การวิเคราะห์รูปแบบการใช้ยาสมุนไพรในผู้ป่วยนอกของหน่วยบริการสาธารณสุข ในจังหวัดสมุทรสงครามด้วยระบบธุรกิจอัจฉริยะ

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อวิเคราะห์รูปแบบการใช้ยาสมุนไพรในงานผู้ป่วยนอกของหน่วยบริการสาธารณสุขจังหวัดสมุทรสงครามด้วยระบบธุรกิจอัจฉริยะ และเสนอแนวทางในการส่งเสริมการใช้ยาสมุนไพร วิธีการ:งานวิจัยนี้เป็นงานวิจัยเชิงพรรณนาเพื่อการวิเคราะห์รูปแบบการใช้ยาสมุนไพรจากแฟ้มข้อมูลตามโครงสร้างมาตรฐานข้อมูลด้านสุขภาพกระทรวงสาธารณสุข (43 แฟ้ม) ของหน่วยบริการสาธารณสุขจังหวัดสมุทรสงครามในปีงบประมาณ 2563 ด้วยระบบธุรกิจอัจฉริยะ Microsoft Power BI Desktop ผลการวิจัย: การใช้ยาสมุนไพรในงานผู้ป่วยนอกในจังหวัดสมุทรสงครามเป็นการใช้ในหน่วยบริการระดับปฐมภูมิร้อยละ 74.20 และโรงพยาบาลร้อยละ 25.80 ผู้สั่งใช้สูงสุด ได้แก่ พยาบาลวิชาชีพ นักวิชาการสาธารณสุข เจ้าพนักงานสาธารณสุขชุมชน แพทย์ และแพทย์แผนไทย ตามลำดับ กลุ่มวินิจฉัยโรคหลักตาม ICD10 ที่มีการสั่งใช้ยาสมุนไพรสูงสุด ได้แก่ โรคระบบหายใจ อาการที่วินิจฉัยไม่ได้ โรคทางการแพทย์แผนไทย โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคต่อมไร้ท่อ โรคกระดูกและกล้ามเนื้อ และโรคระบบทางเดินอาหาร ตามลำดับ มีการใช้ยาสมุนไพรทั้งหมด 38 รายการ โดยยาที่มีการใช้สูงสุด ได้แก่ ฟ้าทะลายโจร มะแว้ง มะขามป้อม ขมิ้นชัน และมะขามแขก ตามลำดับ ยาที่มีต้นทุน/ครั้งต่ำสุดคือ มะแว้ง ฟ้าทะลายโจร และเถาวัลย์เปรียง ยาแผนปัจจุบันที่สามารถใช้ยาสมุนไพรทดแทนได้ตามประกาศกรมการแพทย์แผนไทยที่มีการใช้สูงสุดตามลำดับคือ dimenhydrinate, paracetamol+orphenadrine, analgesic balm, paracetamol และchlorpheniramine แนวทางการเพิ่มการใช้ยาสมุนไพร ได้แก่ การส่งเสริมการใช้ยาสมุนไพรทดแทนยาแผนปัจจุบันรายการที่มีปริมาณการใช้สูง การส่งเสริมการใช้ยาสมุนไพรต้นทุน/ครั้งต่ำ และการส่งเสริมการสั่งใช้ยาสมุนไพรของแพทย์ในโรงพยาบาล สรุป: การใช้ยาสมุนไพรส่วนใหญ่เป็นการใช้โดยบุคลากรในหน่วยบริการระดับปฐมภูมิ ทั้งการใช้ตามอาการและตามการวินิจฉัยโรค ผู้เกี่ยวข้องควรส่งเสริมการใช้ยาสมุนไพรที่มีต้นทุน/ครั้งต่ำ และทดแทนยาแผนปัจจุบันที่มีการใช้สูง โดยเฉพาะในการสั่งใช้ยาของแพทย์ในโรงพยาบาล การวิเคราะห์ข้อมูลการใช้ยาสมุนไพรขนาดใหญ่ด้วยระบบธุรกิจอัจฉริยะ ทำให้เห็นข้อมูลการใช้ยาสมุนไพรได้หลากหลายมุมมอง ซึ่งสามารถนำไปใช้ในการวางแผนเพื่อเพิ่มการใช้ยาสมุนไพรได้