คุณลักษณะที่พึงประสงค์และประสิทธิผลทางคลินิกของโมบายแอปพลิเคชันต่อความร่วมมือ ในการรับประทานยาในผู้ป่วยกลุ่มอาการทางเมตาบอลิกที่มีอายุมากกว่า 50 ปี

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาลักษณะที่พึงประสงค์ของโมบายแอปพลิเคชัน (mobile application: app) ที่ส่งเสริมความร่วมมือในการรับประทานยา (medication adherence: MA) และประสิทธิผลทางคลินิกในผู้ป่วยกลุ่มอาการทางเมตาบอลิกที่มีอายุมากกว่า 50 ปี วิธีการ: การศึกษาใช้ระเบียบวิธีวิจัยแบบผสมผสานประกอบด้วยการวิจัยเชิงคุณภาพเพื่อให้ได้คุณลักษณะที่เหมาะสมของ app จากนั้นศึกษาผลของ app ต่อ MA และผลทางคลินิกโดยวิธีวิจัยเชิงปริมาณแบบทดลอง สำหรับการสัมภาษณ์เชิงลึกทำในผู้ให้ข้อมูล 2 กลุ่ม ได้แก่ เภสัชกร จำนวน 15 คนที่มีประสบการณ์ในการให้คำแนะนำการใช้ยาแก่ผู้สูงอายุอย่างน้อย 2 ปี และผู้ป่วยอายุตั้งแต่ 50 ขึ้นไป จำนวน 12 คนที่เป็นโรคกลุ่มอาการทางเมตาบอลิกที่ต้องรับประทานยาเป็นประจำและมี MA ต่ำ การวิจัยเชิงปริมาณทำในผู้ป่วยโรคทางเมตาบอลิกที่มีอายุมากกว่า 50 ปี ขึ้นไป ณ โรงพยาบาลชุมชนแห่งหนึ่ง และมี MA ในระดับต่ำเมื่อทดสอบด้วยแบบวัดความร่วมมือในการใช้ยาสำหรับคนไทย (medication adherence scale for Thai: MAST) การศึกษาสุ่มแยกตัวอย่างออกเป็นกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม จำนวน 32 และ 35 คน ตามลำดับ กลุ่มทดลองได้รับการติดตั้ง app เพื่อเตือนการใช้ยา สำหรับผลลัพธ์ที่เก็บก่อนและหลังการทดลองทั้ง 2 ครั้งภายในระยะเวลา 5 เดือน ได้แก่ ระดับความดันโลหิต, ระดับพลาสมากลูโคส, MA จากการนับเม็ดยาและ MAST ผลการวิจัย: คุณลักษณะของ app ที่สอดคล้องกับความต้องการของผู้ให้ข้อมูล คือ ความชัดเจนในการมองเห็นและได้ยิน ความสามารถในการแสดงรายละเอียดของข้อมูลยา การมีระบบการเตือนการกินยา รวมถึงระบบการบันทึกและจัดการข้อมูลยา การวิจัยเชิงปริมาณพบว่า กลุ่มทดลองมีระดับความดันโลหิตตัวบนลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติเมื่อเทียบกับกลุ่มควบคุม (P<0.001) สำหรับระดับความดันโลหิตล่างและระดับพลาสมากลูโคสแม้มีค่าลดลง แต่ไม่แตกต่างกันทางสถิติเมื่อเทียบกับกลุ่มควบคุม (P=0.196 และ 0.296 ตามลำดับ) MA จากการนับเม็ดยาและ MAST ของกลุ่มทดลองสูงกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P<0.001 และ P<0.001 ตามลำดับ) สรุป: การใช้app ที่มีคุณลักษณะที่พึงประสงค์สามารถเพิ่ม MA และส่งผลดีต่อการรักษาในกลุ่มผู้ป่วยที่มีอายุมากกว่า 50 ปี