ถอดบทเรียนกระบวนการพัฒนาชมรมคุ้มครองผู้บริโภคตำบลตลุก อ.สรรพยา จ.ชัยนาท

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาพัฒนาการและปัจจัยแห่งความสำเร็จของชมรมคุ้มครองผู้บริโภคตำบลตลุก อำเภอสรรพยา        จังหวัดชัยนาท วิธีการ: การศึกษานี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพโดยการทบทวนเอกสารที่เกี่ยวข้อง จัดการสนทนากลุ่มและสัมภาษณ์เชิงลึกในกลุ่มผู้ให้ข้อมูล คือ แกนนำชมรมฯ  สมาชิกชมรมฯ และผู้มีส่วนเกี่ยวข้องกับชมรมฯ   การถอดบทเรียนทำโดยการวิเคราะห์เนื้อหาจากข้อมูลที่รวบรวมได้ ผลการวิจัย: ชมรมฯ ก่อตั้งปี  พ.ศ. 2555 ตามนโยบายของกระทรวงสาธารณสุขโดยสำนักงานสาธารณสุขอำเภอสรรพยา  มีสมาชิกเริ่มแรก 10 คน ประกอบด้วย เจ้าหน้าที่สาธารณสุข  อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน และผู้แทนประชาชน ในปี 2557 สมาชิกเพิ่มเป็น 54 คน  ครอบคลุมสมาชิกจากเทศบาลตำบลตลุก ผู้นำชุมชน ผู้ประกอบการ และปราชญ์ชาวบ้าน  กิจกรรมการคุ้มครองผู้บริโภคที่จัดเน้นตามนโยบายของกระทรวงสาธารณสุข  สมาชิกมีบทบาทร่วมคิด ร่วมทำ และหาแหล่งงบประมาณ แต่ไม่พบการกำหนดเป้าหมายความสำเร็จเชิงรูปธรรมที่ชัดเจน  ผลงานสำคัญคือ  การแก้ไขปัญหาสารเคมีปนเปื้อนในอาหาร  การแจ้งเบาะแสร้องเรียนการจัดฟันแฟชั่นเถื่อนและการโฆษณาผลิตภัณฑ์สุขภาพที่เกินจริง และการจัดตั้งแผงจำหน่ายผักและข้าวปลอดสารพิษ ผลการดำเนินงานทำให้ชมรมฯ ได้รับรางวัลมากมายในระดับภูมิภาค ปัจจัยแห่งความสำเร็จ คือ แกนนำชมรมฯ มีทักษะในการทำงานชุมชน  การได้รับการการสนับสนุนงบประมาณจากเทศบาลและกองทุนสุขภาพตำบล  การมีสมาชิกที่มาจากหลายภาคส่วน และการมีภาครัฐเป็นที่ปรึกษา สรุป: แม้ชมรมฯ จะกำเนิดจากนโยบายภาครัฐ  แต่พัฒนาการของชมรมฯ ได้นำไปสู่การแก้ไขปัญหาการคุ้มครองผู้บริโภคในชุมชน  ผู้เกี่ยวข้องควรพัฒนาศักยภาพชมรมฯ ให้เป็นองค์กรภาคประชาชนที่เข้มแข็ง ซึ่งมีอิสระในการกำหนดนโยบายและเป้าหมายการดำเนินงานของชมรมฯ ที่เป็นรูปธรรม ภาครัฐต้องปรับบทบาทเป็นที่ปรึกษา และผู้ให้การสนับสนุนทางด้านวิชาการและทรัพยากรตามความเหมาะสม