ผลของการบริบาลทางเภสัชกรรมต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยโรคมะเร็งเต้านม: การทดลองแบบสุ่มและมีกลุ่มควบคุม

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาผลของการบริบาลทางเภสัชกรรมต่อคุณภาพชีวิตและการเกิดอาการไม่พึงประสงค์ของผู้ป่วยโรคมะเร็งเต้านมที่ได้รับยาเคมีบำบัด วิธีการ: การศึกษานี้เป็นการทดลองแบบสุ่มและมีกลุ่มควบคุมแบบคู่ขนานในผู้ป่วยโรคมะเร็งเต้านมรายใหม่ที่ได้รับการรักษาด้วยยาเคมีบำบัด ณ โรงพยาบาลกำแพงเพชร  การศึกษาเปรียบเทียบระหว่างกลุ่มที่ได้รับการบริบาลทางเภสัชกรรมก่อนพบแพทย์โดยมีเภสัชกรค้นหาและแก้ไขปัญหาจากการใช้ยา กับกลุ่มที่ได้รับการดูแลตามมาตรฐานปกติของโรงพยาบาล การศึกษาสุ่มตัวอย่างเข้ากลุ่มโดยใช้วิธีการสุ่มแบบกลุ่มย่อยด้วยบัญชีสุ่มตัวอย่าง ผลลัพธ์หลักคือคุณภาพชีวิตโดยวัดด้วย Functional Assessment of Cancer Therapy-Breast (FACT-B) ฉบับภาษาไทย ผลลัพธ์รอง คือ อาการไม่พึงประสงค์โดยใช้เกณฑ์ Common Terminology Criteria for Adverse Events เวอร์ชั่น 4.0 (CTCAE)  การศึกษาติดตามผู้ป่วยจนถึงการรักษาด้วยยาเคมีบำบัดรอบที่ 3   ผลการวิจัย: มีผู้เข้าร่วมการศึกษารวม 54 คน อายุเฉลี่ย 53.3 ปี โดยเป็นผู้ที่ได้รับการบริบาลทางเภสัชกรรมก่อนพบแพทย์ 27 คน และผู้ที่ได้รับการดูแลตามมาตรฐานปกติ 27 คน หลังได้รับยาเคมีบำบัดรอบที่ 3 พบว่า ค่าเฉลี่ย+ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานของคุณภาพชีวิตโดยรวมของผู้ป่วยที่ได้รับการบริบาลทางเภสัชกรรมก่อนพบแพทย์สูงกว่าผู้ป่วยที่ได้รับการดูแลตามมาตรฐานปกติ (132.8+7.6 เทียบกับ 119.2+14.3, P<0.001)   นอกจากนี้ยังพบว่า ผู้ป่วยที่ได้รับการบริบาลทางเภสัชกรรมก่อนพบแพทย์เกิดอาการคลื่นไส้และเบื่ออาหารน้อยกว่าผู้ป่วยที่ได้รับการดูแลตามมาตรฐานปกติ  (ร้อยละ 0.0 เทียบกับร้อยละ 29.6, P=0.004 และร้อยละ 7.4 เทียบกับร้อยละ 37.0, P=0.009 ตามลำดับ) สรุป: การให้บริบาลทางเภสัชกรรมก่อนพบแพทย์สามารถเพิ่มคุณภาพชีวิต และลดการเกิดอาการไม่พึงประสงค์จากยาเคมีบำบัดของผู้ป่วยได้ จึงควรสนับสนุนการให้บริการดังกล่าวแก่ผู้ป่วยโรคมะเร็งเต้านมที่ได้รับยาเคมีบำบัด