ผลของโปรแกรมสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพต่อพฤติกรรมการป้องกันโรคหลอดเลือดสมองและความดันโลหิตของผู้สูงอายุโรคความดันโลหิตสูงในตำบลไม้เรียง อำเภอฉวาง จังหวัดนครศรีธรรมราช

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: 1) เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพต่อพฤติกรรมการป้องกันโรคหลอดเลือดสมอง และความดันโลหิตของผู้สูงอายุโรคความดันโลหิตสูงในตำบลไม้เรียง อำเภอฉวาง จังหวัดนครศรีธรรมราช วิธีการ: การศึกษานี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้สูงอายุ 60 ปีขึ้นไปที่ป่วยเป็นโรคความดันโลหิตสูงซึ่งได้รับการยืนยันวินิจฉัยโรคจากแพทย์ และได้รับการขึ้นทะเบียนอย่างน้อย 1 ปี ตัวอย่างแบ่งเป็น 2 กลุ่ม คือ กลุ่มศึกษาที่เป็นผู้สูงอายุในตำบลไม้เรียง จำนวน 32 คน และกลุ่มเปรียบเทียบที่เป็นผู้สูงอายุในตำบลละอาย จำนวน 32 คน กลุ่มศึกษาได้รับโปรแกรมสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพที่สร้างโดยประยุกต์ใช้แนวคิดทักษะความรอบรู้แบบ K-Shape เป็นเวลา 12 สัปดาห์ สัปดาห์ละ 1 วัน วันละ 2 ชั่วโมง การศึกษาประเมินผลลัพธ์ประกอบด้วยความรู้เกี่ยวกับโรคหลอดเลือดสมอง ความรอบรู้ด้านสุขภาพในการป้องกันโรคหลอดเลือดสมอง (ซึ่งครอบคลุม 5 ด้าน ประกอบด้วยการเข้าถึง การเข้าใจ การไต่ถาม การตัดสินใจ และ การนำไปใช้) และพฤติกรรมการป้องกันโรคหลอดเลือดสมองในช่วงก่อนและสิ้นสุดการวิจัย การประเมินความดันโลหิตเฉลี่ย 7 วันทำเฉพาะในกลุ่มศึกษ ในสัปดาห์ที่ 1, 6 และ 12 ผลการศึกษา: หลังการทดลอง กลุ่มศึกษามีคะแนนเฉลี่ยด้านความรู้เกี่ยวกับโรคหลอดเลือดสมอง ความรอบรู้ด้านสุขภาพทั้ง 5 ด้าน และพฤติกรรมการป้องกันโรคหลอดเลือดสมองสูงกว่าก่อนการทดลอง และสูงกว่ากลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P< 0.05) นอกจากนี้ ค่าความดันโลหิตขณะหัวใจบีบตัวของกลุ่มศึกษาหลังการได้รับโปรแกรมฯ ลดลงจากก่อนการทดลองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P< 0.05) แต่ความดันโลหิตขณะหัวใจคลายตัวไม่ได้ลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P>0.05)  สรุป: โปรแกรมสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพมีประสิทธิผลในการส่งเสริมความรู้ ทักษะ และพฤติกรรมในการป้องกันโรคหลอดเลือดสมองของผู้สูงอายุที่เป็นโรคความดันโลหิตสูง ทำให้ผู้สูงอายุสามารถเข้าถึง เข้าใจ และนำข้อมูลสุขภาพไปใช้ได้อย่างเหมาะสม ซึ่งอาจนำไปสู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพที่ถูกต้อง อันเป็นแนวทางสำคัญในการลดความเสี่ยงในการเกิดโรคหลอดเลือดสมองและภาวะแทรกซ้อนในอนาคต