การเปรียบเทียบประสิทธิผลและความปลอดภัยของการใช้ยาต้านไวรัสเอชไอวี สูตรที่สองในผู้ป่วยติดเชื้อเอชไอวีที่มีการรักษาล้มเหลวจากยาสูตรแรก : การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบและการวิเคราะห์อภิมานเครือข่าย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาประสิทธิผลและความปลอดภัยของการใช้ยาต้านไวรัสเอชไอวีสูตรที่สองในผู้ป่วยที่มีความล้มเหลวจากยาสูตรแรกเปรียบเทียบกับสูตรยาต้านไวรัสเอชไอวีมาตรฐานของสูตรที่สองตามแนวทางการรักษาขององค์กรอนามัยโลก (lopinavir/ritonavir (LPV/r)+2 nucleoside reverse transcriptase inhibitors (2NRTIs)) วิธีการ: การศึกษานี้ใช้การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบและวิเคราะห์อภิมานเครือข่าย ทำการสืบค้นงานวิจัย ชนิดการวิจัยเชิงทดลองแบบสุ่มที่มีกลุ่มควบคุม จากฐานข้อมูล Pubmed, Embase, Cochrane Central Register of Controlled Trials, Clinicaltrial.gov และ The International Clinical trials Registry Platform โดยสืบค้นตั้งแต่เริ่มมีฐานข้อมูลถึงเดือนธันวาคม 2563 ผลการวิจัย: มีการศึกษาที่ถูกคัดเข้า 7 ฉบับ ผู้ป่วยทั้งหมด 3,819 ราย โดยทั้งหมดเป็นผู้ป่วยที่ล้มเหลวจากยาต้านไวรัสสูตรแรกซึ่งเป็นสูตร non-nucleoside reverse transcriptase inhibitors (NNRTIs) based ระยะเวลาในการศึกษาที่ 48 สัปดาห์ในเรื่องประสิทธิผลและความปลอดภัย มีกลุ่มควบคุมเป็นสูตรยามาตรฐานที่เป็นสูตรที่สอง (2NRTIs+boosted protease inhibitors (bPIs)) พบว่า สูตรยาต้านไวรัสสูตรที่สองที่มีประสิทธิภาพมากที่สุดคือ 2NRTIs+dolutrgravir (DTG) มีประสิทธิผลในการกดเชื้อไวรัสในกระแสเลือด มากกว่ากลุ่มควบคุมที่เป็นสูตรที่สอง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (RR 1.14, 95% CI 1.04 -1.26 และ RR 1.20, 95% CI 1.10 – 1.31 ตามลำดับ) ในด้านอาการข้างเคียงทางระบบทางเดินอาหาร สูตร 2NRTIs+DTG นี้มีความปลอดภัยมากกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (RR 0.25, 95% CI 0.13 – 0.48) สรุป: ปัจจุบันตามแนวทางการตรวจวินิจฉัยรักษาและป้องกันการติดเชื้อเอชไอวีประเทศไทย ปี 2563/ 2564 นั้นได้แนะนำให้ใช้ยาสูตร TDF+3TC/ FTC+DTG ในกลุ่มผู้ป่วยที่เริ่มยาต้านไวรัสครั้งแรก แต่ทั้งนี้ยังมีผู้ป่วยอีกจำนวนหนึ่งที่ใช้สูตรยาต้านไวรัสเอชไอวีสูตรแรกที่ไม่ใช่สูตร DTG ดังนั้นการวิจัยในครั้งนี้จึงเป็นประโยชน์ในการเป็นแนวทางเลือกสูตรยาสูตรที่สองกลุ่มใหม่ที่มีทั้งทางด้านประสิทธิผลและความปลอดภัย
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ผลการวิจัยและความคิดเห็นที่ปรากฏในบทความถือเป็นความคิดเห็นและอยู่ในความรับผิดชอบของผู้นิพนธ์ มิใช่ความเห็นหรือความรับผิดชอบของกองบรรณาธิการ หรือคณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ทั้งนี้ไม่รวมความผิดพลาดอันเกิดจากการพิมพ์ บทความที่ได้รับการเผยแพร่โดยวารสารเภสัชกรรมไทยถือเป็นสิทธิ์ของวารสารฯ
References
Wall KM, Rogers E, Stephenson R. Meeting the mark by 2020: country progress toward FP2020 and UNAIDS HIV targets. BMJ Sex Reprod Health 2020; 46: 85-87.
World Health Organization. Towards universal access: scaling up priority HIV/AIDS interventions in the health sector progress report [online]. 2021 [cited Mar 10, 2021]. Available from: www. WHO.int/ hiv/data/en/.
Newcomer SF. Response to the HIV epidemic: perspectives from a retired NIH project officer. J Acquir Immune Defic Syndr 2019; 82 Suppl 2: S88-S90.
Torres RA, Barr M. Impact of combination therapy for HIV infection on inpatient census. N Engl J Med 1997; 336: 1531-32.
Palella FJ Jr, Delaney KM, Moorman AC, Loveless MO, Fuhrer J, Satten GA, et al. Declining morbidity and mortality among patients with advanced human immunodeficiency virus infection. N Engl J Med 1998; 338: 853-60.
Sterne JA, Hernán MA, Ledergerber B, Tilling K, Sendi WR, Rickenbach M, et al. Long-term effectiveness of potent antiretroviral therapy in preventing AIDS and death: a prospective cohort study. Lancet 2005; 366: 378-84.
Krentz HB, Kliewer G, Gill MJ. Changing mortality rates and causes of death for HIV‐infected individuals living in Southern Alberta, Canada from 1984 to 2003. HIV Med 2005; 6: 99-106.
Mocroft A, Brettle R, Kirk O, Blaxhaul A, Parkin JM, Antunes F, et al. Changes in the cause of death among HIV positive subjects across Europe: results from the EuroSIDA study. AIDS (London, England) 2002; 16: 1663-71.
Aboud M, Kaplan R, Lombaard J, Zhang F, Hidalgo JA, Mamedova E, et al. Dolutegravir versus ritonavir-boosted lopinavir both with dual nucleoside reverse transcriptase inhibitor therapy in adults with HIV-1 infection in whom first-line therapy has failed (DAWNING). Lancet Infect Dis 2019; 19: 253-64.
Gupta A, Juneja S, Vitoria M, Habiyambere V, Nguimfack BD, Doherty M, et al. Projected uptake of new antiretroviral (ARV) medicines in adults in low-and middle-income countries: a forecast analy- sis 2015-2025. PLOS One 2016; 11: e0164619.
Teeraananchai S, Bunupuradah T, Puthanakit T, Kerr SJ, Ruxrungtham K, Chaivooth S, et al. First-line antiretroviral treatment outcomes and durability in HIV-infected children treated through the universal coverage health program in Thailand. Journal of Acquired Immune Deficiency Syndromes 2017; 75: 219-25.
Kanters S, Socias ME, Paton NI, Vitoria M, Doherty M, Ayers D, et al. Comparative efficacy and safety of second-line antiretroviral therapy for treatment of HIV/AIDS: a systematic review and network meta-analysis. Lancet HIV 2017; 4: e433-e441.
Higgins JPT, Green S. Cochrane handbook for systematic reviews of interventions version 5.1.0 (Updated March 2011): Cochrane Collaboration [on line]. 2011 [cited Mar 10, 2021]. Available from: www.cochrane-handbook.org.
Moher D, Liberati A, Tetzlaff J, Altman DG; PRISMA Group. Preferred reporting items for systematic reviews and meta-analyses: the PRISMA statement. Ann Intern Med 2009; 151: 264–9.
Higgins JPT, Savovic J, Page MJ, Elbers RG. Sterne JAC. Revised Cochrane risk of bias tool for randomized trials (RoB2.0) [online]. 2019 [cited Sep 28, 2021]. Available from: sites.google.com/site/risk ofbiastool/ welcome/rob-2-0-tool.
Paton NI, Kityo C, Hoppe A, Reid A, Kambugu A, Lugemwa A, et al. Assessment of second-line antire troviral regimens for HIV therapy in Africa. N Engl J Med 2014; 371: 234-47.
World Health Organization. Update of recommen- dations on first-and second-line antiretroviral regi- mens. Geneva: World Health Organization; 2019.
The DHHS Panel on Antiretroviral Guidelines for Adults and Adolescents. Guidelines for the use of antiretroviral agents in HIV-1-Infected adults and adolescents [online]. 2006 [cited Sep 28, 2021]. Available from: clinicalinfo.hiv.gov/sites/default/files/ guidelines/archive/AdultandAdolescentGL05042006050.pdf
Ryom L, Cotter A, De Miguel R, Béguelin C, Podle kareva D, Arribas JR, et al. 2019 update of the European AIDS Clinical Society Guidelines for treat- ment of people living with HIV version 10.0. HIV Med 2020; 21: 617-24.
Division of AIDS, National Institute of Allergy and Infectious Diseases, National Institutes of Health, US Department of Health and Human Services. Division of AIDS (DAIDS) table for grading the severity of adult and pediatric adverse events, version 2.0 [online]. 2017 [cited Sep 28, 2021]. Available from sites.google.com/site/riskofbiastool/ welcome/rob-2-0-tool.
DerSimonian R, Laird N. Meta-analysis in clinical trials. Control Clin Trials 1986; 7:177-88.
Higgins JP, Thompson SG, Deeks JJ, Altman DG. Measuring inconsistency in meta-analyses. BMJ 2003; 327: 557-60.
Peters JL, Sutton AJ, Jones DR, Abrams KR, Rush- ton L. Comparison of two methods to detect publication bias in meta-analysis. JAMA 2006; 295: 676-80.
Salanti G. Indirect and mixed-treatment compari son, network, or multiple-treatments meta-analysis: many names, many benefits, many concerns for the next generation evidence synthesis tool. Res Synth Methods 2012; 3: 80-97.
Dhippayom T. Basic systematic review for health care professionals. Bangkok: Chulalongkorn Univer sity Press, 2017.
Balshem H, Helfand M, Schünemann HJ, Oxman AD, Kunz R, Brozek J, et al. GRADE guidelines: 3. Rating the quality of evidence. J Clin Epidemiol 2011; 64: 401-6.
Chetchotisakd P, Anunnatsiri S, Mootsikapun P, Kiertiburanakul S, Anekthananon T, Bowonwatanu wong C, et al. Efficacy and tolerability of a double boosted protease inhibitor (lopinavir + saquinavir/ ritonavir) regimen in HIV-infected patients who failed treatment with nonnucleoside reverse trans criptase inhibitors. HIV Med 2007; 8: 529-35.
Aboud M, Kaplan R, Lombaard J, Zhang F, Hidalgo JA, Mamedova E, et al. Dolutegravir versus ritonavir -boosted lopinavir both with dual nucleoside reverse transcriptase inhibitor therapy in adults with HIV-1 infection in whom first-line therapy has failed (DAW NING): an open-label, non-inferiority, phase 3b trial. Lancet Infect Dis 2019; 19: 253-64.
SECOND-LINE Study Group, Boyd MA, Kumarasa my N, Moore CL, Nwizu C, Losso MH, Mohapi L, et al. Ritonavir-boosted lopinavir plus nucleoside or nucleotide reverse transcriptase inhibitors versus ritonavir-boosted lopinavir plus raltegravir for treat ment of HIV-1 infection in adults with virological failure of a standard first-line ART regimen (SECOND-LINE): a randomised, open-label, non-inferiority study. Lancet 2013; 381: 2091-9.
Wu H, Yao C, Su B, Lu H, Sun Y, Wang M, et al. Efficacy and safety of long acting HIV fusion inhibitor albuvirtide in antiretroviral-experienced adults with HIV-1: interim 48 week results from the randomized, controlled, phase 3 trial, non-inferiority TALENT Study. Chin Med J 2020; 133: 2919-27.
Bunupuradah T, Chetchotisakd P, Ananworanich J, Munsakul W, Jirajariyavej S, Kantipong P, et al. A randomized comparison of second-line lopinavir/rito navir monotherapy versus tenofovir/lamivudine/lopi navir/ritonavir in patients failing NNRTI regimens: The HIV STAR study. Antivir Ther 2012; 17: 1351-61.
Ciaffi L, Koulla-Shiro S, Sawadogo A, le Moing V, Eymard-Duvernay S, Izard S, et al. Efficacy and safety of three second-line antiretroviral regimens in HIV-infected patients in Africa. AIDS 2015; 29: 1473-81.
La Rosa AM, Harrison LJ, Taiwo B, Wallis CL, Zheng L, Kim P, et al. Raltegravir in second-line antiretroviral therapy in resource-limited settings (SELECT): a randomised, phase 3, non-inferiority study. Lancet HIV 2016; 3: e247-58.
Mellors JW, Muñoz A, Giorgi JV, Margolick JB, Tassoni CJ, Gupta P, et al. Plasma viral load and CD4+ lymphocytes as prognostic markers of HIV-1 infection. Ann Intern Med 1997; 126: 946-54.
Jourdain G, Le Coeur S, Ngo-Giang-Huong N, Traisathit P, Cressey TR, Fregonese F, et al. Switching HIV treatment in adults based on CD4 count versus viral load monitoring: a randomized, non-inferiority trial in Thailand. PLoS medicine 2013; 10: e1001494.
Solas C, Basso S, Poizot-Martin I, Ravaux I, Gallais H, Gastaut JA, et al. High indinavir Cmin is associated with higher toxicity in patients on indinavir-ritonavir 800/100 mg twice-daily regimen. J Acquir Immune Defic Syndr 2002; 29: 374-7.
Cahn P, Pozniak AL, Mingrone H, Shuldyakov A, Brites C, Andrade-Villanueva JF, et al. Dolutegravir versus raltegravir in antiretroviral-experienced, integrase-inhibitor-naive adults with HIV: week 48 results from the randomised, double-blind, non-inferiority SAILING study. Lancet 2013; 382: 700-8.
Raffi F, Rachlis A, Stellbrink HJ, Hardy WD, Torti C, Orkin C, et al. Once-daily dolutegravir versus raltegravir in antiretroviral-naive adults with HIV-1 infection: 48 week results from the randomised, double-blind, non-inferiority SPRING-2 study. Lancet 2013; 381: 735-43.
Walmsley SL, Antela A, Clumeck N, Duiculescu D, Eberhard A, Gutiérrez F, et al. Dolutegravir plus abacavir–lamivudine for the treatment of HIV-1 infection. N Engl J Med 2013; 369: 1807-18.
Clotet B, Feinberg J, Van Lunzen J, Khuong-Josses MA, Antinori A, Dumitru I, et al. Once-daily dolutegravir versus darunavir plus ritonavir in anti- retroviral-naive adults with HIV-1 infection (FLAMIN GO): 48 week results from the randomised open-label phase 3b study. Lancet 2014; 383: 2222-31.
Orrell C, Hagins DP, Belonosova E, Porteiro N, Walmsley S, Falcó V, et al. Fixed-dose combination dolutegravir, abacavir, and lamivudine versus ritona vir-boosted atazanavir plus tenofovir disoproxil fumarate and emtricitabine in previously untreated women with HIV-1 infection (ARIA): week 48 results from a randomised, open-label, non-inferiority, phase 3b study. Lancet HIV 2017; 4: e536-46.
Wood E, Hogg RS, Harrigan PR, Montaner JS. When to initiate antiretroviral therapy in HIV-1-infected adults: a review for clinicians and patients. Lancet Infect Dis 2005; 5: 407-14.
Florence E, Lundgren J, Dreezen C, Fisher M, Kirk O, Blaxhult A, et al. Factors associated with a reduced CD4 lymphocyte count response to HAART despite full viral suppression in the Euro SIDA study. HIV Med 2003; 4: 255-62.
Zhang H, Jin R, Yao C, Zhang T, Wang M, Xia W, et al. Combination of long-acting HIV fusion inhibitor albuvirtide and LPV/r showed potent efficacy in HIV-1 patients. AIDS Res Ther 2016; 13: 8. doi: 10.1186/s12981-016-0091-1.
Meraviglia P, Schiavini M, Castagna A, Viganò P, Bini T, Landonio S, et al. Lopinavir/ritonavir treat ment in HIV antiretroviral‐experienced patients: evaluation of risk factors for liver enzyme elevation. HIV Med 2004; 5: 334-43.
Marcelin AG, Grude M, Charpentier C, Bellecave P, Le Guen L, Pallier C, et al. Resistance to inte grase inhibitors: a national study in HIV-1-infected treatment-naive and-experienced patients. J Antimi crob Chemother 2019; 74: 1368-75.
Ssempijja V, Nakigozi G, Chang L, Gray R, Wawer M, Ndyanabo A, et al. Rates of switching to second-line antiretroviral therapy and impact of delayed switching on immunologic, virologic, and mortality outcomes among HIV-infected adults with virologic failure in Rakai, Uganda. BMC Infect Dis 2017; 17: 582. doi: 10.1186/s12879-017-2680-6.