ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดภาวะไตวายเฉียบพลันในผู้สูงอายุที่ได้รับยาแวนโคมัยซิน

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดภาวะไตวายเฉียบพลันในผู้สูงอายุที่ได้รับ vancomycin วิธีการ: การวิจัยภาคตัดขวางครั้งนี้มีกลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้ป่วยอายุตั้งแต่ 60 ปีขึ้นไปที่ได้รับ vancomycin รูปแบบฉีดเข้าหลอดเลือดดำ การศึกษาเก็บข้อมูลจากเวชระเบียนผู้ป่วยในของโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย ตั้งแต่เดือนมกราคม พ.ศ. 2560 ถึงมิถุนายน พ.ศ. 2562 ผู้วิจัยประเมินการเกิดภาวะไตวายเฉียบพลันตามเกณฑ์ KDIGO และวิเคราะห์หาความสัมพันธ์ของภาวะดังกล่าวกับปัจจัยทั้งหมด 8 ปัจจัย ได้แก่ ดัชนีมวลกาย ความรุนแรงของโรคร่วมชาร์ลสัน ขนาดยาโถม ขนาดยาเฉลี่ยต่อวัน ระยะเวลาที่ได้รับยา ค่าเฉลี่ยระดับ vancomycin ในพลาสมา ณ จุดต่ำสุด (C_{ave, trough}) จำนวนยาที่เป็นพิษต่อไตเมื่อใช้ร่วมกัน และอัลบูมินในพลาสมาพื้นฐาน โดยใช้การวิเคราะห์การถดถอยโลจิสติกแบบทวิ ผลการวิจัย: กลุ่มตัวอย่างจำนวน 244 รายที่ได้รับ vancomycin เป็นเพศหญิงร้อยละ 53.69 อายุของกลุ่มตัวอย่างมีค่ามัธยฐานเท่ากับ 72.15 (65.23, 80.10) ปี ตัวอย่างเกิดภาวะไตวายเฉียบพลัน 64 ราย ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดภาวะไตวายเฉียบพลันในผู้สูงอายุที่ได้รับ vancomycin อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ได้แก่ C_{ave, trough} และจำนวนยาที่เป็นพิษต่อไตเมื่อใช้ร่วมกันตั้งแต่ 2 ชนิดขึ้นไป  โดยกลุ่มที่มี C_{ave, trough} ที่ 15.0-20.0 และที่มากกว่า 20.0 มิลลิกรัมต่อลิตร มีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะไตวายเฉียบพลันสูงกว่ากลุ่มที่มี C_{ave, trough} ที่น้อยกว่า 15.0 มิลลิกรัมต่อลิตร โดยมี adjusted odd ratio (OR_adj) = 3.98 (95% CI = 1.24-12.75) และ OR_adj= 7.40 (95% CI = 2.47-22.16) ตามลำดับ ส่วนกลุ่มที่ได้รับจำนวนยาที่เป็นพิษต่อไตเมื่อใช้ร่วมกันตั้งแต่ 2 ชนิดขึ้นไป มีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะไตวายเฉียบพลันสูงกว่ากลุ่มที่มีจำนวนยาที่เป็นพิษน้อยกว่า 2 ชนิด OR_adj= 3.44 (95% CI = 1.57-7.56)  สรุป: ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับเกิดภาวะไตวายเฉียบพลันในผู้สูงอายุที่ได้รับ vancomycin ได้แก่ ค่าเฉลี่ยระดับ vancomycin ในพลาสมา ณ จุดต่ำสุด และจำนวนยาที่เป็นพิษต่อไตเมื่อใช้ร่วมกันตั้งแต่ 2 ชนิดขึ้นไป โรงพยาบาลสามารถนำผลดังกล่าวใช้พัฒนาการเฝ้าระวังการเกิดภาวะไตวายเฉียบพลันในผู้สูงอายุที่ได้รับ vancomycin ได้