การประเมินโครงการเครือข่ายการดูแลผู้ป่วยที่ใช้ยาวาร์ฟาริน ในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อประเมินผลของโครงการเครือข่ายการดูแลผู้ป่วยที่ใช้ยาวาร์ฟารินใน 7 โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลของอำเภอปทุมราชวงศา จังหวัดอำนาจเจริญ โดยประยุกต์ใช้แบบจำลองซิปป์ วิธีการวิจัย: ใช้การวิจัยเชิงคุณภาพโดยสัมภาษณ์เชิงลึกผู้บริหาร 9 คน อาสาสมัครสาธารณสุข (อสม.) 9 คน ผู้ป่วยที่ใช้ยาวาร์ฟาริน 16 คน และผู้ดูแลผู้ป่วยที่ใช้ยาวาร์ฟาริน 1 คน ผู้วิจัยยังสนทนากลุ่มในบุคลากรทางการแพทย์ 10 คน การวิเคราะห์ข้อมูลใช้การวิเคราะห์เนื้อหา 4 ด้านได้แก่ บริบท ปัจจัยนำเข้า กระบวนการ และผลลัพธ์ ผลการวิจัย: ในประเด็นบริบทของโครงการ ผู้บริหารมีความคิดเห็นว่าประโยชน์ของโครงการนี้สอดรับกับนโยบายการให้บริการแก่กลุ่มผู้ป่วยโรคหัวใจและหลอดเลือดในระดับปฐมภูมิ ผู้บริหารยังเห็นตรงกันว่า การสร้างระบบเครือข่ายเป็นปัจจัยที่สำคัญที่ส่งผลต่อความสำเร็จของโครงการ สำหรับด้านปัจจัยนำเข้า ผู้บริหารส่วนใหญ่เห็นว่า การพัฒนาศักยภาพบุคลากรที่มีอยู่เดิมเป็นสิ่งสำคัญของโครงการนี้ โดยมุ่งเน้นการทำงานด้วยจิตอาสา การทำงานด้วยความต่อเนื่อง และยังสะท้อนให้เห็นภาพของการดูแลผู้ป่วยที่ใช้ยาวาร์ฟารินแบบเครือญาติ บุคลากรทางการแพทย์เห็นว่า โครงการนี้มีประโยชน์ต่อผู้ป่วย ต่อเจ้าหน้าที่หรือองค์กร และมีประโยชน์ทางอ้อมต่อญาติผู้ดูแล  ปัจจัยนำเข้าในด้านบุคลากรมีจำนวนจำกัด การพัฒนาศักยภาพบุคลากรที่มีอยู่เดิมให้สามารถทำงานแทนตามที่ได้รับมอบหมายเป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยให้ดำเนินโครงการนี้ได้อย่างต่อเนื่อง  ปัญหาอุปสรรคที่เกิดขึ้นของกระบวนการ คือ ความไม่ต่อเนื่องของการดำเนินงาน จึงควรเพิ่มระบบการติดตามผลการส่งต่อข้อมูล การนิเทศงาน และเพิ่มช่องทางในการเรียนรู้ เช่น อินเทอร์เน็ต อสม. เป็นจุดแข็งของงานที่สะท้อนให้เห็นถึงการมีส่วนร่วมของชุมชน  บริบทด้านปัจจัยภายนอกที่มีผลต่อโครงการ คือ เครือข่ายของโรงพยาบาลปทุมราชวงศาซึ่งมีผลต่อการดำเนินงานของ อสม. ทั้งนี้ อสม. มีความสุขในการดูแลผู้ป่วย เพราะเห็นประโยชน์ต่อผู้ป่วย อสม. ควรได้รับการฝึกอบรมเพื่อให้สามารถติดตามอาการข้างเคียงจากยาได้ การดำเนินงานที่ต่อเนื่องพบในอาสาสมัครที่เป็นญาติกับผู้ป่วยและมีบ้านใกล้กับผู้ป่วย ผู้ป่วยที่ใช้ยาวาร์ฟารินหรือผู้ดูแลมีความรู้สึกที่ดีต่อโครงการโดยภาพรวมที่ทำให้ผู้ป่วยมีความรู้ในเรื่องการใช้ยาและการปฏิบัติตัว  ประโยชน์ทางอ้อมของโครงการ คือ การสร้างความตระหนักและเพิ่มการเอาใจใส่ให้กับญาติของผู้ป่วยบางราย ผู้ป่วยส่วนใหญ่รู้สึกดีต่อการบริการที่ดูแลแบบญาติพี่น้อง ผู้ป่วยมีค่า INR อยู่ในเป้าหมายร้อยละ 70.11 ปัจจัยสู่ความสำเร็จของโครงการ คือ ระบบบริการ ผู้ป่วยที่ใช้ยาวาร์ฟาริน ญาติหรือผู้ดูแลผู้ป่วย กลุ่มเพื่อนที่ใช้ยาวาร์ฟาริน และปัจจัยทางสังคม/สิ่งแวดล้อม สรุป: โครงการนี้มีประโยชน์ต่อผู้ป่วยและบรรลุตามวัตถุประสงค์ที่กำหนด ผู้ป่วยสามารถดูแลตนเอง แต่ในบางด้านควรมีการปรับปรุงเพื่อให้เกิดความต่อเนื่องในการดำเนินงาน เช่น การพัฒนาศักยภาพบุคลากรที่มีอยู่เดิม การปรับลดความถี่ในการเยี่ยมบ้านของ อสม.