ประสิทธิผลของโปรแกรมโภชนศึกษาโดยการประยุกต์ใช้ทฤษฎีแบบแผนความเชื่อด้าน สุขภาพร่วมกับแรงสนับสนุนทางสังคมในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการป้องกัน พยาธิใบไม้ตับของนักเรียนมัธยมศึกษาตอนต้น ในเขตเทศบาลตำบลหนองโก อำเภอกระนวน จังหวัดขอนแก่น

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ เป็นการวิจัยแบบกึ่งทดลอง (Quasi-experimental Research) มีวัตถุประสงค์
เพื่อศึกษาประสิทธิผลของโปรแกรมโภชนศึกษาโดยการประยุกต์ใช้ทฤษฎีแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ
ร่วมกับแรงสนับสนุนทางสังคมในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการป้องกันพยาธิใบไม้ตับของนักเรียน
มัธยมศึกษาตอนต้น ในเขตเทศบาลตำบลหนองโก อำเภอกระนวน จังหวัดขอนแก่น โดยการแบ่งกลุ่ม
ตัวอย่างออกเป็น 2 กลุ่ม คือ กลุ่มทดลอง (Experimental group) จำนวน 42 คน และกลุ่มเปรียบเทียบ
(Comparison group) จำนวน 42 คน เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามทั้งก่อนและหลังการทดลอง
กลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมโภชนศึกษาประกอบด้วย การสนทนากลุ่ม การเรียนรู้จากสื่อวีดีทัศน์ โปสเตอร์
Powerpoint แผ่นพับ กิจกรรมการเล่นเกมส์ และการจัดนิทรรศการ ดำเนินการวิจัยระหว่างเดือน
กุมภาพันธ์ – มีนาคม 2557 รวมระยะเวลา 6 สัปดาห์ ส่วนในกลุ่มเปรียบเทียบจะไม่ได้รับโปรแกรม
โภชนศึกษาใดๆ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยโปรแกรมคอมพิวเตอร์สำเร็จรูป STATA โดยใช้สถิติการแจกแจงความถี่
ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน เปรียบเทียบความแตกต่างของความรู้ การรับรู้โอกาสเสี่ยงของการ
เป็นโรค การรับรู้ความรุนแรงของโรค การรับรู้ประโยชน์และอุปสรรคของการป้องกันโรค และการรับรู้
ความสามารถของตนเองในการปฏิบัติเพื่อป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับก่อนและหลังการทดลองในกลุ่มทดลอง
และกลุ่มเปรียบเทียบ และระหว่างกลุ่มทดลองและกลุ่มเปรียบเทียบ โดยใช้ Independent t-test, Paired
t-test, และ 95%CI
ผลการวิจัย พบว่า ภายหลังการทดลองกลุ่มทดลองมีค่าคะแนนเฉลี่ยในด้านความรู้เรื่องโรคพยาธิ
ใบไม้ตับ การรับรู้โอกาสเสี่ยงของการเป็นโรค การรับรู้ความรุนแรงของโรค การรับรู้ประโยชน์และอุปสรรค
ของการป้องกันโรค และการรับรู้ความสามารถของตนเองในการปฏิบัติเพื่อป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับมากกว่า
ก่อนการทดลอง และมากกว่ากลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value<0.05) ซึ่งโปรแกรมโภชน
ศึกษานี้สามารถนำไปเป็นแนวทางในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในการป้องกันและควบคุมโรคอื่นๆ ได้