ความคลาดเคลื่อนในการตวงยาน้ำสำหรับเด็กของผู้ปกครอง: ขนาดและปัจจัยที่เกี่ยวข้อง
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
วัตถุประสงค์ : เพื่อประเมินความคลาดเคลื่อนในการตวงยาน้ำสำหรับเด็กของผู้ปกครอง ปัจจัยที่เกี่ยวข้อง และหาแนวทางแก้ไขจากมุมมองของเภสัชกร วิธีการ: การวิจัยประกอบด้วย 3 การศึกษา การศึกษาที่ 1 เป็นการรวบรวมคำสั่งใช้ยาน้ำสำหรับเด็ก 17,746 ครั้งที่แพทย์สั่งจ่ายในระยะเวลา 1 ปี ณ โรงพยาบาลชุมชนแห่งหนึ่ง คำสั่งใช้ยาที่มีระดับความหนืด ปริมาตร อุปกรณ์ตวงยา และหน่วยการตวงเหมือนกันถือเป็นคำสั่งรูปแบบเดียวกัน ผู้วิจัยคัดเลือกคำสั่งใช้ยาจำนวน 34 รูปแบบจาก 59 รูปแบบ (ครอบคลุมร้อยละ 97.36 ของจำนวนครั้งของการสั่งใช้ยา) มาประเมินความคลาดเคลื่อนในการตวงยาของผู้ปกครอง ในการศึกษาที่ 2 ตัวอย่าง คือ ผู้ปกครองที่มาใช้บริการในโรงพยาบาล 400 คนที่ถูกคัดเลือกด้วยวิธีสุ่มตามสะดวก แต่ละรายตวงยา 5 รูปแบบคำสั่งใช้ยาซึ่งคัดเลือกมาอย่างสุ่ม การวิจัยถือว่าเกิดความคลาดเคลื่อนเมื่อปริมาตรที่ตัวอย่างตวงได้ผิดไปจากที่แพทย์สั่งจ่ายเกินกว่าร้อยละ 20 (error 20%) และเกิดความคลาดเคลื่อนขนาดสูงเมื่อปริมาตรผิดไปเกินกว่าร้อยละ 40 (error 40%) ผลการทดสอบถูกนำเสนอและอภิปรายด้วยกระบวนการสนทนากลุ่มโดยเภสัชกรเพื่อหาแนวทางลดความคลาดเคลื่อนในการศึกษาที่ 3 ผลการวิจัย: รูปแบบคำสั่งใช้ยาที่พบความคลาดเคลื่อนมากที่สุด 3 อันดับแรก คือ การตวงยาความหนืดน้อยด้วยถ้วยตวงยาในปริมาตร 1 ช้อนโต๊ะ (ร้อยละ 79.37 ของผู้ปกครอง) การตวงยาความหนืดน้อยด้วยหลอดหยดในปริมาตร 0.3 ซีซี (ร้อยละ 62.29 ของผู้ปกครอง) และการตวงยาความหนืดปานกลางปริมาตรค่อนช้อนชา (ร้อยละ 58.50 ของผู้ปกครอง) เมื่อใช้อัตราความคลาดเคลื่อนฯ ในแต่ละคำสั่งการใช้ยาประมาณการความคลาดเคลื่อนในภาพรวม พบว่า ใน 1 ปี เกิด error 20% ในการสั่งใช้ยาน้ำสำหรับเด็ก 5,590 ครั้งหรือร้อยละ 32.35 ของจำนวนครั้งที่สั่งจ่าย โดยเป็นการตวงได้มากกว่าและน้อยกว่าที่แพทย์สั่งร้อยละ 19.74 (3,410 ครั้ง) และ 12.62 (2,180 ครั้ง) ตามลำดับ การวิเคราะห์ถดถอยโลจิสติกส์พบว่า ปัจจัยที่เพิ่มโอกาสการเกิด error 20% อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ได้แก่อายุที่เพิ่มขึ้น (OR=1.02; 95%CI =1.01-1.03) ระดับความหนืดของยาที่สูงขึ้น (OR=1.40; 95%CI =1.06-1.84 และ OR=1.87; 95%CI =1.45-2.41 สำหรับความหนืดระดับปานกลางและระดับมากเมื่อเทียบกับระดับน้อย) การระบุคำสั่งใช้ยาในหน่วยเป็นช้อนโต๊ะ (OR=12.00; 95%CI =6.10-23.60) และปริมาตรที่สั่งจ่ายไม่เป็นจำนวนเต็ม (OR=1.94; 95%CI =1.53-2.48) ส่วนความแตกฉานทางสุขภาพที่เพิ่มขึ้นลดโอกาสเกิด error 20% (OR=0.90; 95%CI =0.85-0.96) แนวทางลดความคลาดเคลื่อนฯ ที่ใช้ได้กับทุกรูปแบบคำสั่งใช้ยา คือ การให้ความรู้แก่ผู้ปกครองร่วมกับการใช้เทคนิคการให้คำปรึกษาขั้นสูงประกอบคำแนะนำโดยเภสัชกร การปรับปรุงคำสั่งใช้ยาโดยสั่งจ่ายยาในหน่วยมิลลิลิตรแทนหน่วยช้อนโต๊ะหรือปริมาตรที่ตวงได้ยาก การเปลี่ยนอุปกรณ์ตวงยาเป็นหลอดตวงยา ตลอดจนการเลือกใช้ยาที่มีความเข้มข้นสูงขึ้นเพื่อลดความคลาดเคลื่อนจากการตวงยาหลายครั้ง สรุป: การตวงยาน้ำของผู้ปกครองตามคำสั่งใช้ยาประมาณหนึ่งในสามเกิดความคลาดเคลื่อน ความสามารถของผู้ปกครอง คำสั่งใช้ยา และตัวยามีความสัมพันธ์กับการเกิดความคลาดเคลื่อน และควรได้รับการพิจารณาในการพัฒนามาตรการในการแก้ไขปัญหานี้
Article Details
ผลการวิจัยและความคิดเห็นที่ปรากฏในบทความถือเป็นความคิดเห็นและอยู่ในความรับผิดชอบของผู้นิพนธ์ มิใช่ความเห็นหรือความรับผิดชอบของกองบรรณาธิการ หรือคณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ทั้งนี้ไม่รวมความผิดพลาดอันเกิดจากการพิมพ์ บทความที่ได้รับการเผยแพร่โดยวารสารเภสัชกรรมไทยถือเป็นสิทธิ์ของวารสารฯ
References
2. Levine SR, Cohen M, Blanchard N, Federico F, Magelli M, Lomax C, et al. Guidelines for preventing medication errors in pediatrics. J Pediatr Pharmacol Ther. 2001;6: 426-42.
3. Impicciatore P, Choonara I, Clarkson A, Provasi D, Pandolfini C, Bonati M. Incidence of adverse drug reactions in paediatric in/out-patients: a systematic review and meta-analysis of prospective studies. Br J Clin Pharmacol. 2001;52: 77-83.
4. Moore TJ, Weiss SR, Kaplan S, Blaisdell CJ. Reported adverse drug events in infants and children under 2 years of age. Pediatrics. 2002;110: e53.
5. Health Product Vigilance Center. Summary of adverse drug reactions in 2011 [online]. 2011 [cited May 20, 2014]. Available from: thaihpvc.fda.moph. go.th/thaihvc/Public/News/uploads/hpvc_1_3_4_100322.pdf.
6. Zandieh SO, Goldmann DA, Keohane CA, Yoon C, Bates DW, Kaushal R. Risk factors in preventable adverse drug events in pediatric outpatients. J Pediatr. 2008;152: 225-31.
7. Kaushal R, Goldmann DA, Keohane CA, Christino M, Honour M, Hale AS, et al. Adverse drug events in pediatric outpatients. Ambul Pediatr. 2007;7:383-9.
8. Yin HS, Mendelsohn AL, Wolf MS, Parker RM, Fierman A, van Schaick L, et al. Parents' medication administration errors: role of dosing instruments and health literacy. Arch Pediatr Adolesc Med. 2010; 164 : 181-6.
9. Fernandez CV, Gillis-Ring J. Strategies for the prevention of medical error in pediatrics. J Pediatr. 2003; 143:155-62.
10. Conroy S, Sweis D, Planner C, Yeung V, Collier J, Haines L, et al. Interventions to reduce dosing errors in children. Drug Saf. 2007;30:1111-25.
11. Crouch BI, Caravati EM, Moltz E. Tenfold therapeutic dosing errors in young children reported to U.S. poison control centers. Am J Health Syst Pharm. 2009;66: 1292-6.
12. Madlon-Kay DJ, Mosch FS. Liquid medication dosing errors. J Fam Pract. 2000;49:741-4.
13. Frush KS, Luo X, Hutchinson P, Higgins JN. Evaluation of a method to reduce over-the-counter medication dosing error. Arch Pediatr Adolesc Med. 2004; 158:620-4.
14. McPhillips HA, Stille CJ, Smith D, Hecht J, Pearson J, Stull J, et al. Potential medication dosing errors in outpatient pediatrics. J Pediatr. 2005;147:761-7.
15. Tzimenatos L, Bond GR. Severe injury or death in young children from therapeutic errors: a summary of 238 cases from the American Association of Poison Control Centers. Clin Toxicol 2009;47:348-54.
16. Peacock G, Parnapy S, Raynor S, Wetmore S. Accuracy and precision of manufacturer-supplied liquid medication administration devices before and after patient education. J Am Pharm Assoc. 2010; 50: 84-6.
17. Yin HS, Dreyer BP, Moreira HA, van Schaick L, Rodriguez L, Boettger S, et al. Liquid Medication Dosing Errors in Children: Role of Provider Counse ling Strategies. Acad Pediatr. 2014;14:262-70.
18. Ryu GS, Lee YJ. Analysis of liquid medication dose errors made by patients and caregivers using alternative measuring devices. J Manag Care Pharm 2011;18:439-45.
19. Yin HS, Wolf MS, Dreyer BP, Sanders LM, Parker RM. Evaluation of consistency in dosing directions and measuring devices for pediatric nonprescription liquid medications. JAMA. 2010;304:2595-602.
20. Flores G, Abreu M, Tomany-Korman SC. Limited English proficiency, primary language at home, and disparities in children's health care: how language barriers are measured matters. Public Health Rep. 2005;120:418.
21. Rothman RL, Yin HS, Mulvaney S, Homer C, Lannon C. Health literacy and quality: focus on chronic illness care and patient safety. Pediatrics. 2009; 124(Supplement 3):S315-S26.
22. Neuspiel DR, Stubbs EH. Patient safety in ambulatory care. Pediatr Clin North Am. 2012; 59: 1341-54.
23. Saidum S, Pratheepawanit N. The effect of pictograms on the understanding of the parents on the use of antibiotic dry syrup. Thai Journal of Pharmay Practice 2009;1: 99-108.
24. Crowther B, Muñoz M. The Skinny on narrow therapeutic index drugs used in transplantation: a brand vs. generic debate [online]. 2010 [cited Nov 9, 2016] Available from: www.utexas.edu/pharmacy/di visions/pharmaco/rounds/01-29-10.pdf.
25. Manit A. Development of the instruments to assess needs and resources for self-management support in Thais with type 2 diabetes [dissertation]. Bangkok: Chulalongkorn University; 2011.
26. Yin HS, Dreyer BP, Ugboaja DC, Sanchez DC, Paul IM, Moreira HA, et al. Unit of measurement used and parent medication dosing errors. Pediatrics. 2014; 134: e354-61.
27. Elliott JP, McConaha J, Cornish N, Bunk E, Hilton L, Modany A, et al. Influence of viscosity and consumer use on accuracy of oral medication dosing devices. J Pharm Technol. 2014;30:111-7.
28. Sobhani P, Christopherson J, Ambrose PJ, Corelli RL. Accuracy of oral liquid measuring devices: comparison of dosing cup and oral dosing syringe. Ann Pharmacother. 2008;42:46-52.
29. Yin HS, Dreyer BP, van Schaick L, Foltin GL, Dinglas C, Mendelsohn AL. Randomized controlled trial of a pictogram-based intervention to reduce liquid medication dosing errors and improve adherence among caregivers of young children. Arch Pediatr Adolesc Med. 2008;162:814-22.
30. Goldman RD, Scolnik D. Underdosing of acetaminophen by parents and emergency department utilization. Pediatr Emerg Care. 2004; 20: 89-93.
31. McMahon SR, Rimsza ME, Bay RC. Parents can dose liquid medication accurately. Pediatrics. 1997; 100:330-3.
32. Flores G, Abreu M, Tomany-Korman SC. Limited English proficiency, primary language at home, and disparities in children's health care: how language barriers are measured matters. Public Health Rep. 2005;120:418.
33. Yin HS, Mendelsohn AL, Fierman A, van Schaick L, Bazan IS, Dreyer BP. Use of a pictographic diagram to decrease parent dosing errors with infant acetami nophen: a health literacy perspective. Acad Pediatr. 2011;11:50-7.
34. Budnitz DS, Lovegrove MC, Rose KO. Adherence to label and device recommendations for over-the-counter pediatric liquid medications. Pediatrics. 2014 ; 133:e283-e90.
35. Ittersum Kv, Wansink B. Stop spoon dosing: milliliter instructions reduce inclination to spoon dosing. BMC Res Notes 2016;2016:33.
36. Litovitz T. Implication of dispensing cups in dosing errors and pediatric poisonings: a report from the American Association of Poison Control Centers. Ann Pharmacother. 1992;26:917-8.
37. Turner T, Cull WL, Bayldon B, Klass P, Sanders LM, Frintner MP, et al. Pediatricians and health literacy: descriptive results from a national survey. Pediatrics. 2009;124:S299-305.
38. Arenas-Lopez S, Gurung K, Tibby SM. Accuracy of enteral syringes with commonly prescribed paediatric liquid medicines. Arch Dis Child. 2017; 102: 659-63.
39. Moreira ME, Hernandez C, Stevens AD, Jones S, Sande M, Blumen JR, et al. Color-coded prefilled medication syringes decrease time to delivery and dosing error in simulated emergency department pediatric resuscitations. Ann Emerg Med. 2015; 66: 97-106.e3.
40. Yin HS, Jay M, Maness L, Zabar S, Kalet A. Health literacy: an educationally sensitive patient outcome. J Gen Intern Med. 2015;30:1363-8.