การพัฒนาเครื่องมือเพื่อประเมินคุณภาพการจัดการด้านยาในโรงเรียน

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อพัฒนาเครื่องมือในการประเมินคุณภาพของการจัดการด้านยาในโรงเรียนของประเทศไทยสำหรับใช้ติดตามปัญหาและพัฒนาคุณภาพในเรื่องดังกล่าว วิธีการ: การศึกษาแบ่งเป็น 5 ระยะ ประกอบด้วย 1) การรวบรวมเกณฑ์สำหรับประเมินการจัดการด้านยาในโรงเรียนจากการศึกษาในอดีต 2) การสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญทางออนไลน์เกี่ยวกับการจัดการด้านยาในโรงเรียน จำนวน 6 ท่านในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ.2567 เพื่อขอความคิดเห็นในการปรับปรุงเกณฑ์การประเมินที่รวบรวมได้ 3) การสำรวจโดยใช้วิธี Delphi ด้วยแบบสอบถามออนไลน์ในกลุ่มผู้เชี่ยวชาญจำนวน 21 ท่านถึงความเห็นชอบต่อเกณฑ์การประเมินบนมาตรวัด 1-5 (ไม่เห็นด้วยอย่างยิ่ง ถึง เห็นด้วยอย่างยิ่ง การสำรวจดำเนินการตั้งแต่เดือนมีนาคมถึงเมษายน พ.ศ.2567 4) การสำรวจด้วยวิธี Delphi ด้วยแบบสอบถามออนไลน์ในกลุ่มผู้เชี่ยวชาญ จำนวน 28 ท่านถึงระยะเวลาที่เหมาะสมในการนำเกณฑ์แต่ละข้อมาใช้ โดยมี 5 ตัวเลือก คือ ไม่ควรใช้ ควรใช้ทันที ควรใช้ในอีก 2, 5 หรือ 7 ปีข้างหน้า การสำรวจดำเนินการตั้งแต่เดือนพฤษภาคมถึงมิถุนายน พ.ศ.2567 และ 5) การพัฒนาวิธีการประเมินในเกณฑ์เฉพาะข้อที่ถือเป็นข้อบกพร่องสำคัญ (critical defect) นั่นคือ ข้อที่ทำให้ไม่ผ่านการประเมินในภาพรวมหากไม่เป็นไปตามเกณฑ์ในข้อดังกล่าว การศึกษาส่วนนี้เป็นการระดมสมองผ่านการประชุมออนไลน์เป็นเวลา 110 นาทีและการสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญทางออนไลน์เกี่ยวกับการจัดการด้านยาในโรงเรียน จำนวน 8 ท่านในช่วงเดือนสิงหาคม พ.ศ.2567  ผลการวิจัย: ในการศึกษาระยะที่ 1 ผู้วิจัยรวบรวมเกณฑ์การประเมินการจัดการด้านยาในโรงเรียนได้ 40 ข้อ แบ่งเป็นเกณฑ์ที่ไม่ใช่ critical defect 37 ข้อ และเกณฑ์ที่เป็น critical defect 3 ข้อ หลังจากสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญในระยะที่ 2 ได้มีการเพิ่มเกณฑ์ประเมินเป็น 49 ข้อ ผลการสำรวจ Delphi ในรอบแรกของการศึกษาระยะที่ 3 พบว่า ผู้เชี่ยวชาญมีความเห็นชอบต่อเกณฑ์ทั้งหมด โดยเกณฑ์จำนวน 40 ข้อมีค่ามัธยฐาน 5.00 (เห็นด้วยอย่างยิ่ง) และ IQR 0.00 และเกณฑ์อีกจำนวน 9 ข้อมีค่ามัธยฐาน 5.00 และ IQR 1.00 การสำรวจความเห็นชอบต่อเกณฑ์ประเมินจึงดำเนินการเพียงรอบเดียว หลังการสำรวจระยะที่ 3 มีการปรับปรุงเกณฑ์เป็น 51 ข้อ ผลการสำรวจ Delphi ในรอบแรกของการศึกษาระยะที่ 4 พบว่า เกณฑ์ประเมินทั้ง 51 ข้อผ่านฉันทามติจากผู้เชี่ยวชาญให้ใช้ในทันที โดยเกณฑ์ 42 ข้อมีค่ามัธยฐาน 5.00 และ IQR 0.00 เกณฑ์อีก 7 ข้อ มีค่ามัธยฐาน 5.00 และ IQR 1.00 และอีก 2 ข้อมีค่ามัธยฐาน 5.00 และ IQR 0.25 ดังนั้นการสำรวจในระยะที่ 4 จึงดำเนินการเพียงรอบเดียว การศึกษาทำให้ได้แบบประเมินการจัดการด้านยาในโรงเรียนที่ประกอบด้วยเกณฑ์ประเมินจำนวน 51 ข้อ แบ่งเป็น เกณฑ์ที่ไม่ใช่ critical defect จำนวน 43 ข้อ และเกณฑ์ที่เป็น critical defect จำนวน 8 ข้อ พร้อมวิธีการประเมินเฉพาะเกณฑ์ที่เป็น critical defect จากการศึกษาระยะที่ 5 สรุป: การพัฒนาเครื่องมือประเมินการจัดการด้านยาในโรงเรียนได้ดำเนินการผ่านกระบวนการที่หลากหลาย โดยการมีส่วนร่วมจากผู้เชี่ยวชาญที่เกี่ยวข้อง ทำให้ได้แบบประเมินที่สามารถนำไปทดลองใช้ต่อไป