fleischhacker W. Drug attitude as predictor for effectiveness in first-episode schizophrenia: Results of an open randomized trial (EUFEST). J Euroneuro 2010; 20: 310-6.
Maneesakorn S, Robson D, Gournay K, Gray R. An RCT of adherence therapy for people with schizophrenia in Chiang Mai, Thailand. J Clin Nurs 2007; 16: 1302-12.
Farmer KC. Methods for measuring and monitoring medication regimen adherence in clinical trials and clinical practice. Clin Ther 1999; 21: 1074-90.
Byerly M, Thompson A, Carmody T, Bugno R, Erwin T, Kashner M, Rush AJ. Validity of electronically monitored medication adherence and conventional adherence measures in schizophrenia. Psychiatr Serv 2007; 58: 844-7.
Velligan D, Lam Y, Glahn D, Barrett J, Maples N, Ereshefsky L, Miller A. Defining and assessing adherence to oral antipsychotics: a review of the literature. Schizophr Bull 2006; 32: 724-42.
Svarstad BL, Chewning BA, Sleath BL, Claesson C. The Brief Medication Questionnaire: a tool for screening patient adherence and barriers to adherence. Patient Educ Couns 1999; 37:113-24.
Risser J, Jacobson TA, Kripalani S. Development and psychometric evaluation of the Self-efficacy for Appropriate Medication Use Scale (SEAMS) in low-literacy patients with chronic disease. J Nurs Meas. 2007; 15: 203-19.
Kim MT, Hill MN, Bone LR, Levine DM. Deve lopment and testing of the Hill-Bone Compli-ance to High Blood Pressure Therapy Scale.Prog Cardio vasc Nurs. 2000; 15: 90-6.
Morisky DE, Ang A, Krousel-Wood M, Ward HJ. Predictive validity of a medication adherence measure in an outpatient setting. J Clin Hypertens 2008; 10: 348-54.
Morisky Medication Adherence Research. MMAS license pricing [online]. 2020 [cited Mar 20, 2022]. Available from: www.moriskyscale.com/mmas-licens e-pricing.html#/
Sakthong P, Chabunthom R, Charoenvisuthiwongs R. Psychometric properties of the Thai version of the 8-item Morisky Medication Adherence Scale in patients with type 2 diabetes. Ann Pharmacother 2009; 43: 950-7.
Jongwilaikasem K, Lerkiatbundit S. Development of the Medication Adherence Scale for Thais (MAST). Thai Journal of Pharmacy Practice 2021; 13: 17-30.
American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.) [online]. 2013 [cited Sep 18, 2020]. Available from: doi-org.ezproxy.frederick.edu/10.1176/appi.books.9 780890425596.
Putkhao S. Factor affecting medication compliance in schizophrenic patients [master thesis]. Chiang Mai; Chiang Mai University; 1998.
Faul F, Erdfelder E, Lang A-G, Buchner A. G*Power 3: A flexible statistical power analysis program for the social, behavioral, and biomedical sciences. Behav Res Methods 2007; 39: 175–91.
Wilkinson G, Hesdon B, Wild D, Cookson R, Farina C, Sharma V, Fitzpatrick R, Jenkinson C. Self-report quality of life measure for people with schizophrenia: the SQLS. Br J Psychiatry. 2000; 177: 42-6. doi: 10. 1192/bjp.177.1.42.
Chuchuay N. Effects of buddy programs on medica tion adherence in patients with schizophrenia [minor thesis]. Songkhla: Prince of Songkla University; 2010
Department of Mental Health. Manual for the provi- sion of care for psychiatric with high risk to violence within the institution affiliated with Department of Mental Health. Bangkok: Prosperous Plus; 2020.
Crowne DP, Marlowe D. A new scale of social desira bility independent of psychopathology. J Consult Psy chol 1969; 24: 349-54.
Chaowalit A. Development and psychometric evalu- ation of the Ethical Issues Scale (EIS) for HIV/AIDs patient care in Thailand [dissertation]. Massachu settts: Boston College School of Nursing; 1997.
Raykov T, Marcoulides GA. Introduction to psycho metric theory. New York, NY: Routledge, Taylor & Francis Group; 2011.
Haynes RB, Taylor DW, Sackett DL, Gibson ES, Bernholz CD, Mukherjee J. Can simple clinical measurements detect patient noncompliance? Hyper tension 1980; 2: 757–64.
Perkins NJ, Schisterman EF. The inconsistency of “optimal” cut-points using two ROC based criteria Am J Epidemiol 2006; 163: 670–5.
Swets JA. Measuring the accuracy of diagnostic systems. Science 1988; 240: 1285-93.
Nunnally JC, Bernstein IH. Psychometric theory. 3rd ed. New York: McGraw-Hill; 1994.
Suphachamroon A, Lerkiatbundit S, Saengcharoen W. Validity and reliability of medication adherence scale in Thais (MAST): testing in diabetes patients. Thai Journal of Pharmacy Practice 2018; 10: 607-19.
Baumgartner PC, Haynes RB, Hersberger KE, Arnet I. A systematic review of medication adherence thres holds dependent of clinical outcomes. Front Pharma col 2018; 9: 1290.doi: 10.3389/fphar.2018.0 1290.
Sakthong P, Sonsa-Ardjit N, Sukarnjanaset P, Mun pan W, Suksanga P. Development and psychome tric testing of the medication taking behavior tool in Thai patients. Int J Clin Pharm 2016; 38: 438-45.