การพยากรณ์ปริมาณการจัดซื้อยา: กรณีศึกษาโรงพยาบาลชุมชนแห่งหนึ่ง

Main Article Content

ปิยะพันธ์ จำเริญขจรสุข
อารีวรรณ เชี่ยวชาญวัฒนา

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาความแม่นยำของวิธีการพยากรณ์ปริมาณยาที่จัดซื้อ โดยใช้วิธีค่าเฉลี่ยเคลื่อนที่อย่างง่ายและวิธีการปรับเรียบแบบเอกซ์โพแนนเซียล วิธีการ: การวิจัยนี้ศึกษาเฉพาะรายการยากลุ่ม A จำนวน 61 รายการที่จัดกลุ่มยาตามระบบ VEN และ SDE ในโรงพยาบาลชุมชนระดับ F2 แห่งหนึ่ง การศึกษาใช้ข้อมูลการใช้ยาจริงย้อนหลัง 3 ปีงบประมาณ (2559-2561) สำหรับการคำนวณค่าพยากรณ์ปริมาณการจัดซื้อยา แล้วนำมาเปรียบเทียบกับข้อมูลการใช้ยาจริงในปีงบประมาณ 2562 การเปรียบเทียบความแม่นยำของการพยากรณ์แสดงด้วยค่าเปอร์เซ็นต์ค่าผิดพลาดสมบูรณ์เฉลี่ย (mean absolute percentage error: MAPE) ผลการวิจัย: ข้อมูลการใช้ยาย้อนหลังของยากลุ่ม A เป็นแบบไร้รูปแบบ การพยากรณ์วิธีการปรับเรียบแบบเอกซ์โพแนนเซียลชั้นเดียวซึ่งค่าสัมประสิทธิ์การปรับเรียบเท่ากับ 0.9 นั้นมีความแม่นยำสูงสุด โดยค่า MAPE ต่ำสุดเท่ากับ 19 เมื่อจำแนกตามระดับความแม่นยำของค่า MAPE พบว่า วิธีการปรับเรียบแบบเอกซ์โพแนนเซียลชั้นเดียวซึ่งค่าสัมประสิทธิ์การปรับเรียบเท่ากับ 0.9 มีร้อยละของความแม่นยำสูงสูงที่สุด (MAPE น้อยกว่า 10) เป็น 24.6 ซึ่งสูงกว่าวิธีอื่น ๆ อย่างมีนัยสำคัญ (P<0.001) กลุ่มยาจำเป็นมีร้อยละของความแม่นยำ (ร้อยละ 11.7 ที่ MAPE น้อยกว่า 10) สูงกว่ากลุ่มยาช่วยชีพ (ร้อยละ 6.3 ที่ MAPE น้อยกว่า 10) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P=0.010)  สรุป: ผลการวิจัยครั้งนี้เป็นประโยชน์กับเภสัชกรในโรงพยาบาลบริบทเดียวกัน โดยควรพิจารณานำวิธีการพยากรณ์แบบปรับเรียบแบบเอกซ์โพแนนเซียลชั้นเดียวไปประยุกต์ใช้ในการจัดทำแผนจัดซื้อยาในกลุ่ม A ที่มีลักษณะไร้รูปแบบ เพื่อลดความคลาดเคลื่อนในการพยากรณ์ปริมาณการจัดซื้อยาและป้องกันปัญหายาขาดคลังต่อไป

Article Details

บท
บทความวิจัย

References

Drug System Monitoring Development Center. Drug system report 2012- 2016 [online]. 2019 [cited Oct 25, 2020]. Available from: www.thaidrugwatch.org/ download/otherprint/2012-2016_drugsystem_repor t.pdf

Supasirivittaya P. Evaluation of drug inventory management in hospitals in central region under the office of the permanent secretary for public health. Thai Journal of Hospital Pharmacy. 2009; 19 (suppl): S68-78.

Techajumlernsuk B, Yotsombut K. Application of ABC-VED analysis in drug and medical inventory management [online]. 2018 [cited Oct 25, 2019]. Available from: ccpe.pharmacycouncil.org/showfile. php?file=477

Durmus A, Dugral E. Stock management with ABC and VED analysis in hospitals during the Covid-19 pandemic process. J Basic Clin Health Sci 2021; 5: 368-77.

Jobira T, Abuye H, Jemal A, Gudeta T. Evaluation of pharmaceuticals inventory management in selected health facilities of West Arsi Zone, Oromia, Ethiopia . Integr Pharm Res Pract 2021; 10: 1-11.

Pungsak A, Kapol N. Precision and effectiveness of demand forecasting for drug inventory manage ment. Isan Journal of Pharmaceutical Sciences. 2016; 12: 43-53.

Wild T. Best practice in inventory management. 2nd ed. London: Routledge; 2002.

Kanthananon K. Statistical forecast. Bangkok: Se-ed education; 2019.

Lewis CD. Industrial and business forecasting methods: A practical guide to exponential smoothing and curve fitting. Boston: Butterworth Scientific; 1982.

Khemavuk P, Chawbangkaew C. The study of an optimal smoothing constant value for data with no trend and seasonality behavior. Journal of King Mongkut's University of Technology North Bangkok 2021; 31: 245-56.

Kolade JO. Demand forecasting and measuring forecast accuracy in a pharmacy. Acta Universitatis Danubius. Œconomica 2019; 15: 157-69.

Rachmat R, Suhartono S. Comparative analysis of single exponential smoothing and Holt’s method for quality of hospital services forecasting in general hospital. Bull Comp Sci Electr Eng 2020; 1: 80-6.

Choopara P. Improvement of store management system for medical supplies in surgery department [master thesis]. Bangkok: Chulalongkorn University; 2014

Tojumsilp J. Forecasting model for advanced purchasing planning by exponential smoothing. Ladkrabang Engineering Journal. 2018; 35: 22-32.

Devnani M, Gupta A, Nigah R. ABC and VED analysis of the pharmacy store of a tertiary care teaching, research and referral healthcare institute of India. J Young Pharm 2010; 2: 201-5.

Ceylan Z, Bulkan S. Drug inventory management of a pharmacy using ABC and VED analysis. Eurasian J Health Technol Assess 2017; 2: 14-8.

Kanyakam S, Pimpa W, Kamlai K. Inventory management in medical stores of secondary care unit service level hospitals in northeast of Thailand. Mahasarakham International Journal of Enginee- ring Technology 2018; 4: 17-23.