ผลของโปรแกรมความรอบรู้ด้านสุขภาพช่องปากที่มีต่อพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากของกลุ่มวัยทำงานในสถานประกอบการ
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยแบบกึ่งทดลองนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมความรอบรู้ด้านสุขภาพช่องปากที่มีต่อพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากของกลุ่มวัยทำงานในสถานประกอบการ กลุ่มตัวอย่างเป็นวัยทำงานในสถานประกอบการแห่งหนึ่งในจังหวัดระยอง จำนวน 44 คน ซึ่งจำแนกเป็นกลุ่มทดลองและกลุ่มเปรียบเทียบกลุ่มละ 22 คน ด้วยการสุ่มตัวอย่างอย่างง่าย กลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมความรอบรู้ด้านสุขภาพช่องปากในระยะเวลา 6 สัปดาห์ ซึ่งมี 6 กิจกรรม ได้แก่ 1) รู้สิทธิ รักษา กับการทำฟัน 2) เลือกให้ดี แปรงให้นาน 3) ดูด้วยตา 4) อาหารดี ฟันดี 5) รู้ว่าเสี่ยงแต่เลี่ยงได้ และ 6) ร่วมกันสร้างสิ่งแวดล้อม วัดผลก่อนทดลอง หลังทดลอง และระยะติดตามผล 4 สัปดาห์ ในทั้งสองกลุ่มด้วยแบบสอบถาม ประกอบด้วย 1) แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล 2) แบบสอบถามความรอบรู้ด้านสุขภาพช่องปาก และ 3) แบบสอบถามพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปาก วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและสถิติเชิงอนุมาน ด้วยการทดสอบค่าที Paired t-test, Independent t-test และการวิเคราะห์ความแปรปรวนแบบวัดซ้ำ (Repeated Measure ANOVA) กำหนดระดับนัยสำคัญทางสถิติ 0.05 หลังจากได้รับโปรแกรมดังกล่าวกลุ่มทดลองมีความรอบรู้ด้านสุขภาพช่องปาก และพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปาก ดีขึ้นกว่าก่อนทดลอง และดีกว่ากลุ่มเปรียบเทียบ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ส่วนการเปรียบเทียบระหว่างหลังทดลองและระยะติดตามผล กลุ่มทดลองมีความรอบรู้ด้านสุขภาพช่องปากและพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากดีขึ้น
ผลการจัดโปรแกรมความรอบรู้ด้านสุขภาพช่องปาก ทำให้กลุ่มวัยทำงานในสถานประกอบการมีพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากดีขึ้น ซึ่งโปรแกรมนี้สถานประกอบการหรือหน่วยงานต่าง ๆ สามารถนำไปประยุกต์ โดยกำหนดเป็นนโยบายและจัดโปรแกรมเพื่อสุขภาพช่องปากของบุคลากรได้
Article Details

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
สำนักทันตสาธารณสุข กรมอนามัย. รายงานผลการสำรวจสภาวะสุขภาพช่องปากแห่งชาติ ครั้งที่ 8 ประเทศไทย พ.ศ. 2560. กรุงเทพมหานคร: บริษัท สามเจริญพาณิชย์ จำกัด; 2561.
โรงพยาบาลระยอง. เอกสารรายงานสรุป โครงการพัฒนารูปแบบการสร้างเสริมสุขภาพช่องปากกลุ่มวัยทำงานในสถานประกอบการจังหวัดระยอง ปี 2561-2563: ระยอง; 2564.
Blizniuk, A., Ueno, M., Zaitsu, T., & Kawaguchi, Y. Association of oral health literacy with oral health behavior and oral health status in Belarus. Community Dental Health 2015: 32(3): 148-152. doi:10.1922/CDH_3584-Blizniuk05.
Baskaradoss, J. K. Relationship between oral health literacy and oral health status. BMC Oral health; 2018.
ปริญวิทย์ นุราช. การวิจัยและพัฒนาโปรแกรมการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพช่องปากและพฤติกรรมการสื่อสารที่เน้นผู้ป่วยเป็นศูนย์กลาง. นครนายก: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ; 2561.
Sistani, M. M. N., Virtanen, J., Reza, Y., & Murtomaa, H. Association of oral health behavior and the use of dental services with oral health literacy among adults in Tehran, Iran. Eur J Dent 2017;11(2):162-167.
นันท์มนัส แย้มบุตร. แนวทางการดำเนินงานทันตสาธารณสุขแบบบูรณาการในกลุ่มวัยทำงาน. นนทบุรี: สำนักทันตสาธารณสุข กรมอนามัย; 2563.
วิไลลักษณ์ ทิวากรกฎ. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับสภาวะสุขภาพช่องปากวัยทำงาน อำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม. วารสารแพทย์เขต 4-5 2560:36(4): 237-249.
อรุณ จิรวัฒน์กุล. ชีวสถิติสำหรับงานวิจัยทางวิทยาศาสตร์สุขภาพ. ขอนแก่น: ภาควิชาสถิติและประชากรศาสตร์ คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น; 2551.
กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ. เกณฑ์ให้คะแนนจำแนก ความรอบรู้ด้านสุขภาพเพื่อป้องกันโรคไร้เชื้อและโรคติดเชื้อของประชาชนในหมู่บ้านปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ. นนทบุรี: กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ; 2565.
กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ. การเสริมสร้างและประเมินความรอบรู้ด้านสุขภาพ กลุ่มเด็กวัยเรียน กลุ่มวัยทำงาน. กรุงเทพมหานคร: นิวธรรมดาการพิมพ์; 2559.
สำนักส่งเสริมสุขภาพ กรมอนามัย. องค์ความรู้ที่จำเป็นในการส่งเสริมสุขภาพประชากรวัยทำงานที่มีมาตรฐาน สำหรับบุคลากรสาธารณสุข. นนทบุรี: บริษัท เอ ดรีม สตูดิโอ จำกัด; 2562.
Parker, E. J., Misan, G., Chong, A., Mills, H., Roberts-Thomson, K., Horowitz, A. M., & Jamieson, L. M. An oral health literacy intervention for Indigenous adults in a rural setting in Australia. BMC Public Health 2012: 12(1):461. doi:10.1186/1471-2458-12-461
Helitzer, D. L., LaNoue, M., Wilson, B., de Hernandez, B. U., Warner, T., & Roter, D. A randomized controlled trial of communication training with primary care providers to improve patient-centeredness and health risk communication. Patient Education and Counseling 2011: 82(1):21-29. doi: 10.1016/j.pec.2010.01.021
Ueno, M., Takeuchi, S., Oshiro, A., & Kawaguchi, Y. Relationship between oral health literacy and oral health behaviors and clinical status in Japanese adults. Journal of Dental Sciences 2013: 8(2):170-176. doi:10.1016/j2jds22012.09.012