อุบัติการณ์และปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการฆ่าตัวตายสำเร็จของผู้สูงอายุ ในเขตสุขภาพที่ 7
คำสำคัญ:
คำสำคัญ : ฆ่าตัวตายสำเร็จ,ผู้สูงอายุ,ปัจจัยบทคัดย่อ
กับการฆ่าประเทศไทยเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ ผู้สูงอายุส่วนใหญ่มีปัญหาสุขภาพกายและสุขภาพจิต โดยพบอัตราการฆ่าตัวตายสำเร็จในกลุ่มสูงอายุ 7.75 ต่อแสนประชากรและมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้น ซึ่งการศึกษาอุบัติการณ์และปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการฆ่าตัวตายสำเร็จในผู้สูงอายุยังพบน้อย การศึกษาในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อหาอุบัติการณ์และปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ตัวตายสำเร็จของผู้สูงอายุในเขตสุขภาพที่ 7 โดยใช้รูปแบบการศึกษาเชิงวิเคราะห์แบบ Analytical retrospective cohort study ระหว่างวันที่ 1 มกราคม 2559 ถึง 31 ธันวาคม 2565 โดยทุกรายได้รับการบันทึกลงในฐานข้อมูลศูนย์เฝ้าระวังการฆ่าตัวตายระดับประเทศ ระบบเฝ้าระวังผู้พยายามทำร้ายตนเองกรมสุขภาพจิต ระดับเขตสุขภาพที่ 7 รวมทั้งมีการติดตามผู้ที่มีเหตุการณ์ฆ่าตัวตายทุกราย เพื่อทราบสถานะการฆ่าตัวตายสำเร็จเป็นระยะเวลา 1 ปี หลังเกิดเหตุการณ์ฆ่าตัวตาย วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้โมเดลเชิงเส้นโดยนัยทั่วไป (Generalized linear model, GLM) การแจกแจงแบบทวินาม (Binomial family) โดยใช้โมเดลเชิงเส้น (log) นำเสนอค่า Adjusted RR พร้อมช่วงเชื่อมั่น 95% ผลการศึกษา พบว่า อัตราอุบัติการณ์การฆ่าตัวตายสำเร็จของผู้สูงอายุ คือ 48.7 ต่อ 100 คน (95%CI; 43.6-53.7) เมื่อควบคุมผลกระทบจากตัวแปรที่เหลือในสมการสุดท้ายแล้ว พบว่า เพศชายมีโอกาสเสี่ยงต่อการฆ่าตัวตายสำเร็จเป็น 1.77 เท่า เมื่อเทียบกับเพศหญิง (Adjusted RR=1.77; 95% CI=1.33-2.35) วิธีการทำร้ายตนเอง โดยการผูกคอ มีโอกาสเสี่ยงต่อการฆ่าตัวตายสำเร็จเป็น 5.90 เท่า เมื่อเทียบกับการทำร้ายตนเองด้วยวิธีการอื่น (Adjusted RR=5.90; 95% CI=4.12-8.44) และการมีปัญหาการทะเลาะกับคนใกล้ชิดมีโอกาสเสี่ยงต่อการฆ่าตัวตายสำเร็จเป็น 1.27 เท่า เมื่อเทียบกับคนที่ไม่มีการทะเลาะกับคนใกล้ชิด (Adjusted RR=1.27; 95% CI=1.05-1.54) กล่าวโดยสรุปผลการศึกษาครั้งนี้ พบว่า อัตราอุบัติการณ์การฆ่าตัวตายสำเร็จของผู้สูงอายุยังมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้น โดย เพศ วิธีการทำร้ายตนเองโดยการผูกคอ และมีปัญหาการทะเลาะกับคนใกล้ชิด มีความ สัมพันธ์กับการฆ่าตัวตายสำเร็จของผู้สูงอายุในเขตสุขภาพที่ 7 สามารถนำข้อมูลไปใช้ในการวางแผนกำหนดนโยบายและพัฒนาระบบการเฝ้าระวังและการป้องกันการฆ่าตัวตายสำเร็จของผู้สูงอายุ โดยการกำหนดแนวทางในการประเมินสุขภาพจิตและการติดตามกลุ่มเสี่ยง และผู้สูงอายุเพศชายที่มีปัญหาความสัมพันธ์ แก่เจ้าหน้าที่สาธารณสุข ญาติ ผู้ดูแลผู้สูงอายุ เพื่อการติดตามอย่างสม่ำเสมอ และควรตรวจสอบวัสดุอุปกรณ์ที่เอื้อต่อการทำร้ายตนเองภายในบ้านเพื่อป้องกันการฆ่าตัวตายสำเร็จ
References
กรมสุขภาพจิต. (2565). เอกสารประกอบการประชุมสรุปการตรวจราชการและนิเทศงานกรณีปกติ รอบที่ 2 ปีงบประมาณ 2565. นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข.
กระทรวงสาธารณสุข. (2565). เอกสารประกอบการประชุมสรุปการตรวจราชการและนิเทศงาน กรณีปกติ รอบที่ 2 ปีงบประมาณ 2565. นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข.
กรมควบคุมโรค. (2562). รายงานผลสถานการณ์การผลัดตกหกล้มในผู้สูงอายุ. นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข.
ขนิษฐา แสนใจรักษ์. (2552). ในชั่ววูบของการฆ่าตัวตาย: การศึกษาเชิงปรากฏการณ์วิทยาในผู้ที่ผ่านประสบการณ์การพยายามฆ่าตัวตาย. ค้นเมื่อ 20 มกราคม 2567, จาก http://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/17086
จุฑามาศ หน่อตุ่น, ชนากานต์ เจนใจ, & ชิดชนก เรือนก้อน. (2559). ความชุกและปัจจัยที่สัมพันธ์กับพฤติกรรมการฆ่าตัวตายในผู้ป่วยที่มีปัญหาสุขภาพจิตที่เกี่ยวข้องกับสุรา. วารสารวิจัยระบบสาธารณสุข,10(2), 137-151.
ชิโนรส ลี้สวัสดิ์. (2565). ระบาดวิทยาของการฆ่าตัวตายในประเทศไทย พ.ศ. 2562 - พ.ศ. 2563. วารสารวิชาการสาธารณสุข, 31(4), 623-637.
ณหทัย วงศ์ปการันย์. (2559). ความชุกของโรคซึมเศร้า โรควิตกกังวล ความเสี่ยงของการฆ่าตัวตาย และปัจจัยที่เกี่ยวข้องในผู้สูงอายุไทย: การศึกษาในโรงพยาบาล. เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
เทพฤทธิ์ วงศ์ภูมิ, จักรกฤษณ์ สุขยิ่ง, & อุมาพร อุดมทรัพยากุล. (2554). ความชุกของโรคซึมเศร้า ในประชากรสูงอายุจังหวัดเชียงใหม่. วารสารสมาคมจิตแพทย์แห่งประเทศไทย, 56(2), 103-116.
นภดล สำอางค์. (2563). ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการพยายามฆ่าตัวตาย โรงพยาบาลพระปกเกล้า จังหวัดจันทบุรี. วารสารวิชาการสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดมหาสารคาม, 4(8), 266-276.
เบญจมาภรณ์ รุ่งสาง, & สายสุดา โภชนากรณ. (2563). ความชุกของการพยายามฆ่าตัวตายในผู้พยายามฆ่าตัวตายและปัจจัยที่เกี่ยวข้อง. วารสารไทยเภสัชศาสตร์และวิทยาศาสตร์สุขภาพ, 15(3), 190-194.
ปรารถนา คำมีสีนนท์, พรดุสิต คำมีสีนนท์, จิตภินันท์ โชครัศมีหิรัญ, เอมหทัย ศรีจันทร์หล้า, สุนันทา คำชมพู, & วัชรีวัลย์ เสาร์แก้ว. (2563). การศึกษาปัจจัยเสี่ยงและปัจจัยปกป้องของผู้พยายามฆ่าตัวตายในเขตบริการสุขภาพที่ 7. วารสารป้องกันการฆ่าตัวตาย
แห่งประเทศไทย, 1(1), 25-40.
พิชญาภรณ์ มูลศิลป์. (2537). ปัจจัยที่ส่งผลต่อการปรับตัวของผู้สูงอายุภายหลังเกษียณ. วารสารพยาบาล, 43(2), 119-131.
มหาวิทยาลัยมหิดล. (2565). รายงานสุขภาพของคนไทย ปี พ.ศ. 2565. นครปฐม :มหาวิทยาลัยมหิดล
วราภรณ์ ประทีปธีรานันต์. (2557). อัตราการฆ่าตัวตายและปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมการฆ่าตัวตาย โรงพยาบาลเจ้าพระยายมราช จังหวัดสุพรรณบุรี. วารสารการพยาบาลจิตเวชและสุขภาพจิต, 28, 90-103.
วิชาภรณ์ คันทะมูล, & ปราโมทย์ วงศ์สวัสดิ์. (2559). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความเสี่ยงในการเกิดภาวะซึมเศร้าของผู้สูงอายุภาคเหนือตอนบน. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยอีสเทิร์น ฉบับวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี, 10(3), 83-92.
ศักรินทร์ แก้วเฮ้า, ศุภเสก วิโรจนาภา, พรรธนภ ตัณฑ์ศุภศิริ, กรรณิการ์ หนูสอน, สุขเสริม ทิพย์ปัญญา, ลักษณา สกุลทอง, และคณะ. (2564). การพัฒนาระบบป้องกันและเฝ้าระวังปัญหาการฆ่าตัวตาย ระดับอำเภอโดยชุมชนมีส่วนร่วม. นนทบุรี: กรมสุขภาพจิต.
ศูนย์สุขภาพจิตที่ 7 กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข. (2565). เอกสารประกอบการประชุม สรุปการตรวจราชการและนิเทศงานกรณีปกติ เขตสุขภาพที่ 7 รอบที่ 2 ปีงบประมาณ 2565. นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข.
หยกฟ้า เพ็งเลีย, สุขเสริม ทิพย์ปัญญา, กรรณิการ์ พุกศร, วิชัย ลิขสิทธิ์ดำรงกุล, สงวน ธานี, & สมจิตต์ ลุประสงค์. (2561). การพัฒนารูปแบบการแก้ไขปัญหาการฆ่าตัวตายโดยชุมชนมีส่วนร่วมตำบลจริม อำเภอท่าปลา จังหวัดอุตรดิตถ์. วารสารสุขภาพจิตแห่งประเทศไทย, 26(3), 186-196.
หทัยทิพย์ เจริญศรี, & จิราพร เขียวอยู่. (2560). ความชุกของความเสี่ยงต่อการฆ่าตัวตายและปัจจัยที่ เกี่ยวข้องกับความเสี่ยงต่อการฆ่าตัวตายของประชากร อำเภอบ้านตาก จังหวัดตาก. วารสารวิจัย มหาวิทยาลัยขอนแก่น (ฉบับบัณฑิตศึกษา), 17(3), 77-93.
อนุพงศ์ คำมา. (2556). ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการฆ่าตัวตายสำเร็จ: กรณีศึกษาจังหวัดสุโขทัย. วารสารสมาคมจิตแพทย์แห่งประเทศไทย, 58(1), 3-16.
เอกชัย เพ็ชรพรประภาส. (2563). การศึกษาความชุกและปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับภาวะซึมเศร้าของผู้ป่วยที่มาด้วยพยายามฆ่าตัวตายในโรงพยาบาลบางพลี จังหวัดสมุทรปราการ. วารสารสมาคมจิตแพทย์แห่งประเทศไทย, 65(2), 167-178.
อรพิน ยอดกลาง. (2563). รายงานโครงการป้องกันและลดปัญหาการฆ่าตัวตายในประเทศไทย ภายใต้แผนงานวิจัยท้าทายไทย: เรื่องสังคมไทยไร้ความรุนแรง. ขอนแก่น: โรงพยาบาลจิตเวชขอนแก่นราชนครินทร์.
Piscitelli, D., Resta, E., Logroscino, G., Daniele, A., Altamura, M., Bellomo, A., et al. (2021). Suicidal behaviour in older age: A systematic review of risk factors associated to suicide attempts and completed suicides. Neuroscience and biobehavioral reviews, 127, 193–211.
Chou, H. C., Tzeng, D. S. & Lin, S. L. (2020). Suicide and the elderly during the COVID-19 pandemic: An overview of different suicide theories. Primary Care Companion for CNS Disorders, 22(5), 20nr02676.
Chang, Q., Wu, D., Rong, H., Wu, Z., Tao, W., Liu, H., et al. (2019). Suicide ideation, suicide attempts, their sociodemographic and clinical associates among the elderly Chinese patients with schizophrenia spectrum disorders. Journal of Affective Disorders, 256, 611–617.
Chu, C., Buchman-Schmitt, J. M., Stanley, I. H., Hom, M. A., Tucker, R. P., Hagan, C. R., et al. (2017). The interpersonal theory of suicide: A systematic review and meta-analysis of a decade of cross-national research. Psychological Bulletin, 143(12), 1313-1345.
Conejero, I., Olié, E., Courtet, P. & Calati, R. (2018). Suicide in older adults: current perspectives. Clinical interventions in aging, 13, 691-699.
GBD 2019 Diseases and Injuries Collaborators. (2020). Global burden of 369 diseases and injuries in 204 countries and territories, 1990-2019: A systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2019. Lancet, 396(10258), 1204–1222.
Heisel, M., & Flett, G. (2004). Purpose in Life, Satisfaction with Life, and Suicide Ideation in a Clinical Sample. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 26, 127-135.
Hedegaard, H., Curtin, S. C., & Warner, M. (2018). Suicide rates in the United States continue to increase. NCHS Data Brief, 309, 1-8.
Juntapim, S. (2020). Mental Health Problem in Older Adults Living Alone: Challenges Issues. American Journal of Nursing Studies, 1(1), 1007.
Klonsky, E. D., May, A. M., & Saffer, B. Y. (2016). Suicide, suicide attempts, and suicidal ideation. Annual Review of Clinical Psychology, 12, 307-30.
Millner, A. J., Robinaugh, D. J., & Nock, M. K. (2020). Advancing the Understanding of Suicide: The Need for Formal Theory and Rigorous Descriptive Research. Trends in Cognitive Sciences, 24(9), 704–716.
Oon-arom, A., Wongpakaran, T., Kuntawong, P., & Wongpakaran, N. (2021). Attachment anxiety, depression, and perceived social support: a moderated mediation model of suicide ideation among the elderly. International Psychogeriatrics, 33(2), 169–178.
O’Connor, R. C. (2011). The integrated motivational-volitional model of suicidal behavior. Crisis, 32(6), 295-298.
Ongeri, L., McCulloch, C. E., Neylan, T. C., Bukusi, E., Macfarlane, S. B., Othieno, C., et al. (2018). Suicidality and associated risk factors in outpatients attending a general medical facility in rural Kenya. Journal of affective disorders, 225, 413–421. https://doi.org/10.1016/j.jad.2017.08.059.
Pfaff, J. J., & Almeida, O. P. (2005). Detecting suicidal ideation in older patients: identifying risk factors within the general practice setting. The British Journal of General Practice, 55(513), 269-273.
Rostami-Moez, M., Masoumi, S. Z., Otogara, M., Farahani, F., Alimohammadi, S., & Oshvandi, K. (2023). Examining the Health-Related Needs of Females during Menopause: A Systematic Review Study. Journal of Menopausal Medicine, 29(1), 1–20.
Susumu, K. (2008). Economic analysis on business cycles and suicide rate an approach from corporate behavior. Retrieved January 20, 2024, from https://grips.repo.nii.ac.jp/?action=repository_action_common_
download&item_id=1040&item_no=1&attribute_id=20&file_no=1
Kongsuk, T., Supanya, S., Kenbubpha, K., Phimtra, S., Sukhawaha, S., & Leejongpermpoon, J. (2017). Services for depression and suicide in Thailand. WHO South-East Asia J Public Health, 6(1), 34–38.
World Health Organization [WHO]. (2022a). Preventing Suicide: A Technical Package of Policy, Programs, and Practices. Retrieved September 2, 2023, from https://www.cdc.gov/suicide/pdf/suicideTechnicalPackage.pdf
World Health Organization [WHO]. (2022b). Risk and Protective Factors. Retrieved September 2, 2023, from https://www.cdc.gov/suicide/factors/index.html
World Health Organization [WHO]. (2022c). Suicide data and statistics. Retrieved September 2, 2023, from https://www.cdc.gov/suicide/suicide- data-statistics.html
Yoo, H. J., Hong, J. P., Cho, M. J., Fava, M., Mischoulon, D., Heo, J. Y., et al. (2016). Lifetime suicidal ideation and attempt in adults with full major depressive disorder versus sustained depressed mood. Journal of Affective Disorders, 203, 275–280.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2025 คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
