การเฝ้าระวังและการรู้เท่าทันสื่อโฆษณายาและผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่ผิดกฎหมาย ของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน : กรณีศึกษาอำเภอนาหมื่น จังหวัดน่าน
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาการคุ้มครองผู้บริโภคในการเฝ้าระวังการโฆษณายาและผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่ผิดกฎหมายของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) ในอำเภอนาหมื่น จังหวัดน่าน และเพื่อหาระดับการรู้เท่าทันสื่อของ อสม. และปัจจัยที่ส่งผลต่อการรู้เท่าทันสื่อของ อสม. กลุ่มดังกล่าว วิธีการ: รูปแบบงานวิจัยเป็นแบบผสมผสาน การวิจัยระยะที่ 1 เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยใช้การสนทนากลุ่ม จำนวน 2 กลุ่มคือ อสม. ผู้ปฏิบัติงานคุ้มครองผู้บริโภค จำนวน 8 คน และเจ้าหน้าที่สำนักงานสาธารณสุขที่รับผิดชอบงานคุ้มครองผู้บริโภคจำนวน 8 คน การวิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา การวิจัยระยะที่ 2 เป็นการวิจัยเชิงปริมาณ โดยใช้แบบสอบถามเป็นเครื่องมือที่พัฒนาขึ้น มีเก็บข้อมูลจากกลุ่ม อสม. ในอำเภอนาหมื่นทุกคนที่เข้าร่วมการประชุมประจำเดือน จำนวน 168 คน ผลการวิจัย: การวิจัยระยะที่ 1 พบว่า ประชาชนในอำเภอนาหมื่นเข้าถึงข้อมูลโฆษณา กลุ่มผู้สูงอายุส่วนใหญ่ทราบข้อมูลการโฆษณายาหรือผลิตภัณฑ์เสริมอาหารจากการรับฟังวิทยุชุมชน มีการซื้อบริโภคเพื่อต้องการหายจากภาวะเจ็บป่วยที่ตนเองเป็นอยู่ หรือต้องการบำรุงร่างกายให้แข็งแรง การเฝ้าระวังการโฆษณาในอำเภอนาหมื่น เป็นการทำงานร่วมกันกับหน่วยงานในระดับอำเภอและจังหวัด ได้แก่ โรงพยาบาลนาหมื่น สำนักงานสาธารณสุขอำเภอ และสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดน่าน นอกจากนี้ ยังมีการทำงานประสานกันกับสถานบริการระดับรอง คือ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพประจำตำบล สถานบริการสาธารณสุขชุมชน และ อสม. โดยมีพี่เลี้ยง อสม. เป็นผู้ดูแลและมอบหมายงานให้ ทั้งนี้ อสม. มีหน้าที่ในการช่วยเฝ้าระวัง การใช้ยา สมุนไพร หรือผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่มีการขายในชุมชน เนื่องจาก อสม. เป็นคนในชุมชนอาศัยอยู่ในพื้นที่ จึงทราบความเคลื่อนไหวต่าง ๆ ในชุมชน การวิจัยระยะที่ 2 พบว่า ระดับการรู้เท่าทันสื่อโฆษณายาและผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่ผิดกฎหมาย มีคะแนนเฉลี่ยเท่ากับ 9.55 ± 2.70 คะแนน จากคะแนนเต็ม 15 คะแนน ปัจจัยที่มีผลต่อการรู้เท่าทันสื่อของ อสม. ได้แก่ ระดับการศึกษาสูงที่สุด พฤติกรรมการเปิดรับสื่อ ความเชื่ออำนาจภายในตนเอง ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการโฆษณา และความรอบรู้ด้านสุขภาพ สรุป: อสม. เป็นกลุ่มคนสำคัญที่ช่วยในการเฝ้าระวังโฆษณายาและผลิตภัณฑ์เสริมอาหารผิดกฎหมายในชุมชน การที่ อสม. มีทักษะการรู้เท่าทันสื่อโฆษณาทำให้สามารถเฝ้าระวังสื่อโฆษณาต่าง ๆ ที่ผิดกฎหมายได้ การสนับสนุนด้านความรู้ การส่งเสริมให้ อสม. มีความเชื่ออำนาจภายในตนเองเพิ่มมากขึ้น และการเปิดรับสื่อที่เหมาะสมจะช่วยพัฒนาให้ อสม. มีทักษะการรู้เท่าทันสื่อมากขึ้น
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ผลการวิจัยและความคิดเห็นที่ปรากฏในบทความถือเป็นความคิดเห็นและอยู่ในความรับผิดชอบของผู้นิพนธ์ มิใช่ความเห็นหรือความรับผิดชอบของกองบรรณาธิการ หรือคณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ทั้งนี้ไม่รวมความผิดพลาดอันเกิดจากการพิมพ์ บทความที่ได้รับการเผยแพร่โดยวารสารเภสัชกรรมไทยถือเป็นสิทธิ์ของวารสารฯ
References
Kasilorn Research Center. Trend of health products create business opportunities [online]. 2017 [cited Nov 4, 2018]. Available from: www.kasikornbank.c om/th/business/sme/KSMEKnowledge/article/KSMEAnalysis/Documents/HealthyProduct.pdf
Lomas K, Chanthapasa K. The situation of radio advertisement of drug and food claimed as drug in Phraibueng Municipality, Sisaket Province. The 4th Annual Northeast Pharmacy Research Conference of 2012 “Pharmacy Profession in Harmony” Faculty of Pharmaceutical Sciences, Khon Kaen University; 2012 Feb 11-12; Khon Kaen, Thailand. Khon Kaen; Khon Kaen University; 2012. p.55-60.
Chandrawongse M. Situation and impacts of drug and health product advertisements with legal problems on community radio broadcasts toward consumers in Chiang Mai Province [master thesis]. Chiang Mai: Chiang Mai University; 2011.
Rattanapongjinda N, Plianbangchang P. Survey of weight-loss product advertisements on the internet. Journal of Health Science 2012; 21: 741-9.
National Health Assembly. Addressing the issue of illegal advertising of medicines, food and health products via radio, television, and the Internet [online]. 2018 [cited Nov 4, 2018]. Available from: www.samatcha.org/sites/default/files/document/0405-Main-4-1.pdf
Suksriwong C, Sermsinsiri W, Chanto S, Kerdpiam W, Thanapak C. Literature review report and the situation of consumer protection in the health system. Nonthaburi: Health Systems Research Institute; 2002.
Kanchanachitra C, Bodhisita M, Archavanitkul K, Chaemchan C, Siriratmongkol K, Thipsuk P. Exaggerated, unregulated health ads. Nakhon Pathom: National Health Commission Office; 2001.
The National Broadcasting and Telecommunication Commission. Office of the NBTC and FDA urged to suspend illegal advertising especially dietary supplements or exaggerated advertising by the FDA, ready to arrange staff at the content monitoring center at the NBTC, if wrong, ready to issue an order to suspend immediately [online]. 2018 [cited Nov 4, 2018]. Available from: bcp.nbtc.go.th/th/detail/2018-05-03-14-29-47
Khamsong P, Chanthapasa K, Tiyaphiboonchaiya. Characteristic of health product advertisement in popular magazine in beauty salon or haircut at Akat Amnuai Municipality, Akat Amnuai District, Sakon Nakhorn Province. Thai Food and Drug Journal 2013; 20: 37-46.
Thongyang P. Suffering victims of advertising. Vol. 1. 6th ed. Nonthaburi: Mata Printing; 2018.
Pratuangsuklert S. Thai people’s perception of the importance regarding media literacy in the globalized era. [master thesis]. Bangkok: Chulalongkorn Univer sity ; 2006.
Ngamwittayapong O. The process of learning to keep up with the media: a survey of status and moving forward. Nonthaburi: 21 Centuryy; 1998.
Thai Health Promotion Foundation. Media literacy [online]. 2005 [cited Nov 4, 2018]. Available from: resource.thaihealth.or.th/sites/default/files/documents/sook_library19_ruuethaathansuue_final.pdf
Meksrithongkham B. Media literacy: Keeping pace with information age. Executive Journal 2001; 31: 117-23.
Yenjabok P. Decode ideas for media literacy. Bang- kok : Offset Creation; 1999.
Wirottrairat E. Analysis of the media literary level of Thai tertiary students [master thesis]. Bangkok: Chulalongkorn University; 1997.
Potter WJ. Theory of media literacy: A cognitive approach. California: Sage; 2004.
Warotwattananon P, Chaisuwan B. The develop ment of Asoke’s media literacy model. Veridian E-Journal, Silpakorn University (Humanities, Social Sciences and Arts) 2018; 11; 2900-14.
Ngasaengsai P, Sornyan P, Pattarabenjapol S. Case study of health quotient of village volunteers. Isan Journal of Pharmaceutical Sciences 2014: 9 (Supplement); 82-7.
Thongtian S. Factors affecting the performance of village health volunteers in Mae Faek Sub-district, San Sai District, Chiang Mai Province. [master thesis]. Chiang Mai: Chiang Mai University; 2001.
Kaewkangwan J, Singhasiwanon P. Sample size in clinical trials [online]. 2019 [cited Jun 25, 2019]. Available from: rdo.psu.ac.th/ResearchStandards/an imal/assets/document/SampleSizes.pdf
Sitkyntod W. Development of a causal model of media literacy of ninth grade students in schools under the office of the basic education commission in Bangkok Metropolis. [master thesis]. Bangkok: Chulalongkorn University; 2008.
Food and Drug Administration. VHV has great power, Thai people are safe to consume. 2nd ed. Nonthaburi: Ministry of Public Health; 2001.
Saengsurin P, Chatchawanyangkun A, Pramualcha roenkit C, Srisong N. Manual of VHVs in the new era. Bangkok: Agricultural Co-operative Federation of Thailand; 2011.
Kongchum R, Chaisumritchoke ST, Lerkiatbundit S. Effects of interventions for illegal advertising of food and drugs among local radios. Thai Journal of Pharmacy Practice 2019; 11: 586-602.
Health Administration Division. Rational drug use community: RDU community. Nonthaburi: Service Support System Development Group, Public Health Administration Division; 2021.
Wuthirangsi A. Digital literacy of elderly. Interdis- ciplinary Studies Journal 2021; 21: 90-106.
Ketsuwan N. The increasing of communication proficiency to promote the media literacy in the elderly, Chiang Kum District, Phayao Province. Veridian E-Journal, Silpakorn University (Humanities , Social Sciences and Arts) 2018; 11; 523-39.
Chirasopone P. Communication literacy in digital age and its role in guiding the direction of communi- cation reform in Thai society. [master thesis]. Bangkok: Dhurakij Pundit University; 2016.
Vrage E, Tully M, Kotcher JE, Smithson AB, Post MB. A multi-dimensional approach to measuring news media literacy. J Media Lit Educ 2015: 7: 41–53.
Garudasen A. Guidelines for developing the learning process to keep up with the media of youth leaders. Veridian E-Journal, Silpakorn University (Humanities , Social Sciences and Arts) 2003; 6: 276-85.
Kerdsri K, Lerkiatbundit S. Relationship between health literacy and self-protection ability among consumers in health products. Thai Journal of Pharmacy Practice 2018; 10: 239-48.