Effects of the “Literacy Fights Chemicals” Program on Changing Health Literacy Risky Behavior From the Use of Insecticide and Serum Cholinesterase of Tree Sellers in Nakhon Nayok Province
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
This quasi-experimental study aimed to compare the mean scores of health literacy, self-protective behaviors in pesticide use, and blood cholinesterase enzyme levels of plant vendors between experimental and control groups. The sample consisted of 70 plant vendors from Bang Pla Kot and Khlong Yai sub-districts, Ongkharak district, Nakhon Nayok province, equally assigned to an experimental group (35 people) and a control group (35 people). The study was conducted over 12 weeks, from August to November 2024, in three phases: pre-experiment (August), experiment (August–October), and follow-up (October–November). The experimental group participated in the “Pesticide Literacy” program, which provided training on pesticide knowledge, self-protection, and safe practices. Educational media such as videos, posters, and manuals, together with a Line group application, were used as supplementary channels for information and behavior monitoring. The control group continued their daily activities without intervention.
Results: The experimental group’s mean health literacy scores significantly increased from 2.44 ± 0.62 at baseline to 2.94 ± 0.48 after the intervention, and 2.93 ± 0.31 at follow-up (p < 0.001). However, no statistically significant differences were observed in the mean scores of risky pesticide-use behaviors or blood cholinesterase enzyme levels, either within the experimental group over time or between the experimental and control groups across all study phases.
Conclusion: Sustainable health literacy should be promoted through the integration of digital media into education and continuous monitoring of pesticide use behaviors. This approach reinforces learning, supports positive behavioral change, and encourages safer pesticide practices over the long term.
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
References
กองนโยบายมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหาร สำนักงานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ. รายงานประจำปี มกอช. ปี 2565 (ฉบับภาษาไทย) [อินเทอร์เน็ต]. 2565 [เข้าถึงเมื่อ 10 มี.ค. 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://e-book.acfs.go.th/Book_view/320
สุกันยา คงเขียว, กนก เลิศพานิช, วรัญญา อรัญวาลัย, อภิศักดิ์ โพธิ์ปั้น. ความต้องการสื่อในการประชาสัมพันธ์แหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตรหมู่บ้านไม้ดอกไม้ประดับคลอง 15 อำเภอองครักษ์ จังหวัดนครนายก. วารสารเกษตรพระจอมเกล้า. 2561;36(1):12–20.
สถาบันวิจัยและพัฒนาแห่งมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. ระบบฐานข้อมูลเกษตรดิจิทัล: พันธุ์ไม้ดอกไม้ประดับ [อินเทอร์เน็ต]. 2564 [เข้าถึงเมื่อ 10 มี.ค. 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://www3.rdi.ku.ac.th/?p=69466
นุชนาฎ บุญชู, วีรนุช แซ่ตั้ง, กีรติ ตันเรือน, ทิวธวัฒ นาพิรุณ, พิสิษฐ์ พูลประเสริฐ. การใช้สารสกัดจากใบกะเพราและดอกดาวเรืองเป็นสารล่อและเหยื่อพิษเพื่อควบคุมแมลงวันผลไม้ในสวนมะม่วง. วารสารวิทยาศาสตร์เทคโนโลยี มรย. 2552;4(1):2–7.
สำนักโรคจากการประกอบอาชีพและสิ่งแวดล้อม กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. องค์ความรู้เกี่ยวกับการตรวจคัดกรองความเสี่ยงจากการสัมผัสสารเคมีกำจัดศัตรูพืชโดยกระดาษทดสอบโคลีนเอสเตอเรส (Cholinesterase reactive paper) สำหรับเจ้าหน้าที่สาธารณสุขในหน่วยบริการสุขภาพปฐมภูมิ. กรุงเทพฯ: กรมควบคุมโรค; 2560.
Wołejko E, Łozowicka B, Jabłońska-Trypuć A, Pietruszyńska M, Wydro UC. Occurrence and toxicological risk assessment: a review. Int J Environ Res Public Health. 2022;19(19):12209.
Wananukul W, Sriarpa J, Tongpoo A. Organophosphorus poisoning and carbamate. Bangkok: Ramathibodi Textbook Project, Faculty of Medicine, Ramathibodi Hospital, Mahidol University; 2009.
ฐิติญานนท์ สัสดีไกรษร, ธิติกร เมธีวุฒิกร, ธีริศรา ถนอมเนื้อ, ปรียากรณ์ เอกอัจฉริยกุล, ศุจิมน มังคลรังสี. กรณีศึกษาสถานการณ์สารเคมีกำจัดศัตรูพืชตกค้างในผักที่จำหน่ายในตลาดสดในเขตอำเภอเมือง จังหวัดสมุทรปราการ. วารสารวิจัยเกษตรรำไพ. 2566;2(1):11–7.
กลุ่มพัฒนามาตรการ กองโรคจากการประกอบอาชีพและสิ่งแวดล้อม กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. รายงานสถานการณ์การดำเนินงานเฝ้าระวัง ป้องกัน ควบคุมโรคและภัยสุขภาพของแรงงานนอกระบบ ปี 2563 [อินเทอร์เน็ต]. 2563 [เข้าถึงเมื่อ 10 มี.ค. 2568]. เข้าถึงได้จาก: https://ddc.moph.go.th/uploads/ckeditor2//files/20210507_02.pdf
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดนครนายก. รายงานการตรวจคัดกรองเพื่อหาความเสี่ยงจากสารกำจัดศัตรูพืชในประชากรไทย อายุ 15 ปีขึ้นไป เขตสุขภาพที่ 4 จังหวัดนครนายก อำเภอองครักษ์ ปี 2566 [อินเทอร์เน็ต]. 2566 [เข้าถึงเมื่อ 31 ธ.ค. 2566]. เข้าถึงได้จาก: https://moph.cc/d60ZmeaWh
Liang X, Shen GQ, Guo L. Improving management of green retrofits from a stakeholder perspective: a case study in China. Int J Environ Res Public Health. 2015;12(11):13823–42.
Bhandari G, Atreya K, Yang X, Fan L, Geissen V. Factors affecting pesticide safety behaviour: the perceptions of Nepalese farmers and retailers. Sci Total Environ. 2018;631–2:1560–8.
วิรยา วิฑูธีรศานต์, ณัจฉรียา คำยัง, จรินทร์ ย่นพันธ์, รุ่งกานต์ อินทวงศ์, ธนัญชัย บุญหนัก. การพัฒนาศักยภาพชุมชนในการลดพฤติกรรมเสี่ยงจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช องค์การบริหารส่วนตำบลคำโคกสูง อำเภอวังสามหมอ จังหวัดอุดรธานี. วารสารวิจัยวิชาการ. 2566;6(4):29–46.
สุดา หันกลาง, อรวรรณ แก้วบุญชู, เพลินพิศ สุวรรณอำไพ. ประสิทธิผลของโปรแกรมลดการสัมผัสสารเคมีกำจัดศัตรูพืชในชาวนาจังหวัดนครราชสีมา: การประยุกต์ใช้ทฤษฎีการเรียนรู้ทางสังคม. วารสารพยาบาลสาธารณสุข. 2560;31(2):183–200.
Sørensen K, Van den Broucke S, Fullam J, Doyle G, Pelikan J, Slonska Z, Brand H, et al. Health literacy and public health: a systematic review and integration of definitions and models. BMC Public Health. 2012;12:80.
Hayat K, Afzal M, Aqueel MA, Ali S, Saeed MF, Qureshi AK, Ullah MI, et al. Insecticide toxic effects and blood biochemical alterations in occupationally exposed individuals in Punjab, Pakistan. Sci Total Environ. 2019;655:102–11.
Naughton SX, Terry AV. Neurotoxicity in acute and repeated organophosphate exposure. Toxicol. 2018;408:101–12.
Tambo JA, Mugambi I, Onyango DO, Uzayisenga B, Romney D. Using mass media campaigns to change pesticide use behaviour among smallholder farmers in East Africa. J Rural Stud. 2023;99:79–91.
ศิริพร สมบูรณ์, ธณกร ปัญญาใสโสภณ, ชาคริต นุ่มสารพัดนึก, วีณา อยู่ภู่, ศิปภา ภุมมารักษ์. ผลของโปรแกรมส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพต่อพฤติกรรมการป้องกันการแพ้พิษสารเคมีกำจัดศัตรูพืชในเกษตรกร อำเภอองครักษ์ จังหวัดนครนายก. วารสารไทยเภสัชศาสตร์และวิทยาการสุขภาพ. 2565;17(4):317–25.
ธวัชชัย เอกสันติ, นิภา มหารัชพงศ์, ยุวดี รอดจากภัย, อนามัย เทศกะทึก. การพัฒนาโปรแกรมและผลของโปรแกรมสุขศึกษาและการส่งเสริมความรอบรู้สุขภาพเพื่อลดความเสี่ยงทางสุขภาพของเกษตรกรที่ใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชในแปลงนาข้าว. วารสารวิจัยและพัฒนาด้านสุขภาพ. 2565;8(2):30–41.
Israel GD. Determining sample size. Gainesville, FL: University of Florida Cooperative Extension Service, Institute of Food and Agricultural Sciences; 1992.
เปียวิภา งอมสงัด, ปกกมล เหล่ารักษาวงษ์, อารยา ประเสริฐชัย. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับระดับความปลอดภัยเอนไซม์โคลีนเอสเตอเรสในเลือดของเกษตรกร อำเภอห้วยทับทัน จังหวัดศรีสะเกษ. วารสารวิจัยสาธารณสุขศาสตร์มหาวิทยาลัยขอนแก่น. 2565;15(1):98–109.
Cohen J. Statistical power analysis for the behavioral sciences. 2nd ed. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates; 1988.
ปรมะ แก้วพวง. การพัฒนาสื่อการเรียนรู้ด้วยรูปแบบอินโฟกราฟิก ชุดแก่นตะวันพืชมหัศจรรย์สารพัดประโยชน์สำหรับเกษตรกร. วารสารราชภัฏเพชรบูรณ์สาร. 2565;24(2):23–32.
กิตติยา พิมพาเรือ, ศิมาลักษณ์ ดิถีสวัสดิ์เวทย์, กาญจนา แสนตะรัตน์, ฝนทิพย์ บุตระมี, ธวัชชัย รักษานนท์, จิตรลดา อ่อนสุระทุม. การพัฒนารูปแบบการสนับสนุนนโยบายการลดใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชในเกษตรกรผ่านกลไกคณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับอำเภอ. วารสารพัฒนาคุณภาพชีวิตและนโยบายสาธารณสุข. 2565;8(1):1–10.
กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข. รวมเทคนิคการจัดการเรียนรู้เพื่อเสริมสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพสำหรับกลุ่มวัยทำงาน. กรุงเทพฯ: กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ; 2563.
Ajzen I. The theory of planned behavior. Organ Behav Hum Decis Process. 1991;50(2):179–211. doi:10.1016/0749-5978(91)90020-T
พรทิวา ทบคลัง, พรรณี บัญชรหัตถกิจ. ผลของโปรแกรมการส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพต่อการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชในเกษตรกรผู้ปลูกมันสำปะหลัง อำเภอเสิงสาง จังหวัดนครราชสีมา. วารสารสุขศึกษา. 2562;42(1):80–92.
Rattanawitoon T, Siriwong W, Shendell D, Fiedler N, Robson MG. An evaluation of a pesticide training program to reduce pesticide exposure and enhance safety among female farmworkers in Nan, Thailand. Int J Environ Res Public Health. 2023;20(17):6635.
