ประสิทธิผลของการใช้ชุดทดสอบคลอรีนอิสระคงเหลือ (อ 31) ในการคัดกรองการตรวจวิเคราะห์ไนไตรท์ในน้ำบริโภค

บทคัดย่อ

การตรวจหาปริมาณไนไตรท์ (NO₂^-) ในน้ำบริโภคมีความสำคัญ เพราะไนไตรท์ก่อให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพของผู้บริโภค ดังนั้นกรมอนามัยจึงกำหนดให้เพิ่มการตรวจวิเคราะห์ไนไตรท์ในเกณฑ์คุณภาพน้ำประปาดื่มได้กรมอนามัย ฉบับปี พ.ศ. 2563 และแนะนำให้ใช้คลอรีนในกระบวนการผลิตน้ำบริโภค รวมทั้งใช้ชุดทดสอบคลอรีนอิสระคงเหลือ (อ 31) ในการคัดกรองคุณภาพน้ำบริโภค ส่งผลให้ชุดทดสอบ อ 31 มีการใช้งานอย่างแพร่หลาย และมีการศึกษาที่ผ่านมาพบว่าคลอรีนในน้ำบริโภคทำให้ปริมาณไนไตรท์ลดลง การศึกษาครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสิทธิผลของชุดทดสอบ อ 31 ในการคัดกรองคลอรีนอิสระคงเหลือในน้ำบริโภคโดยผู้ใช้ชุดทดสอบเทียบกับวิธีมาตรฐาน และศึกษาประสิทธิผลของชุดทดสอบ อ 31 ในการคัดกรองน้ำบริโภคเบื้องต้นก่อนตรวจวิเคราะห์หาปริมาณไนไตรท์ โดยเป็นการศึกษาแบบภาคตัดขวาง (Cross-sectional study) เก็บข้อมูลจากการนำตัวอย่างน้ำบริโภคจำนวน 360 ตัวอย่าง ที่ตรวจคัดกรองคลอรีนอิสระคงเหลือ ด้วยชุดทดสอบ อ 31 โดยผู้ใช้ชุดทดสอบ และนำมาตรวจวิเคราะห์หาปริมาณคลอรีนอิสระคงเหลือและปริมาณไนไตรท์ด้วยวิธีมาตรฐาน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาในการบรรยายลักษณะของตัวอย่างน้ำบริโภค สถิติ Wilcoxon Signed Ranks test ในการเปรียบเทียบความแตกต่างของตัวอย่าง 2 กลุ่มที่ไม่เป็นอิสระต่อกัน ผลการศึกษาพบว่าตัวอย่างน้ำบริโภคตรวจพบคลอรีนอิสระคงเหลือ จำนวน 104 ตัวอย่าง (28.9%) ที่ระดับความเข้มข้น 0-13.5 mg/L และตรวจพบไนไตรท์ จำนวน 31 ตัวอย่าง (8.6%) ที่ระดับความเข้มข้น 0-0.4 mg/L การคัดกรองคลอรีนอิสระคงเหลือในน้ำบริโภคด้วยชุดทดสอบ อ 31 โดยผู้ใช้ชุดทดสอบ เมื่อเทียบกับวิธีมาตรฐานมีค่าความไว ความจำเพาะ ค่าการทำนายผลบวก ค่าการทำนายผลลบ และความถูกต้อง เท่ากับ 100% 96.4% 92.0% 100% และ 97.5% ตามลำดับ และตัวอย่างน้ำบริโภคจำนวน 110 ตัวอย่าง ที่ทดสอบด้วยชุดทดสอบ อ 31 ให้ผลบวกที่ความเข้มข้น >0.2 mg/L เมื่อเทียบกับแผ่นเทียบสีมาตรฐานตรวจไม่พบปริมาณไนไตรท์ ซึ่งหากนำชุดทดสอบ อ 31 มาใช้เป็นวิธีการตรวจคัดกรองน้ำบริโภคเบื้องต้นก่อนส่งตรวจวิเคราะห์ไนไตรท์จะทำให้ประหยัดค่าใช้จ่ายในการตรวจวิเคราะห์ไนไตรท์ 28.1%  จากผลการศึกษาสรุปได้ว่า การคัดกรองคลอรีนอิสระคงเหลือในน้ำบริโภคด้วยชุดทดสอบ อ 31  โดยผู้ใช้ชุดทดสอบมีความถูกต้องสูงและมีประสิทธิผลในการนำมาใช้คัดกรองตัวอย่างน้ำบริโภคก่อนส่งตรวจวิเคราะห์ไนไตรท์ ซึ่งประชาชนสามารถนำไปเป็นแนวทางปฏิบัติอันจะก่อให้เกิดการประหยัดงบประมาณที่ใช้ในการเฝ้าระวังคุณภาพน้ำต่อไป