รูปแบบการบริหารจัดการโรงเรียนต้นแบบเด็กไทยแก้มใส เขตสุขภาพที่ 1

บทคัดย่อ

       เด็กวัยเรียนเป็นวัยที่มีการเจริญเติบโตและพัฒนาการที่รวดเร็ว ภาวะโภชนาการมีความสำคัญต่อเด็กวัยนี้ และเป็นปัจจัยที่สำคัญยิ่งสำหรับการพัฒนาคนและประเทศชาติ เพื่อให้เด็กมีสุขภาพดีและมีภาวะโภชนาการดี โรงเรียนจึงเป็นรากฐานสำคัญของการพัฒนาเด็กทุกด้านแบบองค์รวม การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบการบริหารจัดการ ปัจจัยความสำเร็จ ปัญหาอุปสรรค และกระบวนการพัฒนาโรงเรียนต้นแบบเด็กไทยแก้มใส เก็บข้อมูลในระหว่างเดือนมีนาคม – สิงหาคม 2561 กลุ่มตัวอย่างคือบุคลากรในโรงเรียนแกนนำชุมชนและภาคีเครือข่ายจำนวนแห่งละ 10-12 คน ในโรงเรียนที่มีผลงานดีเด่นพร้อมเป็นต้นแบบโรงเรียนเด็กไทยแก้มใส จำนวน 5 โรงเรียน เก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์เชิงลึก และสนทนากลุ่ม เครื่องมือประกอบด้วยแบบสำรวจข้อมูลพื้นฐาน เกณฑ์การประเมินโรงเรียนต้นแบบเด็กไทยแก้มใส และแบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง วิเคราะห์ข้อมูลตามวัตถุประสงค์โดยใช้สถิติเชิงพรรณนาและการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา

       ผลการศึกษา พบว่า กลุ่มตัวอย่างมีรูปแบบการบริหารจัดการ โดยกำหนดเป็นนโยบายหลักของโรงเรียน มีการจัดทำแผนและการดำเนินงานตามแผน มีระบบการกำกับ ติดตามและประเมินผลที่ชัดเจน ภายใต้ความร่วมมือของภาคีเครือข่ายทุกภาคส่วน ปัจจัยความสำเร็จในการดำเนินงานเกิดจากความศรัทธาในโครงการพระราชดำริฯ ผู้บริหารให้ความสำคัญและสนับสนุน ทีมดำเนินงานมีความเข้มแข็ง มีความมุ่งมั่นตั้งใจเสียสละ ภาคีเครือข่ายให้ความร่วมมือโดยเน้นเด็กเป็นศูนย์กลางของการพัฒนา กระบวนการดำเนินงานและการพัฒนา ทำให้โรงเรียนมีผลการประเมินอยู่ในระดับยอดเยี่ยม มีระดับความสำเร็จด้านผลผลิตและผลลัพธ์ อยู่ในระดับดีมาก แต่ด้านผลกระทบอยู่เพียงในระดับดี นักเรียนมีพฤติกรรมสุขภาพที่พึงประสงค์ มีจิตสาธารณะด้านการส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อม แต่มีภาวะโภชนาการเกิน และมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนอยู่เพียงในระดับพอใช้ พบปัญหาอุปสรรคด้านผลิตผลทางการเกษตรไม่เพียงพอต่อการจัดอาหารกลางวันให้นักเรียน เสนอแนะให้นำสิ่งที่ได้จากการวิจัยไปขยายผลและพัฒนาเป็นแหล่งเรียนรู้ เพื่อสร้างเด็กไทยให้เติบโตเป็นประชากรที่มีสุขภาพดี และเป็นกำลังของชาติในอนาคต นำปัญหาอุปสรรคของการดำเนินงาน และผลการดำเนินงาน เป็น “โอกาสในการพัฒนา”ตามยุทธศาสตร์ชาติระยะ 20 ปี (พ.ศ.2560-2579) เชื่อมโยงจากระดับส่วนกลาง ลงสู่ระดับภูมิภาค และระดับท้องถิ่น