ผลลัพธ์ของการดำเนินโครงการโรงพยาบาลส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผล ในอำเภอหนองหงส์ จังหวัดบุรีรัมย์

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อประเมินผลของการดำเนินโครงการโรงพยาบาลส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผลในอำเภอหนองหงส์ จังหวัดบุรีรัมย์ต่อความตระหนักรู้เกี่ยวกับการใช้ยาอย่างสมเหตุผลของกลุ่มบุคลากรทางการแพทย์และต่อตัวชี้วัดในเรื่องการใช้ยาอย่างสมเหตุผล วิธีการวิจัย: ผู้วิจัยเก็บข้อมูลตัวชี้วัด 25 ตัวในช่วงเวลาก่อนการจัดกิจกรรมตามโครงการฯ (ตุลาคม 2558 –กันยายน  2559) และหลังจากดำเนินโครงการเป็นเวลา 3 เดือน (ตุลาคม–ธันวาคม 2559) ตัวชี้วัดประกอบด้วยตัวชี้วัดเชิงกระบวนการ 5 ตัวและเชิงผลการดำเนินงาน 20 ตัวซึ่งระบุอยู่ในคู่มือระบบบริการสุขภาพ สาขาพัฒนาระบบริการให้มีการใช้ยาอย่างสมเหตุผลของกระทรวงสาธารณสุข นอกจากนี้ผู้วิจัยยังเก็บข้อมูลความตระหนักรู้เกี่ยวกับการใช้ยาอย่างสมเหตุผลด้วยแบบสอบถามในแพทย์และทันตแพทย์ 8 คน และบุคลากรสาธารณสุขอื่น ๆ 95 คน ผลการวิจัย: หลังการดำเนินโครงการฯ ความตระหนักรู้ฯ ของแพทย์และทันตแพทย์เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติจาก 90.50±1.60 เป็น 104.00±2.07 (P<0.001) (จากคะแนนเต็ม 120) ความตระหนักรู้สำหรับบุคลากรสุขภาพอื่นเพิ่มขึ้นจาก 46.67±7.72 เป็น 56.85±3.04 (P<0.001) (จากคะแนนเต็ม 65) หลังการดำเนินโครงการฯ โรงพยาบาลหนองหงส์มีกระบวนการทำงานตามโครงการ RDU hospital ครบถ้วนทั้งการกำหนดนโยบาย มาตรการและกิจกรรมส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผล การพัฒนาระบบสารสนเทศในการจัดเก็บข้อมูลตัวชี้วัด การติดตามประเมินผล และการจัดการการดื้อยา  การดำเนินโครงการฯ ทำให้ตัวชี้วัด 7 ตัวมีการพัฒนาขึ้นอย่างมาก โดย เปลี่ยนจากระดับที่ตกเกณฑ์เป็นระดับที่เป็นไปตามเกณฑ์หรือสูงกว่าเกณฑ์ ตัวชี้วัดอีก 2 ตัวที่ตกเกณฑ์ก่อนการดำเนินโครงการฯ มีระดับที่ดีขึ้น แต่ก็ยังไม่ผ่านเกณฑ์ที่กำหนด (การใช้ยา metformin ในผู้ป่วยเบาหวาน และการใช้ยาปฏิชีวนะในโรคอุจจาระร่วงเฉียบพลันของ รพสต. และหน่วยบริการปฐมภูมิในเครือข่าย) ตัวชี้วัดอีก 6 ตัวอยู่ในระดับที่ดีมากเมื่อเทียบกับเกณฑ์ตั้งแต่ก่อนการดำเนินโครงการฯ ทำให้หลังจากดำเนินโครงการฯ แล้ว ตัวชี้วัดเหล่านี้ยังคงอยู่ในระดับที่ดีเช่นเดิม การดำเนินโครงการฯ ไม่มีผลต่อตัวชี้วัด 5 ตัว คือ อยู่ในระดับที่ตกเกณฑ์ในช่วงก่อนดำเนินโครงการฯ หลังจากดำเนินโครงการแล้วตัวชี้วัดเหล่านี้ยังอยู่ในระดับที่ตกเกณฑ์และไม่ต่างจากเดิมมากนัก (การใช้ยาปฏิชีวนะในโรคติดเชื้อที่ระบบการหายใจช่วงบนและหลอดลมอักเสบเฉียบพลัน โรคอุจจาระร่วงเฉียบพลัน บาดแผลสดจากอุบัติเหตุ หญิงคลอดปกติครบกำหนดทางช่องคลอด และการสั่งจ่าย RAS blockage (ACEIs/ARBs/Renin inhibitor) 2 ชนิดร่วมกันในการรักษาโรคความดันเลือดสูง) สรุป: หลังการดำเนินโครงการฯ บุคลากรทางการแพทย์ของโรงพยาบาลหนองหงส์ตระหนักมากขึ้นในเรื่องการใช้ยาอย่างสมเหตุผล ทั้งยังก่อให้เกิดกระบวนการที่ส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผล และโรงพยาบาลผ่านเกณฑ์ของตัวชี้วัด 13 ตัวจากทั้งหมด 20 ตัว