การพัฒนาตัวชี้วัดคุณภาพการใช้ยาในผู้ป่วยสูงอายุของโรงพยาบาลชุมชน ตามผลลัพธ์ทางสุขภาพที่ไม่พึงประสงค์และหลักเกณฑ์ของเบียร์ส
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
วัตถุประสงค์: เพื่อวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างการใช้ยาหลายขนานกับผลลัพธ์ทางสุขภาพที่ไม่พึงประสงค์ในผู้สูงอายุ และพัฒนาตัวชี้วัดคุณภาพการใช้ยาในผู้ป่วยสูงอายุของโรงพยาบาลชุมชน วิธีการ: การวิจัยนี้ใช้รูปแบบการวิจัยแบบผสมผสาน แบ่งเป็น 2 ระยะ ระยะที่ 1 เป็นการวิจัยเชิงปริมาณแบบ retrospective cohort study ในผู้ป่วยสูงอายุ 7,702 รายที่รับบริการแผนกผู้ป่วยนอกของโรงพยาบาลหนองหาน ระหว่างเดือนตุลาคม 2566 ถึงมิถุนายน 2567 โดยใช้ข้อมูลจากระบบ HosXp version 4 เพื่อวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างการใช้ยาหลายขนานกับความเสี่ยงของผลลัพธ์ทางสุขภาพที่ไม่พึงประสงค์ 4 ประการ ได้แก่ การกลับเข้ารับบริการภายใน 48 ชั่วโมง การกลับมาโรงพยาบาลก่อนวันนัด การเข้ารักษาในโรงพยาบาลภายใน 3 เดือน และการเสียชีวิตภายในโรงพยาบาลภายใน 6 เดือน ระยะที่ 2 เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพโดยใช้เทคนิคเดลฟายแบบปรับปรุงเพื่อพัฒนาตัวชี้วัดคุณภาพการใช้ยาในผู้ป่วยสูงอายุ โดยมีผู้เชี่ยวชาญ 17 คน ประกอบด้วยแพทย์ 7 คน เภสัชกร 8 คน และพยาบาล 2 คน ร่วมประเมิน ผลการวิจัย: กลุ่มผู้ใช้ยาหลายขนาน (6-9 รายการ) และกลุ่มผู้ใช้ยาหลายขนานที่มากเกินไป (≥10 รายการ) มีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญกับการมารับการรักษาก่อนวันนัด (RR = 1.6, 95% CI: 1.5, 1.8 และ RR = 1.7, 95% CI: 1.5, 1.9 ตามลำดับ) และการกลับมานอนโรงพยาบาลภายใน 3 เดือน (RR = 2.8, 95% CI: 2.0, 3.9 และ RR = 5.6, 95% CI: 3.8, 8.2 ตามลำดับ) กลุ่มโรคหัวใจและหลอดเลือด โรคทางเดินหายใจ และโรคไตและระบบสืบพันธุ์ มีความสัมพันธ์กับผลลัพธ์ทางสุขภาพที่ไม่พึงประสงค์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ การพัฒนาตัวชี้วัดคุณภาพการใช้ยาในผู้ป่วยสูงอายุได้ตัวชี้วัดที่ผ่านการยอมรับจากผู้เชี่ยวชาญจำนวน 14 ข้อ สรุป: การใช้ยาหลายขนานในผู้สูงอายุมีความสัมพันธ์กับผลลัพธ์ทางสุขภาพที่ไม่พึงประสงค์ โดยเฉพาะในกลุ่มโรคเรื้อรังบางชนิด ตัวชี้วัดคุณภาพการใช้ยาที่พัฒนาขึ้นสามารถนำไปใช้ในการประเมินและปรับปรุงคุณภาพการใช้ยาในผู้สูงอายุของโรงพยาบาลชุมชนได้ อย่างไรก็ตาม จำเป็นต้องมีการศึกษาเพิ่มเติมเพื่อยืนยันประสิทธิผลของตัวชี้วัดในสถานการณ์จริงและพัฒนาต่อยอดให้เหมาะสมกับบริบทของประเทศไทยมากยิ่งขึ้น
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ผลการวิจัยและความคิดเห็นที่ปรากฏในบทความถือเป็นความคิดเห็นและอยู่ในความรับผิดชอบของผู้นิพนธ์ มิใช่ความเห็นหรือความรับผิดชอบของกองบรรณาธิการ หรือคณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ทั้งนี้ไม่รวมความผิดพลาดอันเกิดจากการพิมพ์ บทความที่ได้รับการเผยแพร่โดยวารสารเภสัชกรรมไทยถือเป็นสิทธิ์ของวารสารฯ
เอกสารอ้างอิง
Office of the National Economic and Social Development Council. Population projections for Thailand 2010–2040 (revised edition). Bangkok: Office of the National Economic and Social Development Council; 2019. p. 3-21.
Khezrian M, McNeil CJ, Murray AD, Myint PK. An overview of prevalence, determinants, and health outcomes of polypharmacy. Ther Adv Drug Saf 2020; 11: 2042098620933741.
Maher RL, Hanlon J, Hajjar ER. Clinical consequences of polypharmacy in elderly. Expert Opin Drug Saf 2014; 13: 57-65.
Salvi F, Rossi L, Lattanzio F, Cherubini A. Is polypharmacy an independent risk factor for adverse outcomes after an emergency department visit? Intern Emerg Med 2017; 12: 213-20.
Varavithya V, Tirapat C, Rojpibulstit P, Bhurayanon tachai P, Pratipanawatr T. Potentially inappropriate medication use and the hospitalization rate among Thai elderly patients: a retrospective cohort study. Eur J Clin Pharmacol 2022; 78: 847-55.
Saengsawang S, Limwattananon S. Drug use in patients with non-communicable chronic diseases and health outcomes in Nonghan Hospital, Udonthani. Thai Journal of Pharmacy Practice 2020 ; 12: 271-86.
Vatcharavongvan P, Puttawanchai V. Potentially inappropriate medications among the elderly in primary care in Thailand from three different sets of criteria. Pharm Pract (Granada). 2019; 17: 1494.
Hsu CC, Sandford BA. The Delphi technique: Making sense of consensus. Pract Assess Res Eval 2007; 12: 10. doi.org/10.7275/pdz9-th90
Eubank BH, Mohtadi NG, Lafave MR, Wiley JP, Bois AJ, Boorman RS, et al. Using the modified Delphi method to establish clinical consensus for the diagnosis and treatment of patients with rotator cuff pathology. BMC Med Res Methodol 2016; 16: 56.
Masnoon N, Shakib S, Kalisch-Ellett L, Caughey GE. What is polypharmacy? A systematic review of definitions. BMC Geriatr 2017; 17: 230.
Vatcharavongvan P, Prasert V, Ploylearmsang C, Puttawanchai V. Potentially inappropriate medica- tion use among geriatric patients in primary health care centers by applying the list of risk drugs for Thai elderly criteria. J Public Health Dev. 2021; 19: 58-70.
Zhang Y, Chen Z, Tian F. Potentially inappropriate medications in older Chinese outpatients based on the Beers criteria and Chinese criteria. Front Pharmacol 2022; 13: 991087.
Hill-Taylor B, Sketris I, Hayden J, Byrne S, O'Sullivan D, Christie R. Application of the STOPP/START criteria: a systematic review of the prevalence of potentially inappropriate prescribing in older adults, and evidence of clinical, humanistic and economic impact. J Clin Pharm Ther 2013; 38: 360-72.
Prasert V, Akazawa M, Shono A, Chanjaruporn F, Ploylearmsang C, Muangyim K, Wattanapongsatit T, Sutin U. Applying the Lists of Risk Drugs for Thai Elderly (LRDTE) as a mechanism to account for patient age and medicine severity in assessing potentially inappropriate medication use. Res Social Adm Pharm 2018; 14: 451-8. doi: 10.1016/j.sapharm.2017.05.012.
Limpawattana P, Kamolchai N, Theeramnut A, Pimporm J. Potentially inappropriate prescribing of Thai older adults in an internal medicine outpatient clinic of a tertiary care hospital. Afr J Pharm Pharmacol 2013; 7: 2417-22.
Campbell SM, Braspenning J, Hutchinson A, Marshall M. Research methods used in developing and applying quality indicators in primary care. Qual Saf Health Care, 2002: 11: 358–64. doi.org/10.1136/qhc.11.4.358
Fick DM, Cooper JW, Wade WE, Waller JL, Maclean JR, Beers MH. Updating the Beers criteria for potentially inappropriate medication use in older adults. Arch Intern Med 2003; 163: 2716–24. doi.org/10.1001/archinte.163.22.2716
O'Mahony D, O'Sullivan D, Byrne S, O'Connor MN, Ryan C, Gallagher P. STOPP/START criteria for potentially inappropriate prescribing in older people: version 2. Age Ageing 2015; 44: 213–18. doi.org/10.1093/ageing/afu145
Zhang J, Yu KF. What's the relative risk? A method of correcting the odds ratio in cohort studies of common outcomes. JAMA 1998; 280: 1690-1. doi.org/10.1001/jama.280.19.1690.
