การพัฒนารูปแบบการส่งเสริมความรอบรู้การป้องกันการจมน้ำในกลุ่มผู้ดูแลและเด็ก อายุ 3-5 ปี

บทคัดย่อ

การจมน้ำเป็นภัยคุกคามที่ส่งผลต่อสุขภาพและการเสียชีวิตของเด็กก่อนวัยอันควร แม้เป็นภัยที่สามารถป้องกันและหลีกเลี่ยงได้ งานวิจัยและพัฒนานี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการป้องกันการจมน้ำในเด็กอายุ   3–5 ปี (2) พัฒนารูปแบบการส่งเสริมความรอบรู้การป้องกันการจมน้ำ และ (3) ศึกษาประสิทธิผลของรูปแบบดังกล่าว การดำเนินงานแบ่งเป็น 3 ระยะ ได้แก่ ระยะที่ 1 ศึกษาปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการป้องกันการจมน้ำในเด็กอายุ 3–5 ปี ระยะที่ 2 พัฒนารูปแบบการส่งเสริมความรอบรู้โดยอาศัยคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญและการทดลองใช้นำร่อง และระยะที่ 3 ประเมินผลด้วยการวิจัยกึ่งทดลอง กลุ่มทดลองและกลุ่มเปรียบเทียบ กลุ่มละ 34 คน กลุ่มทดลองเข้าร่วมโปรแกรม 4 ครั้ง ภายใน 4 สัปดาห์ เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลทั่วไปโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา สำหรับการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงอนุมาน ใช้สถิติทดสอบไคสแควร์ (Chi-square test) เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปร และใช้สถิติ Independent t-test, Paired t-test และ McNemar เพื่อเปรียบเทียบผลภายในกลุ่มและระหว่างกลุ่มทดลองกับกลุ่มเปรียบเทียบ

            ผลการวิจัยระยะที่ 1 พบว่า ปัจจัยส่วนบุคคล ได้แก่ ระดับการศึกษา อาชีพ ความเพียงพอของรายได้ รวมถึงปัจจัยด้านสภาพแวดล้อมและผู้ปกครอง/ผู้ดูแล มีความสัมพันธ์กับทักษะการป้องกันการจมน้ำของเด็กอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.05) ระยะที่ 2 รูปแบบที่พัฒนาขึ้น ประกอบด้วย การให้ความรู้ การสาธิต การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ การสร้างสถานการณ์สมมุติ และการฝึกปฏิบัติ ระยะที่ 3 ประเมินประสิทธิผลของรูปแบบที่พัฒนาขึ้น พบว่า กลุ่มทดลองมีค่าคะแนนเฉลี่ยความรอบรู้เพิ่มขึ้นจาก 11.53 เป็น 15.09 แตกต่างจากกลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.001) ทักษะการป้องกันการจมน้ำของเด็กกลุ่มทดลองเพิ่มจากร้อยละ 26.47 เป็น 67.65 สูงกว่ากลุ่มเปรียบเทียบ ขณะที่ความพึงพอใจของกลุ่มทดลองต่อรูปแบบอยู่ในระดับสูง (mean = 4.41, S.D. = 0.75) ดังนั้น รูปแบบการส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพในการป้องกันการจมน้ำของผู้ดูแลสามารถนำไปใช้ได้จริง มีประสิทธิผลในการเพิ่มความรอบรู้ด้านสุขภาพและทักษะการป้องกันการจมน้ำในเด็กวัย 3–5 ปี