ความหมายและการรับรู้สู่พฤติกรรมการใช้ยาในกลุ่มเบนโซไดอะซีปีนในมุมมองของคนชนบท

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาความหมายและการรับรู้เกี่ยวกับยากลุ่มเบนโซไดอะซีปีนในมุมมองของผู้ใช้ยาและเหตุผลของพฤติกรรมร้องขอยา วิธีการ:  สัมภาษณ์เชิงลึกผู้ใช้ยาในกลุ่มเบนโซไดอะซีปีนในปริมาณมากจำนวน 13 คน ที่อาศัยอยู่ในพื้นที่รับผิดชอบของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพประจำตำบล (รพ.สต.) แห่งหนึ่ง ในอำเภออมก๋อย จังหวัดเชียงใหม่ ผลการศึกษา:  ผู้ใช้ยาส่วนใหญ่เรียกยาในกลุ่มนี้ว่า “ยานอนหลับ” หรือ “ยาคลายเครียด”  และใช้ยาดังกล่าวเพื่อรักษาอาการนอนไม่หลับ ส่วนใหญ่คิดว่าอาการนอนไม่หลับ ทุรนทุรายและไม่สบายใจเป็นความเจ็บป่วยหรือเป็นโรคที่จำเป็นต้องรักษา หากไม่รักษาจะส่งผลต่อการดำเนินชีวิตประจำวันหรืออาจไม่สามารถทำงานได้ เหตุผลลึก ๆ ของอาการเจ็บป่วยส่วนใหญ่เกิดจากปัญหาครอบครัว ซึ่งเป็นปัญหาทางด้านสังคม  เช่น  ครอบครัวห่างเหิน สมาชิกในครอบครัวติดเหล้า นอกจากนี้บริบท สิ่งแวดล้อม สังคม  และวัฒนธรรมที่เปลี่ยนไป ทำให้วิถีชีวิตของชาวบ้านในชุมชนเปลี่ยนแปลง  เช่น สภาวะทางเศรษฐกิจทำให้ต้องออกจากบ้านไปทำงานในเมืองทำให้สมาชิกในครอบครัวแยกกันอยู่  เกิดความวิตกกังวลเป็นห่วง คิดมาก และนอนไม่หลับ จนกระทั่งนำไปสู่การใช้ยา  สรุป:  ผู้ป่วยและบุคลากรทางการแพทย์มองสาเหตุของโรคและอาการเจ็บป่วยที่ต่างกัน  ความเจ็บป่วยของผู้ป่วยมักมีสาเหตุและผลกระทบที่ผูกโยงกับมิติการดำเนินชีวิตและสังคม  การให้ยาเพื่อรักษาภาวะความผิดปกติของร่างกายโดยมองข้ามมิติทางด้านสังคมและบริบทรอบข้าง อาจจะทำให้เกิดปัญหาอื่น ๆ ติดตามมา ดังเช่นกรณีการให้ยากลุ่มเบนโซไดอะซีปีนของบุคลากรทางการแพทย์เพื่อรักษาอาการโดยไม่พิจารณาปัญหาด้านครอบครัวและสังคม ทำให้เกิดปัญหาการพึ่งพายา จนเกิดพฤติกรรมการแสวงหาและร้องขอยาของผู้ป่วยในเวลาต่อมา