การพัฒนาความร่วมมือในการใช้ยาของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ด้วยการเยี่ยมบ้าน โดยเภสัชกรของหน่วยบริการปฐมภูมิศรีสุทโธ โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชบ้านดุง

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาผลการพัฒนาความร่วมมือในการใช้ยาของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ด้วยการเยี่ยมบ้านโดยเภสัชกรของหน่วยบริการปฐมภูมิศรีสุทโธ โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชบ้านดุง วิธีการ: การศึกษานี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง กลุ่มตัวอย่างคือ ผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 จำนวน 40 คนที่ใช้ยาเบาหวานชนิดรับประทานอย่างน้อย 1 ชนิด และมีระดับน้ำตาลในเลือดสะสม (HbA1C) มากกว่า 8% การเยี่ยมบ้านของผู้ป่วยโดยเภสัชกรประกอบด้วย 4 ขั้นตอน ได้แก่ 1) การเก็บข้อมูลระดับน้ำตาลในเลือด (fasting blood sugar: FBS), HbA1C ความร่วมมือในการใช้ยาซึ่งประเมินด้วย Medication Adherence Scale for Thais (MAST) และการนับเม็ดยาคงเหลือ และความรู้เกี่ยวกับยาเบาหวาน ขั้นนี้ดำเนินการในสัปดาห์ที่ 1-4 ของการวิจัย 2) การพัฒนากิจกรรมการเยี่ยมบ้านในสัปดาห์ที่ 5-6 3)   การดำเนินกิจกรรมการเยี่ยมบ้านของผู้ป่วยแต่ละรายอย่างน้อย 1 ครั้งภายในสัปดาห์ที่ 7-12 และ 4) การประเมินผลลัพธ์ ได้แก่ FBS, HbA1C, ความร่วมมือในการใช้ยาจากแบบวัด MAST และการนับเม็ดยาคงเหลือ และความรู้เกี่ยวกับยาเบาหวานหลังการเยี่ยมบ้าน ผลการวิจัย: ผู้ป่วยมีความร่วมมือในการใช้ยาเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ โดยค่ามัธยฐานของ MAST เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติจาก 32 คะแนน เป็น 37 คะแนน (คะแนนเต็ม 40) (P<0.001) และอัตราความร่วมมือในการใช้ยาที่ประเมินจากการนับเม็ดยามีค่ามัธยฐานเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติจากร้อยละ 78.62 เป็น ร้อยละ 95.57 (P<0.001) ค่าเฉลี่ยความรู้เกี่ยวกับยาเบาหวานเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติจาก 7.15±1.61 เป็น 9.28±0.93 (คะแนนเต็ม 10) (P<0.001) ค่ามัธยฐานของ FBS ลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติจาก 172.50 mg/dl เป็น 129.00 mg/dl (P<0.001) และค่าเฉลี่ยของ HbA1C ลดลงจาก 10.14± 1.79 เป็น 8.34± 1.23 % (P<0.001) สรุป: การเยี่ยมบ้านโดยเภสัชกรทำให้ความร่วมมือในการใช้ยา ความรู้เกี่ยวกับยาเบาหวาน และการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยดีขึ้น จึงควรนำวิธีการเยี่ยมบ้านไปประยุกต์ใช้กับผู้ป่วยโรคอื่นๆ ที่มีปัญหาความร่วมมือในการใช้ยาและควบคุมโรคไม่ได้ต่อไป