ผลของโปรแกรม “เสี่ยว ส่อ ส่อง โส” ส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพในการป้องกันโรคความดันโลหิตสูงสำหรับกลุ่มเสี่ยงความดันโลหิตสูง ตำบลนามน อำเภอนามน จังหวัดกาฬสินธุ์

Main Article Content

ลออรัตน์ จิตต์พงษ์
ฤทธิรงค์ จังโกฏิ
นาฏนภา หีบแก้ว ปัดชาสุวรรณ์

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรม “เสี่ยว ส่อ ส่อง โส” ส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพในการป้องกันโรคความดันโลหิตสูงของกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูง ตำบลนามน อำเภอนามน จังหวัดกาฬสินธุ์ เป็นการวิจัยกึ่งทดลองแบบสองกลุ่ม ได้แก่ กลุ่มทดลอง คือ กลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูงในเขตรับผิดชอบโรงพยาบาลนามน จำนวน 33 คน และกลุ่มเปรียบเทียบ คือ กลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูงในเขตรับผิดชอบโรงพยาบาลดอนจาน จำนวน 33 คน กลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพที่ผู้วิจัยสร้างขึ้น โดยประยุกต์ใช้แนวคิดความรอบรู้ด้านสุขภาพและทฤษฎีการสนับสนุนทางสังคม ส่วนกลุ่มเปรียบเทียบได้รับการดูแลตามปกติจากเจ้าหน้าที่สาธารณสุข ระยะเวลาในการดำเนินงาน 10 สัปดาห์ เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติ Independent t - test และ Paired t – test กำหนดระดับนัยสำคัญทางสถิติที่ 0.05


ผลการวิจัย พบว่า ภายหลังการทดลองกลุ่มทดลองมีค่าเฉลี่ยคะแนนพฤติกรรมการป้องกันโรคความดันโลหิตสูงมากกว่ากลุ่มเปรียบเทียบและก่อนการทดลองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value < 0.001) นอกจากนี้ พบว่า กลุ่มทดลองมีค่าเฉลี่ยความดันโลหิตตัวบนต่ำกว่ากลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (Mean difference = 3.58, p–value < 0.001; 95% CI: 1.99 ถึง 5.17) และต่ำกว่าก่อนการทดลองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (Mean difference = 4.21, p–value < 0.001; 95% CI: 2.91 ถึง 5.51)  และหลังการทดลองพบว่า กลุ่มทดลองมีค่าเฉลี่ยความดันโลหิตตัวล่างต่ำกว่ากลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (Mean difference = 2.09, p–value < 0.001; 95% CI: 0.84 ถึง 3.35) และต่ำกว่าก่อนการทดลองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (Mean difference = 1.57, p-value = 0.008; 95% CI: 0.42 ถึง 2.73) ดังนั้น โปรแกรมสุขศึกษานี้สามารถนำไปใช้เพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคความดันโลหิตสูงสำหรับกลุ่มเสี่ยงความดันโลหิตสูงได้

Article Details

ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

กรมควบคุมโรค. แนะประชาชนใส่ใจสุขภาพ วัดความดันโลหิตอย่างสม่ำเสมอ ป้องกันโรคความดันโลหิตสูง. [อินเตอร์เน็ต]. 2565. [เข้าถึงเมื่อ 20 มกราคม 2566], เข้าถึงได้จาก https://ddc.moph.go.th/brc/news.php?news=25290&deptcode=brc.

World Health Organization. More than 700 million people with untreated hypertension. [Internet]. 2021 [cited 2023 January 18], Available from https://www.who.int/news/item/25-08-2021-more-than-700-million-people-with-untreated-hypertension.

กรมควบคุมโรค. ประเด็นสารรณรงค์วันความดันโลหิตสูงโลก ปี2562. [อินเตอร์เน็ต]. 2562. [เข้าถึงเมื่อ 18 มกราคม 2566], เข้าถึงได้จาก https://pr.moph.go.th/?url=pr/detail/2/07/127178/.

กรมควบคุมโรค. รูปแบบการบริการป้องกันควบคุมโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง. กรุงเทพฯ: ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย: 2560.

คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี. เลี่ยงปัจจัยเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูง. [อินเตอร์เน็ต]. 2567. [เข้าถึงเมื่อ 20 เมษายน 2567], เข้าถึงได้จาก https://kku.world/utx47

กรมควบคุมโรค. รายงานประจำปี 2564. [อินเตอร์เน็ต]. 2564. [เข้าถึงเมื่อ 19 มกราคม 2566], เข้าถึงได้จาก https://ddc.moph.go.th/dncd/journal_detail.php?publish=12470.

สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดกาฬสินธุ์. การป่วยด้วยโรคไม่ติดต่อที่สำคัญ. [อินเตอร์เน็ต]. 2565. [เข้าถึงเมื่อ 19 มกราคม 2566], เข้าถึงได้จาก https://hdcksn.moph.go.th/.

สมาคมความดันโลหิตสูงแห่งประเทศไทย. แนวทางการรักษาโรคความดันโลหิตสูงในเวชปฏิบัติทั่วไป พ.ศ. 2562. เชียงใหม่: ทริค ธิงค์: 2562.

กรมควบคุมโรค. แผนยุทธศาสตร์การป้องกันและควบคุมโรคไม่ติดต่อระดับชาติ 5 ปี (พ.ศ.2560-2564). กรุงเทพฯ: บริษัท อิโมชั่น อาร์ต จำกัด: 2560.

กองสุขศึกษา. แนวทางการพัฒนาชุมชนรอบรู้ด้านสุขภาพ. กรุงเทพฯ: บริษัท 25 มีเดีย จำกัด: 2563.

กองสุขศึกษา. การสร้างเสริมและประเมินความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพกลุ่มเด็กวัยเรียน กลุ่มวัยทำงาน. กรุงเทพฯ: บริษัท นิวธรรมดาการพิมพ์ประเทศไทยจำกัด: 2559.

House JS. The Association of Social Relationship and activities with mortality: Community health study. American Journal Epidemiology.1981; 3(7): 25-30.

รุ่งนภา อาระหัง, สุธีรา ฮุ่นตระกูล, ศศิธร รุจนเวช. ผลของโปรแกรมการส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพต่อพฤติกรรมการป้องกันโรคความดันโลหิตสูงสำหรับกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูงที่ชุมชนแห่งหนึ่งในจังหวัดนครปฐม.วารสารแพทย์นาวี. 2561; 45(3): 509-523.

อรุณ จิรวัฒน์กุล. สถิติทางวิทยาศาสตร์สุขภาพเพื่อการวิจัย. กรุงเทพฯ: วิทยพัฒน์: 2552.

อัจฉรา จิตรใจเย็น, ศศิธร รุจนเวช, นงพิมล นิมิตรอานันท์. ผลของโปรแกรมการส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพต่อความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมการป้องกันโรคของกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ในชุมชนแห่งหนึ่ง จังหวัดสมุทรสาคร. วารสารพยาบาลทหารบก. 2564; 22(1): 321–330.

สำรวย กลยณี, ศศิวรรณ ทัศนเอี่ยม. ผลของการประยุกต์ใช้หลัก 3อ. 2ส. ร่วมกับแรงสนับสนุนทางสังคมเพื่อลดความเสี่ยงต่อโรคเบาหวานและโรคความดันโลหิตสูงของประชาชนกลุ่มเสี่ยงรายใหม่. วารสารราชพฤกษ์. 2562; 17(2):95-104.

Best JW, Research in Education. New Jersey: Prentice-Hall. 1981.

Bloom BS, Handbook on formative and summative evaluation of student learning. New York: McGraw-Hill. 1971.

Meng F, Jiang Y, Yu P, Song Y, Zhou L, Xu Y, et al. Effect of Health Coaching on Blood Pressure Control and Behavioral Modification among Patients with Hypertension: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. International Journal of Nursing Studies. 2023; 138:104406.

Gan W, Zhang Q, Yang D, Yin J, Wang Y, Song L, et al. A Behavior Change Wheel-Based Interactive Pictorial Health Education Program for Hypertensive Patients with Low Blood Pressure Health Literacy: Study Protocol for a Randomized Controlled Trial. BMC health services research. 2022; 23(1): 369.

Wehkamp K., Kiefer FB, Geiger F, Scheibler F, Rueffer JU, Banzhoff ND, et al. Enhancing Specific Health Literacy with a Digital Evidence-Based Patient Decision Aid for Hypertension: A Randomized Controlled Trial. Patient preference and adherence.2021; 15:1269-1279.

ปิยพร ศรีพนมเขต. ผลของโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภคอาหารตามแนวทางของ Dietary Approaches to Stop Hypertension (DASH) ร่วมด้วยทฤษฎีการรับรู้ความสามารถแห่งตนเพื่อลดความเสี่ยงต่อโรคความดันโลหิตสูงในกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูง. วารสารวิจัยและพัฒนานวัตกรรมทางสุขภาพ. 2565; 3(1): 121-132

Delavar F, Pashaeypoor S, Negarandeh R. The Effects of Self-Management Education Tailored to Health Literacy on Medication Adherence and Blood Pressure Control among Elderly People with Primary Hypertension:

A Randomized Controlled Trial. Patient Education and Counseling. 2020; 103(2): 336–42.

เฉลิมพล แซ่โล้ว, ชิรากร บุญลี. ผลของโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการดูแลตนเองของ Dietary Approaches to Stop Hypertension ร่วมด้วยทฤษฎีการรับรู้ความสามารถแห่งผู้ป่วยความดันโลหิตสูงที่ควบคุมไม่ได้ในเขตรับผิดชอบของโรงพยาบาลภูสิงห์อำเภอภูสิงห์ จังหวัดศรีสะเกษ. วารสารอนามัยสิ่งแวดล้อมและสุขภาพชุมชน. 2565; 7(3): 11-21

รัตนา ธรรมทาทอง. ผลของโปรแกรมการติดตามเยี่ยมทางโทรศัพท์ร่วมกับการวัดความดันโลหิตที่บ้านโดย อสม. ต่อพฤติกรรมสุขภาพและระดับความดันโลหิตของ ผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงตำบลวานรนิวาส อำเภอวานรนิวาส จังหวัดสกลนคร.วารสารอนามัยสิ่งแวดล้อมและสุขภาพชุมชน. 2565; 7(3): 88-99.

ศิรินภา วรรณประเสริฐ, สุทธีพร มูลศาสตร์, นภาเพ็ญ จันทขัมมา. ประสิทธิผลของโปรแกรมพัฒนาความรอบรูด้านสุขภาพในกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูงที่มีน้ำหนักเกิน. วารสารการพยาบาล การสาธารณสุขและการศึกษา. 2562; 20(2): 92-102.