การสำรวจปัญหาและอุปสรรคในระบบการเฝ้าระวังการแพ้ยาซ้ำใน เครือข่ายผู้ให้บริการสุขภาพระดับอำเภอขุนยวม จังหวัดแม่ฮ่องสอน

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อสำรวจปัญหาและอุปสรรคในระบบการเฝ้าระวังการแพ้ยาซ้ำให้ครอบคลุมผู้ป่วยที่เข้ารับการรักษาข้ามเขตพื้นที่รอยต่อของเครือข่ายผู้ให้บริการสุขภาพระดับอำเภอขุนยวม จังหวัดแม่ฮ่องสอน วิธีการ: การศึกษานี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพระหว่างเดือนเมษายน–พฤศจิกายน 2561  ผู้ให้ข้อมูลถูกเลือกมาแบบเฉพาะเจาะจง ประกอบด้วยผู้ปฏิบัติงานในเครือข่ายบริการสุขภาพจำนวน 11 คน ประกอบด้วย แพทย์ 1 คน เภสัชกรผู้ให้บริการ 2 คน พยาบาลจุดคัดกรอง 1 คน พยาบาลผู้ให้บริการในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล 2 คน นักวิชาการสาธารณสุข จำนวน 2 คน เจ้าหน้าที่เวชระเบียน จำนวน 1 คน และเจ้าหน้าที่คอมพิวเตอร์ 2 คน การศึกษาเก็บข้อมูลขั้นตอนการทำงานจริงของเจ้าหน้าที่และปัญหาในระบบเฝ้าระวังการแพ้ยาซ้ำของโรงพยาบาลใช้การสัมภาษณ์ การสังเกตพฤติกรรม และ การอภิปรายกลุ่ม และหาข้อสรุปในการดำเนินงานตามระบบการเฝ้าระวังการแพ้ยาซ้ำ  ผลการวิจัย: ปัญหาและอุปสรรคในระบบการเฝ้าระวังการแพ้ยาซ้ำในปัจจุบันเกิดจากผู้ป่วยให้ประวัติแพ้ยาของตนไม่ชัดเจน และการส่งต่อข้อมูลแพ้ยาที่ไม่สมบูรณ์ระหว่างสถานพยาบาลทุกระดับสำหรับผู้ป่วยที่เข้ารับการรักษาข้ามเขตพื้นที่ในระดับอำเภอและจังหวัด  จุดแข็งหลักทั้งในโรงพยาบาลและโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล คือ การเน้นการสร้างฐานข้อมูลในเวชระเบียนอิเล็กทรอนิกส์  แต่จุดอ่อน คือ การส่งต่อข้อมูลแพ้ยามีความล่าช้า และขาดความแลกเปลี่ยนข้อมูลแพ้ยาระหว่างสถานพยาบาล ในเรื่องการวางแนวทางเฝ้าระวังการแพ้ยาซ้ำในเครือข่ายผู้ให้บริการสุขภาพระดับอำเภอขุนยวม การพูดคุยในกลุ่มเห็นพ้องกันว่า ระบบในปัจจุบันเป็นระบบที่ดี และบุคลากรทางการแพทย์สามารถปฏิบัติตามขั้นตอนของระบบได้ครบถ้วน แต่ยังขาดการแลกเปลี่ยนข้อมูลการแพทย์ จากการทบทวนวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องกับระบบข้อมูลในการป้องกันการแพ้ยาซ้ำ และระบบการจัดการฐานข้อมูลในประเทศไทย พบว่าการแลกเปลี่ยนข้อมูลทางการแพทย์ผ่านโปรแกรมสืบค้นประวัติผู้รับบริการ (PHR Search) เป็นรูปแบบการเฝ้าระวังการแพ้ยาซ้ำที่เหมาะสม และเป็นไปได้มากที่สุดในการนำมาพัฒนาระบบในอำเภอขุนยวม ขั้นตอนการทำงานที่ควรเพิ่มเติม คือ การตรวจสอบประวัติแพ้ยาและประวัติการได้รับยาในกรณีที่สงสัยว่าผู้ป่วยเกิดการแพ้ยา สรุป: ปัญหาและอุปสรรคที่สำคัญในระบบการเฝ้าระวังการแพ้ยาซ้ำ คือ ฐานข้อมูลในเวชระเบียนอิเล็กทรอนิกส์ของสถานพยาบาลแต่ละแห่งมีความแตกต่างกัน ทำให้เป็นไปได้ยากในการใช้ข้อมูลเพื่อเฝ้าระวังการแพ้ยาซ้ำของผู้ป่วยข้ามเขตให้บริการ ในการศึกษานี้แก้ไขปัญหาและอุปสรรคที่พบโดยใช้กระบวนการนำข้อมูลประวัติผู้ป่วยจากฐานข้อมูลระดับจังหวัดไปใช้ในการคัดกรองข้อมูลผู้ป่วยแพ้ยาเพิ่มเติม เพื่อให้ครอบคลุมในการส่งต่อข้อมูลทางการแพทย์ระหว่างผู้ให้บริการทางการแพทย์ภายในเครือข่าย ผู้ให้บริการทางการแพทย์ระดับจังหวัด และจังหวัดข้างเคียง แต่ทั้งนี้ควรมีการประเมินผลการดำเนินงานจากการใช้ระบบดังกล่าว เพื่อให้ได้แนวทางการเฝ้าระวังการแพ้ยาซ้ำที่มีความเป็นไปได้ในทางปฏิบัติจริง และสามารถเป็นต้นแบบในการป้องกันการแพ้ยาซ้ำหรือป้องกันเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์อื่น ๆ ของประเทศไทย