ประสิทธิผลและความปลอดภัยของยา sofosbuvir/velpatasvir และอุปสรรคในการเข้าถึง ยา sofosbuvir/velpatasvir ในผู้ป่วยโรคไวรัสตับอักเสบซีเรื้อรัง: การศึกษาเชิงพรรณนา

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาประสิทธิผลและความปลอดภัยของยา sofosbuvir/velpatasvir (SOF/VEL) ในการรักษาโรคไวรัสตับอักเสบซีเรื้อรัง และค้นหาอุปสรรคในการเข้าถึงยา SOF/VEL วิธีการ: การศึกษาประกอบด้วยการวิจัยเชิงพรรณนาและการวิจัยเชิงคุณภาพ ในการวิจัยเชิงพรรณนา กลุ่มตัวอย่างคือผู้ป่วยไวรัสตับอักเสบซีเรื้อรังจำนวน 288 คนที่ได้รับยา SOF/VEL ซึ่งมีอายุ 18-70 ปี และได้รับการรักษา ณ โรงพยาบาลมหาราชนครเชียงใหม่หรือโรงพยาบาลนครพิงค์ ในช่วงวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2563 ถึงวันที่ 31 มีนาคม พ.ศ. 2565 ประสิทธิผลของ SOF/VEL ประเมินจากผลการตรวจปริมาณไวรัสตับอักเสบซีในเลือดหลังจากหยุดการรักษาไปแล้ว 12 สัปดาห์ (SVR12) ความปลอดภัยของยาประเมินจากเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่เกี่ยวข้องกับยาโดยติดตามความปลอดภัยตั้งแต่วันที่เริ่มใช้ยาจนถึงวันที่ผู้ป่วยหยุดใช้ยา SOF/VEL การเก็บข้อมูลในการศึกษาใช้แบบเก็บข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ ส่วนในการวิจัยเชิงคุณภาพ เป็นการสัมภาษณ์ผู้ป่วยไวรัสตับอักเสบซีเรื้อรังที่ไม่ได้รับยา SOF/VEL จำนวน 12 คน แพทย์จำนวน 4 คน และเภสัชกรจำนวน 3 คนในประเด็นอุปสรรคในการเข้าถึงยา SOF/VEL ผลการวิจัย: ในการศึกษาเชิงพรรณนา ผู้ป่วยรับการติดตามการรักษาจนครบจำนวน 272 คน (ร้อยละ 94.4) มีผู้ป่วยที่ตรวจไม่พบไวรัสตับอักเสบซีในเลือดหลังจากหยุดการรักษาไปแล้ว 12 สัปดาห์ (SVR12) ร้อยละ 90.8 (95% CI, 87.4–94.3%) พบอาการไม่พึงประสงค์ในผู้ป่วยร้อยละ 8.1 โดยอาการไม่พึงประสงค์ที่พบมากที่สุดได้แก่ ผื่น ปวดศีรษะ อ่อนเพลีย ปวดท้อง และคลื่นไส้ งานวิจัยเชิงคุณภาพพบอุปสรรคในการเข้าถึงยา SOF/VEL ทั้งหมด 17 ประการ โดยอยู่ภายใต้หมวดการมียา ความสามารถในการจ่าย การยอมรับการใช้ยา การเข้าถึงแหล่งบริการ และหมวดอื่น ๆ  สรุป: ยา SOF/VEL เป็นยาที่มีประสิทธิผลและความปลอดภัยที่สูงโดยอาการไม่พึงประสงค์ที่พบบ่อยเป็นอาการที่ไม่รุนแรง อย่างไรก็ตามยังมีอุปสรรคหลายประการที่ควรได้รับการแก้ไขเพื่อส่งเสริมให้เกิดการเข้าถึงยารักษาไวรัสตับอักเสบซีที่มากขึ้น และนำไปสู่การลดและกำจัดเชื้อไวรัสตับอักเสบซีในประเทศไทย