การพัฒนาโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพพอเพียงร่วมกับวิถีมุสลมิ สำหรับผู้ป่วยเบาหวานมุสลิมที่ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ได้

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอกระบวนการเชิงพัฒนาโปรแกรมการส่งเสริมสุขภาพพอเพียงร่วมกับวิถีมุสลิมพอเพียงโดยประยุกต์ใช้หลักเศรษฐกิจพอเพียงและหลักคำสอนของศาสนาอิสลาม พัฒนาโปรแกรมตามแนวทางของ PDCA ประกอบด้วย 2 ระยะ คือ 1) ระยะพัฒนาองค์ประกอบสำหรับผู้ป่วยเบาหวานมุสลิมที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ได้ และ 2) ระยะตรวจสอบคุณภาพโปรแกรม ตรวจสอบความตรงเชิงเนื้อหาของโปรแกรม โดยผู้ทรงคุณวุฒิจำนวน 3 ท่าน ทดลองใช้โปรแกรมโดยพยาบาล 5 คน นำไปใช้กับผู้ป่วยเบาหวานมุสลิมที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ได้จำนวน 20 ราย
ผลการวิจัยพบว่า องค์ประกอบของโปรแกรมฯ ประกอบด้วย ได้แก่ 1) แผนผังโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพพอเพียง 2) คู่มือเบาหวานในมุสลิมควบคุมได้ ด้วยสุขภาพพอเพียงตามวิถีอิสลาม 3) แผนการสอนเรื่อง เบาหวานในมุสลิมควบคุมได้ด้วยสุขภาพพอเพียง และ 4) แบบบันทึกการควบคุมโรคเบาหวาน ด้วยสุขภาพพอเพียงตามวิถีอิสลาม สำหรับผลการตรวจสอบความตรงเชิงเนื้อหาคำนวณได้จากดัชนีความสอดคล้องระหว่างข้อคำถามและวัตถุประสงค์ของโปรแกรมได้ค่าเท่ากับ 0.89 โปรแกรมมีเนื้อหาถูกต้องตามหลักวิชาการ ขั้นตอนต่อเนื่องเข้าใจง่าย และผู้ทรงคุณวุฒิให้ข้อเสนอแนะเพิ่มเติม ได้แก่ การปรับภาษาให้เข้าใจง่าย และ ใช้รูปภาพหรือสัญลักษณ์แทนการจดบันทึก เมื่อทดลองใช้โปรแกรม พบว่า โปรแกรมมีเนื้อหาสอดคล้องกับหลักวิชาการ ตามแนวการปฏิบัติสำหรับโรคเบาหวาน 2557 และสอดคล้องกับบริบทมุสลิม พร้อมทั้งมีรูปแบบของคู่มือน่าสนใจ เข้าใจง่าย และมีขนาดตัวอักษร การประเมินความเป็นไปได้ของการนำโปรแกรมไปใช้ พบว่าโปรแกรมใช้งานง่าย เหมาะสมกับบริบท และส่งผลให้ค่าคะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมการควบคุมโรคเพิ่มขึ้น
ดังนั้น พยาบาลวิชาชีพและผู้ที่เกี่ยวข้องควรนำโปรแกรมนี้ไปใช้ในการปรับพฤติกรรมควบคุมโรคและระดับน้ำตาลในเลือดสำหรับผู้ป่วยเบาหวานมุสลิมที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ได้ต่อไป