ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการป่วยวัณโรคปอดในผู้ป่วยเบาหวาน จังหวัดยโสธร

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้ เป-นการศึกษาเชิงวิเคราะหยอนหลังแบบไม3จับคู3 (Unmatched case-control
study) เพื่อหาปจจัยที่มีความสัมพันธกับการปวยวัณโรคปอดในผูปวยเบาหวานที่ขึ้นทะเบียนรักษาที่
โรงพยาบาลของรัฐ ในจังหวัดยโสธร จำนวน 9 แห3ง ระหว3างวันที่ 1 ตุลาคม 2555 ถึงวันที่ 30 กันยายน
2557 กลุ3มตัวอย3าง ไดแก3 กลุ3มศึกษา (Case) คือ กลุ3มผูปวยเป-นเบาหวานและเป-นวัณโรคปอด จำนวน 110 คน
และกลุ3มควบคุม (Control) คือ กลุ3มผูปวยเบาหวานที่ไม3ไดปวยเป-นวัณโรคปอด จำนวน 220 คน เก็บขอมูล
โดยการสัมภาษณตามแบบสอบถาม และแบบคัดลอกเวชระเบียนผูปวย สถิติที่ใชในการวิเคราะหขอมูลเพื่อ
พรรณนาลักษณะทั่วไปของกลุ3มตัวอย3าง ไดแก3 ความถี่ รอยละ ค3าเฉลี่ย ส3วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และ
วิเคราะหความสัมพันธระหว3างปจจัยแบบหลายตัวแปรโดยใชสถิติพหุถดถอยลอจิสติก (Multiple logistic
regression) นำเสนอดวยค3า Adjusted odds ratio (ORadj) ที่ช3วงความเชื่อมั่นรอยละ 95 (95% CI)
ผลการศึกษาพบว3า กลุ3มศึกษา มีเพศชายและหญิงเท3ากัน อายุเฉลี่ย 59.84 ป` (S.D.=11.84) ส3วน
ใหญ3มีอาชีพเกษตรกรรม รอยละ 67.3 กลุ3มควบคุม ส3วนใหญ3เป-นเพศหญิงรอยละ 51.8 อายุเฉลี่ย 60.63 ป`
(S.D.=10.07) ส3วนใหญ3มีอาชีพเกษตรกรรม รอยละ 79.1 ผลจากการวิเคราะหพหุถดถอยลอจิสติกเมื่อ
ควบคุมตัวแปรเพศและอายุ พบว3า ปจจัยที่มีความสัมพันธกับการเป-นวัณโรคปอดในผูปวยเบาหวานอย3างมี
นัยสำคัญทางสถิติ ไดแก3 เพศชายเป-นปจจัยปeองกันการปวย (ORadj=0.18; 95% CI=0.06-0.61) การสูบบุหรี่
(ORadj=8.35; 95% CI=2.24-28.85) การมีผูปวยวัณโรคอาศัยร3วมบาน (ORadj=15.73; 95% CI=6.79-36.45)
เคยสัมผัสกับผูมีอาการไอเรื้อรัง (ORadj=2.21; 95% CI=1.07-4.56) การมีระดับ HbA1c ตั้งแต3 7% (ORadj=
5.69; 95% CI=2.80-11.53) เคยเขารับการรักษาแผนกผูปวยนอกของโรงพยาบาล (ORadj=2.70; 95% CI=
1.33-5.46) และเคยเขารับการรักษาแผนกผูปวยในของโรงพยาบาล (ORadj=3.26; 95% CI=1.69-6.29)
จากการศึกษาชี้ใหเห็นว3า ควรมีการคัดกรองวัณโรคปอดในผูปวยเบาหวาน โดยเฉพาะผูปวย
เบาหวานที่มีการควบคุมระดับน้ำตาลไม3ดี และใหความรูผูปวยเบาหวานที่อาศัยอยู3ร3วมกับผูปวยวัณโรค สราง
ความตระหนักในการควบคุมระดับน้ำตาล และการมีพฤติกรรมการดูแลตัวเองที่เหมาะสม