พฤติกรรมและเหตุผลการใช้กัญชาของประชาชน: กรณีศึกษาในจังหวัดกาฬสินธุ์

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาพฤติกรรมและเหตุผลของการใช้กัญชาทางการแพทย์ของประชาชนในจังหวัดกาฬสินธุ์ วิธีการ: การศึกษาเชิงคุณภาพนี้สัมภาษณ์เชิงลึกผู้ใช้กัญชาทางการแพทย์จำนวน 15 คน การศึกษาเลือกผู้ให้ข้อมูลสำคัญแบบเจาะจง และใช้วิธีการเลือกตัวอย่างแบบลูกโซ่ เกณฑ์การคัดเลือก คือเป็นผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 25 ปีขึ้นไป ซึ่งเป็นผู้ที่มีประสบการณ์ในการใช้กัญชาที่มีภูมิลำเนาอยู่ในจังหวัดกาฬสินธุ์ การเก็บข้อมูลดำเนินการระหว่างเดือนเมษายน 2564 - พฤษภาคม 2564 การวิเคราะห์ข้อมูลใช้การวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัย: ผู้ให้ข้อมูลสำคัญให้ความหมายกัญชาตามรูปแบบและวิธีใช้กัญชา ได้แก่ กัญชาเป็นยาเสพติด กัญชาเป็นยารักษาโรค และกัญชาเป็นสมุนไพรเพื่อการดูแลสุขภาพ สำหรับเหตุผลที่ใช้กัญชา แบ่งเป็นการใช้เพื่อการดูแลสุขภาพ และการใช้เพื่อการรักษาโรคหรือความเจ็บป่วย โดยส่วนใหญ่ใช้กัญชาเป็นการรักษาเสริมควบคู่กับการรักษาแผนปัจจุบัน และต้องปิดบังข้อมูลการใช้กัญชาต่อแพทย์ผู้รักษา ในส่วนพฤติกรรมการใช้กัญชาพบว่า แม้จะมีการให้บริการคลินิกกัญชาทางแพทย์ในโรงพยาบาล ผู้ให้ข้อมูลสำคัญส่วนใหญ่ยังเลือกใช้กัญชาที่เรียกว่า “กัญชาใต้ดิน” เนื่องจากมองว่าการไปรับบริการที่คลินิกกัญชาทางแพทย์เป็นเรื่องที่เข้าถึงได้ยาก ในการเลือกใช้กัญชาผู้ให้ข้อมูลสำคัญให้ความสำคัญกับผลที่เกิดขึ้นเท่านั้น รูปแบบกัญชาที่พบ ประกอบด้วย น้ำมันกัญชา ใบกัญชา แคปซูลน้ำมันกัญชา และกัญชาในตำรับยาแผนไทย น้ำมันกัญชาเป็นรูปแบบที่มีการใช้มากที่สุด และมีมุมมองว่าน้ำมันกัญชาเป็นยารักษาโรคที่มีฤทธิ์แรงที่สุด สรุป ในมุมมองของผู้ให้ข้อมูลสำคัญ กัญชาถูกนำมาใช้เป็นทางเลือกในการดูแลสุขภาพและเป็นตัวช่วยในการรักษาอาการเจ็บป่วยที่เกิดขึ้น การใช้ “กัญชาใต้ดิน” อาจเป็นภาพสะท้อนให้เห็นถึงข้อจำกัดของการเข้ารับบริการในระบบสาธารณสุขไทย