ปริมาณฝุ่นละอองขนาดเล็ก PM2.5 และ PM10 กับความสัมพันธ์ของโรคที่มีความเกี่ยวเนื่องจากมลพิษทางอากาศในเขตจังหวัดสกลนคร

บทคัดย่อ

ในพื้นที่ภาคอีสานของประเทศไทยมีรายงานปัญหามลพิษ ค่า PM_2.5 เกินมาตรฐาน โดยแหล่งกำเนิดฝุ่นละอองมาจากการเผาในที่โล่งพื้นที่เกษตรกรรม สถานประกอบการ โรงงาน และยานพาหนะคมนาคม ซึ่งส่งผลโดยเฉพาะจังหวัดสกลนครเป็นพื้นที่ที่มีเทือกเขากั้นจากภาคอื่น มีแอ่งโคราชและแอ่งสกลนคร จึงมีผลต่อการกระจายตัวของมลพิษทางอากาศ ซึ่งส่งผลกระทบทำให้มีอาการทางระบบทางเดินหายใจ จึงได้ศึกษาปริมาณฝุ่นละอองขนาดเล็ก PM_2.5 และ PM₁₀ ในเขตจังหวัดสกลนครหาความสัมพันธ์ของ 4 โรค คือ โรคหอบหืด โรคปอดอักเสบ โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง และโรคหลอดเลือดสมองโดยใช้ข้อมูลคุณภาพอากาศ PM_2.5, PM₁₀ ข้อมูลจากสถานีตรวจวัดคุณภาพอากาศจังหวัดสกลนครของกรมควบคุมมลพิษและข้อมูลจากสถานีอุตุนิยมวิทยาจังหวัดสกลนคร ประกอบด้วย ความเร็วลม ทิศทางลมอุณหภูมิ ปริมาณฝน อุณหภูมิ ความชื้นสัมพันธ์ และจุดความร้อน หาความสัมพันธ์ของโรค 4 โรค จาก HDC สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสกลนครที่ส่งผลมาจากมลพิษทางอากาศและปริมาณฝุ่นละอองขนาดเล็ก PM_2.5 และ PM₁₀ โดยศึกษาวิจัยตั้งแต่วันที่ 23 มิถุนายน 2564 – 31 ธันวาคม 2565 โดยใช้สถิติแบบกระจายตัวแบบปัวซองค์ (Poisson Distribution) ซึ่งเป็นการวิเคราะห์การถดถอยแบบอนุกรมเวลา (Time-series Regression Design) ระยะสั้น ผลการศึกษาพบว่าการศึกษาจำนวนผู้ป่วยที่มารับการ มีทั้งหมด 18 อำเภอ ระยะเวลา 554 วัน มีผู้ป่วยเข้ามารับการรักษาทั้งโรค 4 จากมลพิษทางอากาศทั้งหมดจำนวน 20,787 คน เฉลี่ย 50.76 คนต่ออำเภอต่อ 554 วัน จากการวิเคราะห์การถดถอยแบบปัวส์ซองค์ พบว่าปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อการมารับการรักษาด้วยโรคหอบหืด โรคปอดอักเสบ โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง และโรคหลอดเลือดสมอง โดยการวิเคราะห์แบบตัวแปรเชิงพหุ (Multivariable analysis Asthma) พบว่า PM₁₀ (µg/m³) ก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซต์ (ppb) ไนโตรเจนไดออกไซด์ (ppb) คาร์บอนมอนอกไซด์ (ppm) และก๊าซโอโซน (ppb) มีความสัมพันธ์ต่อการมารับการรักษาด้วยโรคหอบหืด โรคปอดอักเสบ      โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง และโรคหลอดเลือดสมอง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value<0.05)    เมื่อควบคุมปัจจัยความเข้มข้นสารมลพิษทางอากาศ พบว่า PM_2.5 (µg/m³) ไม่ได้เป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการมารับการรักษาทั้ง 4 โรคที่เกี่ยวเนื่องจากมลพิษทางอากาศ (OR<1,95%CI) แต่ PM₁₀ (µg/m³) เป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการมารับการรักษาทั้ง 4 โรคที่เกี่ยวเนื่องจากมลพิษทางอากาศเป็น (OR=1.02,95%CI)  ควรมีการวางแผนและกำหนดมาตรการในการควบคุมป้องกัน และติดตามเฝ้าระวังปัญหาฝุ่นละอองขนาดเล็ก PM_2.5, PM₁₀ และความเข้มข้นของสารมลพิษทางอากาศที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพ และควรมีการแจ้งเตือนสถานการณ์รวมถึงสื่อสารผลกระทบและแนวทางการปฏิบัติตนการดูแลสุขภาพของประชาชน ควรมีการเพิ่มจุดในการเฝ้าระวัง PM_2.5, PM₁₀ และความเข้มข้นของสารมลพิษทางอากาศในพื้นที่ต่างๆ ให้ครอบคลุม รวมถึงวางแผนเตรียมความพร้อมด้านการแพทย์และสาธารณสุข และแผนเตรียมความพร้อมของแต่ละภาคส่วนครอบคลุมทุกด้าน เพื่อลดระดับฝุ่นละอองขนาดเล็ก ด้วยแผนการและมาตรการที่ดำเนินการต่อเนื่องอย่างยั่งยืน เพื่อส่งผลดีต่อสุขภาพของประชาชน