ภาวะสุขภาพและสุขภาพจิตของอาสาดับไฟป่าจังหวัดเชียงใหม่ในช่วงฤดูกาลไฟป่า พ.ศ. 2566-2567: การศึกษาแบบภาคตัดขวาง

บทคัดย่อ

การศึกษาแบบภาคตัดขวางนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาภาวะสุขภาพและสุขภาพจิตของอาสาดับไฟป่าจังหวัดเชียงใหม่ ช่วงที่ปฏิบัติหน้าที่ดับไฟป่าในฤดูกาลไฟป่า กลุ่มตัวอย่าง คือ อาสาดับไฟป่าจังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งได้จากการสุ่มตัวอย่างแบบหลายขั้นตอน (Multi stage random sampling) จำนวน 349 ราย เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษาเป็นแบบสอบถาม ประกอบด้วย แบบสอบถาม ข้อมูลทั่วไปของอาสาดับไฟป่า แบบสอบถามข้อมูลเกี่ยวกับการปฏิบัติงานเป็นอาสาดับไฟป่า แบบสอบถามภาวะสุขภาพ ในช่วงปฏิบัติงานดับไฟป่าของอาสาดับไฟป่าในจังหวัดเชียงใหม่ และแบบประเมินสุขภาพจิตในช่วงปฏิบัติหน้าที่ดับไฟป่า  โดยใช้แบบสอบถามมาตรฐาน Thai GHQ - 12 ของกรมสุขภาพจิต ทำการเก็บรวบรวมข้อมูลในระหว่างเดือนพฤศจิกายน  พ.ศ. 2567 – ธันวาคม พ.ศ. 2567

ผลการศึกษา พบว่า ภาวะสุขภาพของอาสาดับไฟป่าในช่วงปฏิบัติงานดับไฟป่า 5 อันดับแรก ส่วนใหญ่มีอาการปวดเมื่อยตามร่างกาย ปวดกล้ามเนื้อ เช่น ปวดหลัง ปวดไหล่ ปวดแขน ปวดขา ปวดเท้า (ร้อยละ 52.5) รองลงมาคือ มีการสูดควันไฟก๊าซพิษ (ร้อยละ 50.4) มีอาการระคายเคืองตา ตาแดง (ร้อยละ 47.9) มีอาการระคายเคืองทางเดินหายใจ เช่น น้ำมูกไหล ไอ เจ็บคอ
คออักเสบ ปอดอักเสบ (ร้อยละ 45.3) มีอาการผื่นคันหรือระคายเคืองผิวหนัง (ร้อยละ 27.5) ซึ่งทุกอาการส่วนใหญ่มีอาการเล็กน้อย ไม่กระทบการดำเนินชีวิตประจำวัน การประเมินสุขภาพจิตทั่วไป (Thai GHQ–12) ในช่วงปฏิบัติหน้าที่ดับไฟป่า พบปกติ  ร้อยละ 83.7 ผิดปกติ ร้อยละ 16.3

ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับสุขภาพจิตของอาสาดับไฟป่า ได้แก่ เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ การออกกำลังกาย หน่วยงานในสังกัดของอาสาดับไฟป่า ในช่วงฤดูกาลไฟป่าถูกเรียกไปปฏิบัติงานดับไฟป่ากลางดึกหลังจากที่นอนหลับไปแล้ว ความเพียงพอ สำหรับการนอนหลับในช่วงฤดูกาลไฟป่า ภาวะสุขภาพอันเนื่องมาจากการปฏิบัติงานดับไฟป่า

ผลการศึกษาชี้ให้เห็นถึงความจำเป็นในการกำหนดมาตรการเกี่ยวกับการเฝ้าระวังสุขภาพจากลักษณะงาน การวางแผนภารกิจในการปฏิบัติงานช่วงฤดูกาลดับไฟป่า การดูแลสุขภาพของอาสาดับไฟป่าที่ครอบคลุมทั้งก่อน ระหว่าง และหลังปฏิบัติงาน เพื่อลดผลกระทบทางสุขภาพจิตของอาสาสมัครดับไฟป่าต่อไป