การพัฒนารูปแบบการแก้ไขปัญหาการใช้ยาของผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 โดยใช้หลักการสุนทรียสาธก ในงานบริการเภสัชกรรมปฐมภูมิ: กรณีศึกษาตำบลบึงงาม จังหวัดร้อยเอ็ด

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาประสบการณ์เชิงบวกในการแก้ไขปัญหาการใช้ยาเบาหวานของผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 โดยใช้หลักการสุนทรียสาธก และนำไปออกแบบแนวทางปฏิบัติและประเมินผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น วิธีการ: การศึกษานี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ โดยการค้นหาประสบการณ์เชิงบวกจากตัวอย่างผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่มีวิธีปฏิบัติที่ดีที่สุด 13 คนและสนทนากลุ่มตัวอย่างทีมสหวิชาชีพ 6 คนที่ดูแลคลินิกเบาหวานอำเภอหนองพอก จังหวัดร้อยเอ็ด ผู้วิจัยนำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์ปัจจัยร่วมและปัจจัยโดดเด่นเพื่อหารูปแบบการแก้ไขปัญหาการใช้ยา หลังจากนั้นนำรูปแบบที่ได้ไปใช้ในกลุ่มตัวอย่างผู้ป่วยเบาหวาน 23 คนที่อาศัยในชุมชนตำบลบึงงาม และประเมินผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น ผลการวิจัย: รูปแบบการแก้ไขปัญหาการใช้ยาของผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ได้จากการศึกษานี้คือ ACIN model ประกอบด้วย 1.การสร้างความตระหนัก (awareness) 2. การให้คำปรึกษาค้นหาปัญหา สาเหตุ และวิธีแก้ไขโดยเภสัชกร (counseling) 3. การมีนวัตกรรมช่วยในการใช้ยา (innovation) 4. การมีส่วนร่วมของเครือข่ายในชุมชน (network) การประเมินผลเปรียบเทียบก่อนและหลังการใช้ ACIN model พบว่า หลังการใช้มีจำนวนปัญหาการใช้ยาลดลงจาก 58 ปัญหาหรือเฉลี่ย 2.52 ปัญหาต่อราย เหลือ 12 ปัญหาหรือเฉลี่ย 0.52 ปัญหาต่อราย ปัญหาการไม่ใช้ยาตามแพทย์สั่งลดลงจาก 43 ปัญหาหรือเฉลี่ย 1.87 ปัญหาต่อราย เหลือ 8 ปัญหาหรือเฉลี่ย 0.35 ปัญหาต่อราย หลังการใช้ ACIN model ความร่วมมือในการใช้ยาจากการนับเม็ดยาที่เหลือเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญจากร้อยละ 82.19 ± 3.78 เป็นร้อยละ 90.77 ±1.72 (P<0.005) สรุป: การพัฒนารูปแบบการแก้ไขปัญหาการใช้ยาของผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 โดยใช้หลักการสุนทรียสาธกในงานบริการเภสัชกรรมปฐมภูมิ ทำให้ลดปัญหาในการใช้ยาและเพิ่มความร่วมมือในการใช้ยาในผู้ป่วยเบาหวาน