ปัจจัยเชิงสาเหตุพหุระดับที่ส่งผลต่อพฤติกรรมการดูแลสุขภาพตนเอง ของผู้สูงอายุที่ป่วยเป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 และไม่สามารถควบคุม ระดับน้ำตาลในเลือดได้ กรณีศึกษาจังหวัดพิจิตร

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาระดับพฤติกรรมการดูแลสุขภาพตนเอง แรงสนับสนุนทางสังคม การรับรู้สมรรถนะแห่งตน ทัศนคติต่อการดูแลสุขภาพตนเองของผู้สูงอายุ และความรู้โรคเบาหวาน ทัศนคติ พฤติกรรมการดูแลผู้สูงอายุของผู้ดูแลผู้สูงอายุ (2) วิเคราะห์องค์ประกอบเชิงยืนยันพหุระดับพฤติกรรมการดูแลสุขภาพตนเองของผู้สูงอายุ และ (3) ศึกษาปัจจัยเชิงสาเหตุพหุระดับพฤติกรรมการดูแลสุขภาพตนเองของผู้สูงอายุ ระดับบุคคล และระดับตำบล กลุ่มตัวอย่างคือผู้สูงอายุ 922 คน ผู้ดูแลผู้สูงอายุ 31 คน เก็บข้อมูลด้วยแบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา การวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงยืนยันพหุระดับ และการวิเคราะห์ปัจจัยเชิงสาเหตุพหุระดับ ผลการวิจัย พบว่า (1) ผู้สูงอายุมีพฤติกรรมการดูแลตนเอง อยู่ในระดับดีมากในทุกด้าน ยกเว้นพฤติกรรมทางด้านการออกกำลังกายที่อยู่ในระดับปานกลาง แรงสนับสนุนทางสังคมและการรับรู้สมรรถนะแห่งตน อยู่ในระดับมาก ทัศนคติต่อการดูแลสุขภาพตนเองของผู้สูงอายุ ระดับปานกลาง ส่วนผู้ดูแลผู้สูงอายุ มีความรู้ ทัศนคติ และพฤติกรรมการดูแล อยู่ในระดับมาก (2) รูปแบบการวัดพหุระดับพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้สูงอายุ มีความตรงเชิงโครงสร้าง และ (3) ปัจจัยเชิงสาเหตุพหุระดับที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้สูงอายุ พบว่า แรงสนับสนุนทางสังคม (β = 0.264) การรับรู้สมรรถนะแห่งตน (β = 0.201) และทัศนคติต่อการดูแลสุขภาพตนเอง (β = 0.372) ส่งผลโดยตรง อย่างมีนัยสาคัญทางสถิติที่ 0.01 และสามารถทำนายพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้สูงอายุ ได้ร้อยละ 40.40 สำหรับตัวแปรในระดับตำบล พบว่า ความรู้โรคเบาหวาน (β = 0.071) ทัศนคติต่อการดูแลผู้สูงอายุ (β = 0.276) และพฤติกรรมการดูแล (β = 0.106) ของผู้ดูแลผู้สูงอายุ ส่งผลโดยตรงต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้สูงอายุ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ 0.01 และสามารถทำนายพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้สูงอายุ ได้ร้อยละ 26.30