การประเมินและถอดบทเรียนโครงการส่งเสริมยาปลอดภัยในชุมชนจังหวัดพิษณุโลกปีงบประมาณ 2560

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อประเมินผลและถอดบทเรียนเพื่อศึกษาปัจจัยแห่งความสำเร็จ ปัญหา และอุปสรรคในการดำเนินโครงการส่งเสริมการใช้ยาปลอดภัยในชุมชนของจังหวัดพิษณุโลกปีงบประมาณ 2560 วิธีการวิจัย: การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบผสมที่มี 3 ขั้นตอน ได้แก่  1) การประเมินผลการดำเนินงานซึ่งเป็นการวิจัยเชิงปริมาณที่เก็บรวบรวมข้อมูลโดยแบบสำรวจยาในครัวเรือนและแบบบันทึกการตรวจร้านค้าปลีก  2) การคัดเลือกพื้นที่เพื่อถอดบทเรียนโดยใช้แบบประเมิน และ 3) การถอดบทเรียนเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ผลการวิจัย: ในขั้นตอนการประเมินผลการดำเนินงาน การสำรวจยาในครัวเรือนพบว่า ตำบลนาบัว อำเภอนครไทยมีครัวเรือนที่พบยาปฏิชีวนะเหลือใช้น้อยที่สุด คิดเป็นร้อยละ 7.4 และพบยาหรือผลิตภัณฑ์ปนเปื้อนสเตียรอยด์น้อยที่สุด คิดเป็นร้อยละ 12 ผลการสำรวจยาและผลิตภัณฑ์สุขภาพในร้านค้าปลีกพบว่า ตำบลนี้มีจำนวนร้านค้าปลีกที่พบยาปฏิชีวนะน้อยที่สุดคิดเป็นร้อยละ 57.1 และไม่พบยาหรือผลิตภัณฑ์ปนเปื้อนสเตียรอยด์ ผู้วิจัยจึงเลือกตำบลนี้เพื่อถอดบทเรียน ผลการศึกษาพบว่า ตำบลนี้ประสบความสำเร็จในการดำเนินโครงการฯ โดยมีปัจจัยแห่งความสำเร็จ คือ ทุกภาคีเครือข่ายยอมรับว่า การทำงานให้สำเร็จนั้นจะต้องใช้ความมีส่วนร่วมของหุ้นส่วน และคนเพียงคนเดียวหรือกลุ่มบุคคลเดียวไม่สามารถทำงานได้  มีการร่วมกันกำหนดเป้าหมาย วัตถุประสงค์  วิธีการดำเนินงาน และผลลัพธ์ที่ต้องการก่อนลงมือปฏิบัติในพื้นที่จริง ผู้บริหารระดับสูงของตำบลมีความมุ่งมั่นในการแก้ไขปัญหายาไม่ปลอดภัยในชุมชนร่วมกัน มีความไว้วางใจซึ่งกันและกันของแต่ละภาคีเครือข่าย มีการจัดทำโครงการที่ชัดเจน ซึ่งกิจกรมต่าง ๆ เป็นกิจกรรมที่ไม่มีความยุ่งยากซับซ้อนและภาคีเครือข่ายได้มีส่วนร่วมในการประเมินผล สรุป: การประเมินผลการดำเนินงานตามโครงการฯ พบว่า ตำบลนาบัวมีผลการดำเนินงานดีที่สุด การถอดบทเรียนจากตำบลนี้ทำให้ทราบปัจจัยแห่งความสำเร็จในการดำเนินโครงการ