การศึกษาสถานการณ์ของพัฒนาการเด็กปฐมวัยไทย เขตสุขภาพที่ 3

The Study of Situation of Early Childhood Development in Region Health 3, Thailand

บทคัดย่อ

การพัฒนาและเสริมสร้างศักยภาพคนตลอดช่วงชีวิต ในทุกมิติและทุกช่วงวัยให้เป็นคนที่มีคุณภาพ จะต้องเริ่มพัฒนาตั้งแต่ช่วงปฐมวัย เพื่อให้การทำหน้าที่บริหารของสมองระดับสูงพัฒนาอย่างเต็มตามศักยภาพ ซึ่งพัฒนาการเป็นพฤติกรรมของเด็กปฐมวัยที่แสดงออกมา สามารถสะท้อนถึงพัฒนาการของสมองและระบบประสาทได้ การวิจัยครั้งนี้เป็นการศึกษาเแบบพรรณนา มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสถานการณ์และปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพัฒนาการของเด็กปฐมวัยไทยในเขตสุขภาพที่ 3  กลุ่มตัวอย่าง คือ เด็กปฐมวัย อายุ     9 เดือน ถึง 5 ปี 11 เดือน 29 วัน  และบิดา มารดา หรือผู้เลี้ยงดูเด็ก ที่เลี้ยงดูเด็กต่อเนื่องอย่างน้อย 6 เดือน ในเขตสุขภาพที่ 3 จำนวน 378 คน สุ่มตัวอย่างแบบแบ่งชั้นภูมิหลายขั้นตอน เครื่องมือที่ใช้เก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบสัมภาษณ์ แบบบันทึกผลการตรวจสุขภาพเด็ก สมุดบันทึกสุขภาพแม่และเด็ก และแบบประเมินพัฒนาการเด็กปฐมวัยของเดนเวอร์ 2 ผ่านการตรวจสอบจากผู้ทรงคุณวุฒิ เก็บรวบรวมข้อมูลระหว่างเดือน มีนาคม - เมษายน พ.ศ. 2564 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และวิเคราะห์ความสัมพันธ์ของตัวแปรโดยใช้สถิติเชิงอนุมาน

            ผลการศึกษา พบว่า เด็กปฐมวัยไทย เขตสุขภาพที่ 3 มีพัฒนาการล่าช้า ร้อยละ 23 เมื่อแยกรายด้าน พบว่า ด้านการเข้าใจภาษาล่าช้ามากที่สุด ร้อยละ 13.5 รองลงมาคือด้านการใช้กล้ามเนื้อมัดเล็ก ด้านสังคมและการช่วยเหลือตนเอง และด้านการใช้กล้ามเนื้อมัดใหญ่ ร้อยละ 6.1, 5.3 และ 2.6 ตามลำดับ และปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพัฒนาการเด็ก ได้แก่ สถานภาพความสัมพันธ์ของพ่อแม่ และเพศของเด็ก มีความสัมพันธ์กับพัฒนาการเด็กปฐมวัยอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P<0.05 และ P<0.001 ตามลำดับ) ดังนั้นข้อเสนอแนะคือ การจัดบริการคลินิกเด็กสุขภาพดีของสถานบริการสาธารณสุข และสถานพัฒนาเด็กปฐมวัยทุกแห่ง ควรให้ความสำคัญกับการเฝ้าระวังและส่งเสริมพัฒนาการเด็กในทุกช่วงวัย และสร้างความตระหนักในการใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์ในเด็กปฐมวัย แก่ผู้ที่เกี่ยวข้องในการดูแลเด็ก รวมถึงการส่งเสริมให้พ่อแม่ หรือผู้ดูแลเด็กมีสัมพันธภาพที่ดีต่อกันในครอบครัว เพราะปัจจัยดังกล่าวมีความสัมพันธ์กับพัฒนาการของเด็กปฐมวัย