ความคิดเห็นของแพทย์ต่อการปฏิบัติตามนโยบายการส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผล: กรณีศึกษาจังหวัดแห่งหนึ่งในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาความคิดเห็นของแพทย์ต่อการปฏิบัติตามนโยบายการส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผล วิธีการ: การวิจัยนี้เป็นการศึกษาเชิงคุณภาพ ซึ่งเก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์เจาะลึกผู้ให้ข้อมูลสำคัญ 11 ท่านที่ปฏิบัติงานในจังหวัดแห่งหนึ่งในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ผู้ให้ข้อมูลสำคัญปฏิบัติงานในโรงพยาบาล จำนวน 9 ท่าน   อีก 2 ท่านเป็นผู้บริหารที่มีส่วนเกี่ยวข้องในการดำเนินงานในโครงการโรงพยาบาลส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผล การศึกษาเก็บข้อมูลระหว่างเดือนเมษายนถึงเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2561 การวิเคราะห์ข้อมูลทำโดยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ผลการวิจัย: ผู้ให้ข้อมูลสำคัญเห็นว่า นโยบายการส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผลส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงวัฒนธรรมการสั่งใช้ยาของแพทย์ แพทย์มีการสั่งใช้ยาตามแนวปฏิบัติในการดูแลรักษาโรคมากขึ้น นโยบายฯ ที่ผู้ให้ข้อมูลสำคัญเห็นว่าสามารถปฏิบัติตามได้โดยไม่มีปัญหาคือ การสั่งใช้ยาตามแนวปฏิบัติในการดูแลรักษาโรคที่กำหนดไว้ในประเทศหรือที่เป็นสากล ส่วนการสั่งใช้ยาปฏิชีวนะอย่างสมเหตุผลนั้น ผู้ให้ข้อมูลสำคัญเห็นว่าปฏิบัติตามได้ยาก ทั้งนี้เนื่องจากข้อจำกัดในด้านบริบทของพื้นที่ ความเชื่อเกี่ยวกับยาปฏิชีวนะของประชาชน และความกังวลหรือความกลัวของแพทย์เกี่ยวกับผลการรักษา และโอกาสเสี่ยงที่จะถูกฟ้องร้องหากเกิดความผิดพลาด การศึกษาพบว่า ผู้ให้ข้อมูลสำคัญยังมีความเชื่อมั่นว่า ยาต้นแบบมีประสิทธิภาพดีกว่ายาสามัญ และเห็นว่าการรักษาด้วยยาในบัญชียาหลักแห่งชาติเป็นข้อจำกัดที่ทำให้ทางเลือกในการรักษาของแพทย์ลดลง สรุป: ความสำเร็จของนโยบายส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผลขึ้นอยู่กับปัจจัยสำคัญหลายประการ โดยเฉพาะอย่างยิ่งคือการสร้างความตระหนักให้แพทย์และผู้ป่วยเห็นความสำคัญของการใช้ยาอย่างสมเหตุผล  ตลอดจนการสร้างความเชื่อมั่นในประสิทธิภาพของยาสามัญและยาในบัญชียาหลักแห่งชาติ