ผลของโปรแกรมส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคหลอดเลือดสมองในผู้ป่วยความดันโลหิตสูง ที่ควบคุมความดันโลหิตไม่ได้ โดยการประยุกต์ใช้ทฤษฎีแรงจูงใจเพื่อป้องกันโรค และแรงสนับสนุนทางสังคม
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
โรคหลอดเลือดสมองเป็นสาเหตุสำคัญของการเสียชีวิต และความพิการในระยะยาวที่เกิดขึ้นได้ โดยเฉพาะในกลุ่มผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง ที่ไม่สามารถควบคุมความดันโลหิตได้ การศึกษาวิจัยในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคหลอดเลือดสมองในผู้ป่วยความดันโลหิตสูงที่ควบคุมความดันโลหิตไม่ได้ โดยการประยุกต์ใช้ทฤษฎีแรงจูงใจเพื่อป้องกันโรคและแรงสนับสนุนทางสังคม เป็นการวิจัยแบบกึ่งทดลองสองกลุ่ม จำนวน 60 คน ได้แก่ กลุ่มทดลองและกลุ่มเปรียบเทียบ กลุ่มละ 30 คน โดยกลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมส่งเสริมพฤติกรรมที่ผู้วิจัยจัดขึ้น โดยมีกิจกรรมการบรรยายให้ความรู้เรื่องโรคหลอดเลือดสมอง การบรรยายสร้างการรับรู้ความรุนแรง การรับรู้โอกาสเสี่ยงของการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง การรับรู้ความสามารถของตนเอง การรับรู้ความคาดหวังในผลลัพธ์ของการปฏิบัติเพื่อป้องกันโรคหลอดเลือดสมอง และการปฏิบัติเพื่อป้องกันโรคหลอดเลือดสมอง ประกอบสื่อวีดีทัศน์ การใช้บุคคลต้นแบบ การใช้โมเดลอาหารตัวอย่าง การสาธิตการออกกำลังกาย การฝึกสมาธิ การเลือกอาหารสุขภาพ และใช้นวัตกรรมหัวใจ 3 สีบ่งชี้สุขภาพ ส่วนกลุ่มเปรียบเทียบได้รับการรักษาตามปกติ ระยะเวลาในการดำเนินการวิจัย 10 สัปดาห์ เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติ Paired t-test และ Independent t-test กำหนดระดับนัยสำคัญทางสถิติที่ 0.05
ผลการวิจัย พบว่า ภายหลังการทดลองกลุ่มทดลองมีค่าเฉลี่ยคะแนนความรู้เรื่องโรคหลอดเลือดสมอง การรับรู้ความรุนแรงของโรคหลอดเลือดสมอง การรับรู้โอกาสเสี่ยงของการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง ความสามารถในการปฏิบัติตนเพื่อป้องกันโรคหลอดเลือดสมอง ความคาดหวังในผลลัพธ์ของการปฏิบัติเพื่อป้องกันโรคหลอดเลือดสมอง และการปฏิบัติเพื่อป้องกันโรคหลอดเลือดสมอง มากกว่ากลุ่มเปรียบเทียบและมากกว่าก่อนการทดลอง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) นอกจากนี้ยังพบว่า หลังการทดลอง กลุ่มทดลองมีค่าเฉลี่ยระดับความดันโลหิตตัวบน (SBP) น้อยกว่ากลุ่มเปรียบเทียบ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (Mean diff = -16.83, 95%CI = -20.81 ถึง -12.84, P-value <0.001) และภายหลังการทดลองมีค่าเฉลี่ยระดับความดันโลหิตตัวล่าง (DBP) น้อยกว่ากลุ่มเปรียบเทียบ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (Mean diff = -8.17, 95%CI = -12.14 ถึง -4.19, P-value = 0.001) ดังนั้น โปรแกรมการส่งเสริมพฤติกรรมนี้ สามารถนำไปใช้เพื่อส่งเสริมพฤติกรรมในการป้องกันโรคหลอดเลือดสมองของผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงได้
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
กองโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค. วัดความดันอย่างไร สูงเกินไปคุมให้ดี ช่วยยืดชีวีให้ยืนยาว. [อินเทอร์เน็ต]. 2565 [เข้าถึงเมื่อ 6 ธันวาคม 2565], เข้าถึงได้จาก https://ddc.moph.go.th/brc/news.ppnews=25290&dept.
กองโรคไม่ติดต่อ สำนักสื่อสารความเสี่ยง กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. รณรงค์วันโรคหลอดเลือดสมองโลกหรือวันอัมพาตโลก. [อินเทอร์เน็ต]. 2565 [เข้าถึงเมื่อ 22 พฤศจิกายน 2565], เข้าถึงได้จาก https://goodhealth.moph.go.th/?url=pr/detail/all/02/180623/text=%E0%
สำนักโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. รายงานสถานการณ์โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง และปัจจัยเสี่ยงที่เกี่ยวข้อง พ.ศ. 2562. [อินเทอร์เน็ต]. 2565 [เข้าถึงเมื่อ 6 ธันวาคม 2565], เข้าถึงได้จาก http://www.thaincd.com/document/file/download/knowledge.pdf.
สำนักโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. แนวทางลดเสี่ยง...เลี่ยงโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (NCDs). [อินเทอร์เน็ต]. 2562 [เข้าถึงเมื่อ 6 ธันวาคม 2565], เข้าถึงได้จาก https://www.nayokhospital.go.th/dept/ NCDs-Center/wp-content/uploads/2019/03/80.%E0%B9%81%E0%B8%99%%.pdf
สมาคมความดันโลหิตสูงแห่งประเทศไทย. แนวทางการรักษาโรคความดันโลหิตสูงในเวชปฏิบัติทั่วไป. [อินเทอร์เน็ต]. 2562 [เข้าถึงเมื่อ 6 ธันวาคม 2565], เข้าถึงได้จาก http://www.thaihypertension.org/hypert442.
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดนครราชสีมา Health Data Center [HDC]. สรุปผลการดำเนินงานสาขาโรคไม่ติดต่อ ปี 2564. [อินเทอร์เน็ต]. 2562 [เข้าถึงเมื่อ 4 มีนาคม 2566], เข้าถึงได้จากhttps://nma.hdc.moph.go.th/hdc/main/search.php?search=การตรวจภาวะแทรกซ้อน
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านแปรง. ทะเบียนรายงานการติดตามผลการรักษาโรคความดันโลหิตสูง คลินิกโรคเรื้อรังโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านแปรง อำเภอด่านขุนทด จังหวัดนครราชสีมา ประจำปี 2564; 2564.
Rogers RW. Cognitive and physiological processes in fear appeals and attitude change, A revised theory of Protection Motivation. In: J.T.Cacioppo & R.E. Petty (Eds.).R, Social Phycology: 1983 A sourcebook (153-176). New York: Guilford
ชื่นชม สมพล, ทัศนีย์ รวิวรกุล, พัชราพร เกิดมงคล. ผลของโปรแกรมการป้องกันโรคหลอดเลือดสมองสำหรับผู้สูงอายุโรคความดันโลหิตสูง โดยประยุกต์ใช้ทฤษฎีแรงจูงใจเพื่อป้องกันโรค. วิทยานิพนธ์หลักสูตรพยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการพยาบาลเวชปฏิบัติชุมชน คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล. กรุงเทพ: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหิดล, 2560.
พันทิพพา บุญเศษ, ลัฆวี ปิยะบัณฑิตกุล. ผลของโปรแกรมการป้องกันโรคหลอดเลือดสมองในกลุ่มเสี่ยงสูง ตำบลห้วยบง อำเภอเมือง จังหวัดชัยภูมิ. วิทยานิพนธ์หลักสูตรพยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการพยาบาลเวชปฏิบัติชุมชน คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น. ขอนแก่น: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 2561.
จุฑามาศ ขุมทอง, วิทยา จันตุ. ผลของโปรแกรมสุขศึกษาโดยประยุกต์ใช้แรงจูงใจเพื่อป้องกันโรค และแรงสนับสนุนทางสังคมต่อ พฤติกรรมการป้องกันภาวะแทรกซ้อน จากโรคไม่ติดต่อเรื้อรังในผู้สูงอายุที่เป็นโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง ในเขตพื้นที่อำเภอเมืองสุรินทร์ จังหวัดสุรินทร์. วารสารการพยาบาลและการดูแลสุขภาพ. 2564: 39(1): 39-48
จารุวรรณ ไตรทิพย์สมบัติ. การติดตามผลของโปรแกรมสุขศึกษาโดยการประยุกต์ใช้ทฤษฎีแรงจูงใจเพื่อป้องกันโรคร่วมกับแรงสนับสนุนทางสังคมต่อการควบคุมระดับความดันโลหิตในประชากรกลุ่มเสี่ยง. ศรีนครินทร์เวชสาร. 2561: 33(6): 543-550
ณิภารัตน์ บุญกุล, รุจิรา ดวงสงค์. ผลของโปรแกรมสุขศึกษาโดยประยุกต์ใช้ทฤษฎีการจูงใจเพื่อป้องกันโรค และการสนับสนุนทางสังคมในการพัฒนาพฤติกรรมการป้องกันภาวะแทรกซ้อน ทางไตของผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง. ศรีนครินทร์เวชสาร. 2555: 27(4): 366-372
พอใจ พลพิมพ์. ผลของโปรแกรมสุขศึกษาเรื่องโรคหลอดเลือดสมองที่มีต่อความรู้และการรับรู้ของผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงในโรงพยาบาลเชียงขวัญ. วารสารวิจัยและพัฒนานวัตกรรมทางสุขภาพ. 2564: 2(3): 167-175
พรชัย จูลเมตต์, สมชาย ตรีทิพย์สถิตย์, ฉวีวรรณ ชื่นชอบ, จิดาภา จุฑาภูวดล, และกนิษฐา ภู่พวง. (2561). ประสิทธิผลของโปรแกรมการสร้างแรงจูงใจร่วมกับการมีส่วนร่วมของครอบครัวต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองในการป้องกันโรคหลอดเลือดสมองของผู้สูงอายุที่ป่วยด้วยโรคความดันโลหิตสูงในชุมชน. วิทยานิพนธ์ปริญญาพยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา.
ปรีดี ยศดา, วาริณี เอี่ยมสวัสกุล, และมุกดา หนุ่ยศรี. (2562). ผลของโปรแกรมพัฒนาพฤติกรรมป้องกันโรคหลอดเลือดสมองของผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง อำเภอบรบือ จังหวัดมหาสารคาม. วารสารพยาบาล, 68(4), 39-48, 2562. ค้นหา 4 สิงหาคม 2565, จาก https://he02.tcithaijo.org/index. php/TJN/article.
ชลธิชา กาวไธสง, รุจิรา ดวงสงค์. (2557). ผลของโปรแกรมพัฒนาพฤติกรรมเพื่อป้องกันโรคหลอดเลือดสมองในผู้ป่วยความดัน โลหิตสูง โรงพยาบาลชุมพวง อำเภอชุมพวง จังหวัดนครราชสีมา. ศรีนครินทร์เวชสาร ค้นเมื่อ 8 กรกฎาคม 2566, จาก http://www.smj.ejnal.com/e-journal/showdetail/?show_preview=T&art_id=1874
อรุณ จริวัฒน์กุล. สถิติและสติ การเลือกตัวอย่างแบบเจาะจงกับการอ้างอิงทางสถิติ. วารสารวิชาการสาธารณสุข 2547; 13(4); 557-558.
